![cover image](https://wikiwandv2-19431.kxcdn.com/_next/image?url=https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/4/4b/Fran%25C3%25A7oise_Foliot_-_%25C3%25A9poux.jpg/640px-Fran%25C3%25A7oise_Foliot_-_%25C3%25A9poux.jpg&w=640&q=50)
دوموزید
From Wikipedia, the free encyclopedia
دوموزید یا دوموزی (سومری: 𒌉𒍣𒉺𒇻)[2][persian-alpha 1](انگلیسی: Dumuzid the Shepherd) که سپس با تموز (اکدی) جایگزین شد،[persian-alpha 2] شاه خدایِ شبانی سومر است، که شریکِ اصلی ایزدبانو اینانا (بعدها، ایشتر) نیز محسوب میشدهاست. در اسطورهشناسی سومری، گشتینانا (ایزدبانوی کشاورزی، باروری و تعبیر خواب) خواهر دموزی است. در فهرست پادشاهان سومری دموزی به عنوان پادشاه پیش از طوفان بادتیبیرا و همچنین اولین پادشاه اوروک نام برده شدهاست.
دوموزی | |
---|---|
خدای شبانان و باروری | |
![]() | |
اقامتگاه | آسمان (نیمی از سال)؛ جهان زیرین (نیم دیگری از سال) |
اطلاعات شخصی | |
والدین | انکی و داتار |
خواهر و برادر | گشتینانا (خواهر)، آماشیلاما (در برخی از متون) |
همسر | اینانا (ایشتار) |
همتایان | |
همتای یونانی | آدونیس |
همتای سامی شرقی | تموز |
همتای شام | تموز/آدونیس |
در شعر سومری اینانا کشاورز را برمیگزیند، دموزی برای ازدواج با اینانا با کشاورزی به نام انکیمدو رقابت میکند. در فرورفتن اینانا به جهان زیرین، دموزی در سوگواری مرگ اینانا فروگذاری میکند، و زمانی که او از جهان زیرین (ایرکالا) بازمیگردد، اجازه میدهد که دیوها دموزی را به جای او به جهان زیرین فروکشند. اینانا سپس از تصمیم خود پشیمان میشود و فرمان میدهد که دموزی نیمی از سال را در جهان زیرین، و نیمی دیگر را با او بگذراند (خواهر دموزی (گشتینانا) باید جای او را بگیرد)؛ پس چرخهٔ فصلها پدید میآید.
گیلگمش در لوح ششم حماسه گیلگمش به دموزی به عنوان عشق دوران جوانی ایشتار اشاره میکند، که به سبزقبایی با بال شکسته تبدیل شدهاست.
دموزی خواهان ازدواج با الههای زیبا به نام اینانا است. اگر چه اینانا ابتدا انکیدو را برمیگزیند با وساطت اوتو برادرش ازدواج آن دو شکل میگیرد. ازدواج اینانا و دموزی زیبا چهره ازدواجی مقدس است. در اساطیر ازدواج مقدس برای توصیف آفرینش به کار میرفتهاست.
باور رایج در منطقهٔ بینالنهرین این است که ازدواج الههٔ باروری و ایزد گیاهی باعث سرسبزی و بازگشت زندگی به جهان خاکی است. ازدواج مقدس و مرگ و رفتن خدا به جهان مردگان درونمایهٔ اصلی اساطیر بین بینالنهرین باستان است. واقعیت جغرافیایی این است که این منطقه نیمی از سال خشک و گرم است و در این مدت گیاهان پژمرده و نابارور میشوند. مردمان باستان این را دلیل مرگ و رفتن ربالنوع گیاهی به جهان مردگان دانستند که بعدها آن را به ازدواج اینانا و دموزی ربط دادند. یا به اعتقاد اسطورهشناسان آیینگرا برای توجیه این واقعیت طبیعی داستانهایی همچون عشق اینانا و دموزی را برساختند.[persian-alpha 3]