پایایخبندان
From Wikipedia, the free encyclopedia
پایایخبندان، خاک همیشه یخزده یا خاک مُنجَمد (به انگلیسی: Permafrost) (ترکیبی از دو واژهٔ permanent به معنی پایا و پایدار و frost به معنی یخبندان است),[1] به زمین دائم یخبسته و لایه همیشه منجمد خاک که معمولاً در نواحی قطبی و نیمهقطبی یافت میشود، گفته میشود. بنا بر تعریفی دقیقتر، اگر خاک ناحیهای برای دو سال یا بیشتر به حالت یخبسته بماند، به آن خاک منجمد میگویند. به جز مناطق قطبی، در برخی مناطق کوهستانی نیز به خاک همیشه منجمد بر میخوریم. در حدود ۱۵٪ از زمینهای نیمکره شمالی خاک منجمد است.[2]
خاکهای منجمد مهمترین انبار متان در کره زمین هستند. پس از آخرین عصر یخبندان ارتفاع آب دریاها ۱۰۰ متر بیشتر از امروز بوده است. پس از انجماد مناطق گستردهای از دریاها و رودهای موجود در قطب شمال در منطقه سیبری شرقی، حدود ۲ میلیون کیلومتر مربع از دریاها یخ زد. بستر این دریاها از خاک منجمد تشکیل شده است. عمق خاک منجمد در سیبری و اقیانوس منجمد شمالی گاهی به ۱۵۰۰ متر میرسد.