حافظه عکاسی

حافظه عکاسی یا حافظه مُثُلی (eidetic memory) یا حافظه ایدئتیک عبارتست از توانایی به خاطر آوردن یک تصویر از حافظه با دقت بالا برای مدت کوتاهی پس از فقط یکبار مشاهدهٔ چیزی^[1] و بدون استفاده از یادیارها^[2] است.

واژه مثلی (eidetic) برگرفته از واژه یونانی εἶδος است (با تلفظ [اِیدوس]) به معنی «صورت آشکار».^[3]

اگرچه اصطلاح‌های «حافظه ایدئتیک» و «حافظه عکاسی» معمولاً به جای یکدیگر استفاده می‌شوند،^[1] آنها نیز متمایز هستند، با «حافظه ایدتیک» به توانایی دیدن یک شی برای چند دقیقه بعد از اینکه دیگر وجود ندارد، اشاره دارد.^[2][4] و حافظه عکاسی اشاره به توانایی یادآوری صفحات متن یا اعداد یا موارد مشابه با جزئیات زیاد دارد.^[5][6] وقتی مفاهیم متمایز می‌شوند، حافظه ایدتیک در تعداد کمی از کودکان گزارش می‌شود و عموماً در بزرگسالان یافت نمی‌شود،^[2][7] در حالی که حافظه واقعی عکاسی در انسان هرگز ثابت نشده‌است.^[6][8]

اشخاصی که ادعا شده حافظه عکاسی دارند

• ریاضیدان جان فون نویمان توانست ستونی از دفترچه تلفن را با یک نگاه به خاطر بسپارد.^[9] دانشمند علوم رایانه هرمان گلدستاین، در مورد او نوشته‌است: «یکی از توانایی‌های قابل توجه او قدرت یادآوری مطلق او بود. او می‌توانست به‌طور کلمه به کلمه یک مطلب را نقل کند؛ علاوه بر این، او می‌توانست سال‌ها بعد بدون تردید این کار را انجام دهد.»^[10]
• لوسی شاپیرو، استاد زیست‌شناسی رشدی در دانشکده پزشکی دانشگاه استنفورد، در مصاحبه‌ای ادعا می‌کند که حافظه‌ای ایدئتیک یا حافظه عکاسی دارد، و اگر صفحه‌ای را ببیند یا چیزی بنویسد، مانند عکس گرفتن در ذهن به خاطر می‌سپارد.^[11]
• لئوناردو داوینچی گفته می‌شود که دارای حافظه عکاسی است.^[12]

در غیرانسان

طبق آزمایشی که در دانشگاه کیوتو (ژاپن) انجام شد، مشخص شد که توانایی یک شامپانزه جوان (۵ ساله) برای به خاطر سپردن اعداد نمایش داده شده روی صفحه نمایش به‌طور قابل توجهی بیشتر از یک انسان بالغ است. دانشمندان این را به معادل حافظه عکاسی نسبت می‌دهند، یعنی توانایی به خاطر آوردن جزئیات آنچه دیده یا شنیده می‌شود، که در کودکان انسان وجود دارد و با افزایش سن کاهش می‌یابد.^[13]

جستارهای وابسته

• بیش‌یادآوری یا «حافظه اتوبیوگرافیک بسیار برتر» (HSAM)

منابع

1. The terms eidetic memory and photographic memory are often used interchangeably:

   • Dennis Coon (2005). Psychology: A Modular Approach to Mind and Behavior. Cengage Learning. p. 310. ISBN 0-534-60593-1. Retrieved May 10, 2016. The term photographic memory is more often used to describe eidetic imagery.
   • Annette Kujawski Taylor (2013). Encyclopedia of Human Memory [3 volumes]. ABC-CLIO. p. 951. ISBN 978-1-4408-0026-9. Retrieved May 10, 2016. Eidetic memory is sometimes called photographic memory because individuals who possess eidetic memory can reproduce information from memory in exactly the format in which it was provided during encoding.
   • Scott Lilienfeld, Steven Jay Lynn, Laura Namy, Nancy Woolf, Graham Jamieson, Anthony Marks, Virginia Slaughter (2014). Psychology: From Inquiry to Understanding. Pearson Higher Education. p. 353. ISBN 978-1-4860-1640-2. Retrieved May 10, 2016. Iconic memory may help to explain the remarkable phenomenon of eidetic imagery, popularly called 'photographic memory'.{{cite book}}: نگهداری یادکرد:استفاده از پارامتر نویسندگان (link)
   • S. Marc Breedlove (2015). Principles of Psychology. Oxford University Press. p. 353. ISBN 978-0-19-932936-6. Retrieved May 10, 2016. If a person had iconic memory that did not fade with time, he or she would have what is sometimes called photographic memory (also called eidetic memory), the ability to recall entire images with extreme detail.
   • Schwitzgebel, E (2002), "How well do we know our own conscious experience? the case of visual imagery" (PDF), Journal of Consciousness Studies, 9 (5–6): 35–53, doi:10.5840/philtopics20002824, ...eidetic imagery, sometimes popularly (but in the view of many theoreticians inaccurately) referred to as ‘photographic memory’.
2. Eidetic image | psychology, Encyclopædia Britannica online
3. "Eidetic". American Heritage Dictionary, 4th ed. 2000. Retrieved 2007-12-12.
4. "Mental Imagery > Other Quasi-Perceptual Phenomena (Stanford Encyclopedia of Philosophy)". plato.stanford.edu. Archived from the original on 9 June 2007. Retrieved 2016-04-30.
5. Anthony Simola (2015). The Roving Mind: A Modern Approach to Cognitive Enhancement. ST Press. p. 117. ISBN 978-0-692-40905-3. Retrieved May 10, 2016.
6. Foer, Joshua (2006-04-27). "Kaavya Syndrome". اسلیت (مجله). Retrieved 2022-02-07.
7. Andrew Hudmon (2009). Learning and Memory. انتشارات اینفوبیس. p. 52. ISBN 978-1-4381-1957-1. Retrieved May 10, 2016.
8. "Does Photographic Memory Exist?". ساینتیفیک آمریکن. doi:10.1038/scientificamericanmind0113-70a.
9. Halmos, Paul (April 1973). "The Legend of von Neumann". American Mathematical Monthly. 80 (4): 382–394. doi:10.2307/2319080. JSTOR 2319080.
10. The Computer from Pascal to von Neumann, by هرمان گلدستاین، 1972, Princeton Univ. Press, شابک ‎۰−۶۹۱−۰۸۱۰۴−۲, p. 167
11. Neill, Ushma S. (2019-08-01). "A conversation with Lucy Shapiro". Journal of Clinical Investigation (به انگلیسی). American Society for Clinical Investigation. 129 (8). doi:10.1172/jci131492. ISSN 0021-9738.‏
12. M. Rajamanickam (1 January 2007). Modern General Psychology, Second Edition (revised And Expanded) (in 2 Vols.). Concept Publishing Company. p. 434. ISBN 978-81-8069-421-9.
13. California, University of (2016-01-07). "Eight Striking Similarities between Humans and Chimpanzees". OpenMind (به انگلیسی). Retrieved 2024-02-23.‏

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Eidetic memory». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۰ اوت ۲۰۲۱.