بردهداری
نظامی که در آن برخی انسانها به عنوان دارایی انسانهای دیگر خرید و فروش و وادار به کار میشوند. / From Wikipedia, the free encyclopedia
بردهداری در بندگی بودن اختیاری یا غیر اختیاری یک شخص در دست شخصی دیگر است. نظام بردهداری در مرحله متلاشی شدن کمون اولیه و بر شالودهٔ ازدیاد عدم تساوی اقتصادی که خود ثمرهٔ پیدایش مالکیت فردی بود، شکل گرفت. دولت برای نخستین بار در دوران بردگی پدیدار میشود.
برای تأییدپذیری کامل این مقاله به منابع بیشتری نیاز است. (آوریل ۲۰۲۰) |
بردگی نخست در مصر باستان، بابل، آشور، چین و هندوستان پدیدار گشت؛ ولی در یونان و روم باستان به شکل کلاسیک خود تکامل حاصل کرد. در شرق و از آن جمله در ایران باستان، بردگی بیشتر خصلت پدر شاهی و خانوادگی داشت. دو طبقهٔ اصلی این صورتبندی اجتماعی - اقتصادی، بردگان و بردهداران بودند. طبقات میانه نظیر خردهمالکان و پیشهوران و بدون طبقه که از مالکان کوچک ورشکسته ولی غیر برده تشکیل میشدند نیز وجود داشتند.
شالوده مناسبات تولیدی در این دوران عبارت است از مالکیت بردهدار بر وسائل تولید و بر برده. برده به عنوان شیء قابل خرید و فروش بود و بردهدار صاحب جان برده نیز بود. بردهداران قشرهای مختلف نظیر مالکان بزرگ زمین، صاحبان کارگاهها و سوداگران بودند. در شرایط کار عده عظیم بردگان و ارزانی بینهایت آنها، علیرغم وسائل بسیار ابتدایی، اضافه محصولی به دست میآمد که خود امکان نسبتاً بیشتری (نسبت به کمون اولیه) برای رشد وسائل تولید و پیدایش علوم و هنر فراهم میساخت؛ ولی پس از رشد معین که خود قرنها به طول انجامید نیروهای تولیدی دیگر در چارچوب روابط تولیدی بردگی نمیتوانست تکامل یابد. بر اثر تشدید تضادهای طبقاتی که قیامهای بزرگ بردگان نمونه آن است، شالوده بردهداری متزلزل شد. به جای دوران بردهداری صورت بندی اجتماعی اقتصادی دیگر که آن هم بر شالوده استثمار و استعمار بود دوران فئودالیسم - مستقر شد که به نوبه خود و به نسبت دوران قبل مترقیتر بود و میدان وسیع تری برای رشد نیروهای تولیدی پدیدار شد. اگر چه صورت بندی اجتماعی - اقتصادی بردگی به مثابه یک مرحله تاریخی تکامل اجتماعی از بین رفت ولی وجود برده به شکلهای مختلف در دوران فئودالیسم حتی تا زمان ما نیز باقی ماند؛ مثلاً تا یکصد سال پیش در ایالات متحده آمریکا یا در برخی سرزمینهای مستعمره تا قرن بیستم.