خزرها
کشورگانی از اقوام ترکتبار نیمه کوچنشین / From Wikipedia, the free encyclopedia
خزرها مردمانی ترک و نیمهکوچنشین بودند که در اواخر قرن ششم پس از میلاد یک امپراتوری با پشتوانه تجارتی بزرگ را تشکیل دادند که بخش جنوب شرقی اروپای مدرن، روسیه، جنوب اوکراین، کریمه و قزاقستان را پوشش میداد.[7][8] خزرها مردمانی جدا شده از خاقانات غربی ترک بودند که از سدهٔ ششم تا دهم میلادی در سرزمینهایی از پایین دست رود ولگا، تا کرانهٔ شرقی دریای سیاه و شمال قفقاز حکمرانی میکردند.[9]
خاقانات خزرها | |||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
ح. ۶۵۰–۹۶۹ | |||||||||||||||
خاقانات خزرها از ۶۵۰ م. تا ۸۵۰ م. در اوج قدرت | |||||||||||||||
وضعیت | خانات | ||||||||||||||
پایتخت |
| ||||||||||||||
زبان(های) رایج |
| ||||||||||||||
دین(ها) | |||||||||||||||
Qaghan | |||||||||||||||
• ح. ۶۵۰ | Irbis | ||||||||||||||
• قرن هشتم | بولان (خزر) | ||||||||||||||
• قرن نهم | Obadiah | ||||||||||||||
• قرن نهم | Zachariah | ||||||||||||||
• قرن نهم | Manasseh | ||||||||||||||
• قرن نهم | Benjamin | ||||||||||||||
• قرن دهم | Aaron | ||||||||||||||
• قرن دهم | جوزف (خزر) | ||||||||||||||
• | David | ||||||||||||||
• قرن یازدهم | Georgios | ||||||||||||||
دوره تاریخی | قرون وسطی | ||||||||||||||
• بنیانگذاری | ح. ۶۵۰ | ||||||||||||||
۹۶۹ | |||||||||||||||
مساحت | |||||||||||||||
۸۵۰ تخمین.[5] | ۳٬۰۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۱٬۲۰۰٬۰۰۰ مایل مربع) | ||||||||||||||
۹۰۰ تخمین.[6] | ۱٬۰۰۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع (۳۹۰٬۰۰۰ مایل مربع) | ||||||||||||||
واحد پول | Yarmaq | ||||||||||||||
|
این مقاله نیازمند تمیزکاری است. لطفاً تا جای امکان آنرا از نظر املا، انشا، چیدمان و درستی بهتر کنید، سپس این برچسب را بردارید. محتویات این مقاله ممکن است غیر قابل اعتماد و نادرست یا جانبدارانه باشد یا قوانین حقوق پدیدآورندگان را نقض کرده باشد. |
این مقاله میتواند با ترجمهٔ متن از یک مقالهٔ متناظر در زبانی دیگر گسترش یابد. برای مشاهدهٔ دستورالعملهای مهم ترجمه روی [گسترش] کلیک کنید.
|
خزرستان با پا نهادن بر شریان اصلی بازرگانی بین اروپای شرقی و آسیای جنوب غربی، به یکی از برجستهترین امپراتوریهای بازرگانی جهان در اوایل قرون وسطی تبدیل شد که نظارت بر کاروان های غربی جاده ابریشم را بر عهده داشت و نقش بازرگانی مهمی را به عنوان چهارراه بین چین و خاورمیانه و روسیه کیف ایفا کرد.
واردات و صادرات و درآمدهای حاصل از اخذ مالیات از بازرگانی کالاها ، از ویژگیهای بارز اقتصاد خزرستان بود.برای حدود سه قرن (حدود 650-965) خزرها بر منطقه وسیعی که از استپ های ولگا-دون تا کریمه شرقی و شمال قفقاز امتداد داشت تسلط داشتند.خزرها تاجر بزرگ برده بودند و اسلاوها و قبایل اسیر شده از سرزمین های شمالی را به بازار مسلمانان عرضه می کردند.همچنین بازرگانان خزر در قرن دوازدهم در قسطنطنیه و اسکندریه فعال بودند.
هرچند منشأ نام خزر و سرآغاز تاریخ آنان به خوبی مشخص نیست اما با قطعیت میتوان گفت که خزرها در اصل ساکن شمال قفقاز و بخشی از خاقانات ترکی غرب بودند. آنها در سدهٔ ششم میلادی با ایرانیان تماس داشته و در جریان لشکرکشی هراکلیوس امپراتور بیزانس علیه ایران ساسانی وی را یاری رساندند.
خزرها در ابتدای سدهٔ هفتم از امپراتوری ترکان در شرق خود مستقل شدند، اما در میانههای همین قرن اعراب مسلمان تا شمال قفقاز پیشروی کرده و از آن پس تا میانههای قرن هشتم سلسلهای از جنگها میان این دو قدرت رخ داد. عربها ابتدا خزرها را در سال ۶۶۱ وادار به تسلیم دربند کردند، اما در سال ۶۸۵ خزرها با یورش مجدد تا جنوب قفقاز پیش رفتند. ولی پس از جنگهای متعدد در دههٔ ۷۲۰ در ارمنستان ناچار به عقبنشینی به سوی شمال قفقاز شدند.
با این حال پیروزیهای اولیهٔ آنها اهمیت بسیاری در جلوگیری از گسترش مرزهای شمالی حکومت اعراب به سوی اروپای شرقی داشت. با عقبنشینی خزرها به سمت شمال، از سال ۷۳۷ شهر آتیل در نزدیکی دلتای ولگا پایتخت خزرستان شد و آنها کوههای قفقاز را به عنوان مرز جنوبی خود پذیرفتند.[10] آنها همسایهٔ قلمروی خلافت عباسی و امپراتوری روم شرقی بودند.
آنان مردمانی ترکزبان بودند که به صحراگردی و تاختوتاز در ممالک همجوار اشتغال داشتند و غالباً به طرف وادی رود کورا میآمدند. بنای استحکامات بزرگی چون شهر دربند (یا بابالابواب) در شمال قفقاز که در عهد ساسانیان برای جلوگیری از حملات خزرها ساخته شدهبود، هنوز پابرجاست.
خزرستان یک قلمروی چند قومی بود و بیشتر جمعیت آن از آمیزهٔ ترکتباران، اورالیها، اسلاوها و مردمان قدیم قفقاز (نیاکان گرجیها و چچنها و …) تشکیل شدهبود.[11] در سدهٔ دهم میلادی میان سالهای ۹۶۵ و ۹۶۹ این کشور بدست اسلاوهای شرقی (روسهای کیف) به نابودی کشیده شد.