![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/44/Marquis_de_Sade_portrait.jpg/640px-Marquis_de_Sade_portrait.jpg&w=640&q=50)
مارکی دو ساد
نویسنده فرانسوی / From Wikipedia, the free encyclopedia
دوناتین آلفونس فرانسُیس، مارکی دو ساد (فرانسه: [dɔnasjɛ̃ alfɔ̃z fʁɑ̃swa maʁki də sad]؛ ٢ ژوئن ١٧۴٠ - ٢ دسامبر ١٨١۴) نویسندهٔ اشرافزادهٔ فرانسوی، لیبرتین و فعال سیاسی بود که بهدليل حبسهای مکرر در نتیجهٔ جرائم جنسی، روسپینگاری(پورنوگرافی) توهین به مقدسات مسیحی و داستانهای بلند سبک لیبرتین، تبديل به یکی از خطرناکترین و ممنوعهترین نويسندگان تاریخ شد. کارهای او عبارتند از داستانهای بلند و کوتاه، نمایشنامه، گفتگوها و قطعات سیاسی که هنگام حیات موفق به انتشار بخشی از آنها با نام حقیقی شد، اما اکثراً با نام مستعار و نیز پس از مرگش منتشر شدند.
مارکی دو ساد | |
---|---|
![]() چهرهنگاشتهای از دوناتین آلفونس فرانسُیس، مارکی دو ساد توسط شارل-اِمِده-فیلیپ فن لو تاریخ این چهرهنگاشته به سال ١٧۶٠، هنگامی که ساد نوزده ساله بوده، بازمیگردد و تنها تصویر قطعی و معتبر از او است. | |
نام هنگام تولد | دوناتین آلفونس فرانسُیس، مارکی دو ساد |
زادهٔ | ۲ ژوئن ۱۷۴۰ پاریس، پادشاهی فرانسه |
درگذشت | ۲ دسامبر ۱۸۱۴ (۷۴ سال) تیمارستان شارنتون، ول-دو-مرن، بازگشت بوربونها به سلطنت فرانسه |
کارهای برجسته | ۱۲۰ روز در سودوم (١٧٨۵)
ژوستین (۱۷۹۱) فلسفه در اتاق خواب (١٧٩۵) ژولیت (١٧٩٩) |
همسر(ها) | رِنِه-پلاژی کُردیر دِ لانِی |
فرزندان | لوئیس ماری دو ساد (١٨٠٩-١٧۶٧)،
دوناتین کلواد آرمند دو ساد (١٨۴٧-١٧۶٩)، مادلینی لار دو ساد (١٨۴۴-١٧٧١) |
والدین | ژان باتیست فرانسُیس ژوزف، کومت دو ساد (پدر)، ماری الُنور دِ مایل دِ کارمان (مادر) |
دوره | اواخر قرن ١٨ میلادی |
حیطه | فرانسه |
مکتب | لیبرتین |
علایق اصلی | پورنوگرافی، خداناباوری، هیچانگاری اخلاقی |
ایدههای چشمگیر | سادیسم |
![]() | لحن یا سبک این مقاله بازتابدهندهٔ لحن دانشنامهای مورد استفاده در ویکیپدیا نیست. (اوت ۲۰۱۵) |
![]() | برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (اوت ۲۰۱۵) |
او در خانوادهای اشرافی متعلق به قرن سیزدهم میلادی متولد شد. ساد پیش از آنکه در دوران بزرگسالی بهدلیل سلسله رسواییهای جنسی زندانها و تیمارستانهای مختلفی را تجربه کند، بهعنوان یک افسر در جنگ هفتساله حضور یافته بود. در طی دوران اولین حبس طولانی خود یعنی از ١٧٧٧ تا ١٧٩٠، یک سلسله داستانهای بلند و کارهایی از این دست، تصنیف کرد که به کمک همسرش به خارج زندان قاچاق میشدند. انقلاب فرانسه سبب رهایی موقت او از بند میشود و ساد پس از آزادی نیز دغدغهمندانه ادبیات و سیاست را دنبال میکند. او در ابتدا تبدیل به یک فعال سیاسی میشود و از پادشاهیمشروطه دفاع میکند اما پس از مدتی تغییر موضع میدهد و طرفدار جمهوریخواهیِ رادیکالیستی میشود. در دوران حکومت وحشت او بهدلیل اعتدالگرایی دستگیر میشود و بهسختی از زیر تیغ گیوتین جان سالم به در میبرد. دوناتین آلفونس فرانسُیس، مارکی دو ساد مجدداً بهسال ١٨٠١ بهدلیل تصنیف داستانهای بلند با مضمون روسپینگاری دستگیر شده و نهایتاً به تیمارستان شارنتون، مکانی که بهسال ١٨١۴ در آن فوت میشود، انتقالش میدهند.
کارهای مهم او عبارتند از داستان بلند ١٢٠ روز در سودوم، ژوستین، ژولیت و فلسفه در اتاق خواب، که آمیزهای از توصیفات تصویری از اعمال جنسی، تجاوز، شکنجه، قتل و بچه آزاری با گفت و شنودها و مباحثی مانند دین، سیاست، سکس و فلسفه هستند. کلمهٔ سادیسم مشتق از شخصیتهای داستانی او میباشد؛ شخصیتهای داستانی که از تحمیل رنج بر دیگران لذت میبرند.[1][2]
دربارهٔ حد و مرز اعمال و افعال ساد که تا چهاندازه میشود آنها را جنایتکارانه و سادیستیک قضاوت کرد، بحث و اختلاف وجود دارد. پیتر مارشال، نویسندهٔ انگلیسی توضیح میدهد که "اعمال شناخته شدهٔ مارکی دو ساد (که تنها کتکزدن یک کُلفت زن و عیاشی با روسپیان بوده است)، با آن تصویر روانشناسانهای که از سادیسم فعال ارائه میشود، فاصلهٔ بسیار زیادی دارد."[2] ولی آندریا دورکین فمنیستِ رادیکال آمریکایی، توضیح میدهد: مسئله در این است که شخصیت ساد را باور میکنید و یا زنانی را که بهعلت تعرضات جنسی از او شکایت کردهاند.[3]
علاقهمندی به نوشتههای او در قرن بیستم افزایش یافت و نویسندگان بسیاری، اساس ساختمان فکری متفکرانی مانند فریدریشنیچه[1]، زیگموندفروید و نیز نحلههای فکری مانند فراواقعگرایی، تمامیتخواهی [4] و آنارشیسم [2]را متأثر از افکار دوناتین آلفونس فرانسُیس، مارکی دو ساد، میدانند؛ همانطوری که بیشتر روشنفکران برجسته مانند آنجلا کارتر، سیمون دو بووآر و رولان بارت تحقیقات و مطالعات خود را راجع به نوشتههای او منتشر کردند و در طول این قرن زندگینامههای بیشماری دربارهٔ او منتشر شد.[1] همچنین از نمایشهای فرهنگی تولید شده براساس نوشتهها و زندگی شخصی او میتوان به نمایشنامهٔ مارا-ساد نوشتهٔ پتر وایس و اقتباس سینمایی سالو یا ١٢٠ روز در سودوم ساختهٔ پیر پائولا پازولینی اشارتی داشت. [1] نویسندهٔ آمریکایی روجر شاتوک و فمنیستِ رادیکال آندریا دورکین، از احیای مجدد سابقه و آوازهٔ دو ساد در سدهٔ بیستم میلادی بهوسیلهٔ روشنفکران و هنرمندان انتقاد جدی کردند و استدلال کردند که این احیا، منتج به ترویج وحشیگریهای روسپینگارانه(پورنوگرافی) و خطرناک برای زنان [3]در میان جوانان و اذهان نابالغ خواهد شد.[5]