بردهداری در اسلام
From Wikipedia, the free encyclopedia
بردهداری در اسلام پذیرفته شده و احکام بردگی بهطور گسترده در متون اسلامی، قرآن، روایات و نظرات فقهی و اخلاقی بزرگان اسلام مطرح شده و مورد تأیید و عمل پیامبر اسلام و ائمه شیعه در عصر خود بودهاست. محمد، پایهگذار اسلام و یارانش در طول حیاتشان بردگان زیادی داشته، خریده، مبادله یا آزاد کردند. در اسلام بردگی به دو صورت ایجاد میشود: یکی بردهسازی غیرمسلمانان که از طریق به اسارت درآوردن آنان انجام میشود؛ اما مسلمان را به هیچ وجه نمیتوان برده ساخت و بردگان مسلمان افرادی هستند که در طول عمر خود مسلمان شدهاند؛ البته وضعیتهایی نیز وجود داشت که در آن، پیروان یک فرقه پیروان فرقهٔ دیگر را به کفر متهم کرده و آنان را به بردگی میگرفتند. بردهسازی مسالمتآمیز و بدون جنگ نیز از طریق معامله با قبایل بومی، خریدن یا ربودن افراد و همچنین دریافت برده به عنوان خراج از بعضی سرزمینها رواج بسیاری داشته و امواج بزرگ بردگان معمولاً از طریق معامله وارد جهان اسلام میشدند.
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. |
در شریعت اسلامی برده ماهیتی دوگانه دارد از سویی به عنوان یک کالای دارای ارزش مالی متعلق به مالک خود است و از سوی دیگر به عنوان یک باشندهٔ انسانی موضوع حقوق و تکالیف است. این حقوق و تکالیف در برخی موارد مشابه افراد آزاد و در برخی موارد متفاوت از آنهاست.
بهطور تاریخی در جهان اسلام بردهداری اهمیت اقتصادی، اجتماعی و سیاسی زیادی داشتهاست و از بردگان استفادههای جنسی و جسمی میشدهاست به طوریکه زنان برای استفاده جنسی و مردان نیز برای استفاده جسمی و بیگاری بهرهبرداری میشدند و از حقوق بشری برخوردار نبودهاند. از بردگان زن معمولاً برای کار خانگی و ارائهٔ خدمات جنسی به مالکانشان استفاده میشد (که قرآن آن را اجازه دادهاست)، گروهی نیز به تنفروشی وادار میشدند -که در قرآن منع شدهاست- و گروهی نیز بر اثر توجه مالک یا بردهفروش به تعلیم موسیقی و شعر و ادب میپرداختند. اما بردگان مرد به کارهای متنوعی از قبیل محافظت از اشخاص، سپاهیگری و فعالیت در مزرعه یا کارهای بازرگانی مالک خود مشغول بودند. برخی بردگان مرد نیز اخته شده و به کارهای خانگی گماشته میشدند.
افول بردهداری در سدهٔ نوزدهم و بیستم میلادی بهطور تدریجی با فشار قدرتهای استعماری به ویژه بریتانیا و فرانسه که بخشهای بزرگی از جهان اسلام را به تسلط خود درآورده بودند، اتفاق افتاد.