شاخص زیستی یا نشانگر زیستی[1] (به انگلیسی: bioindicator) (یا indicator species) هر گونه یا گروهی از گونه‌ها است که عملکرد، جمعیت یا وضعیت آن‌ها می‌تواند وضعیت کیفی محیط را آشکار کند. رایج‌ترین گونه‌های شاخص جانوران هستند.[2] به‌عنوان مثال، پاروپایان و دیگر سخت‌پوستان کوچک آبی که در بسیاری از آب‌ها وجود دارند، می‌توانند از دیدگاه تغییرهای بیوشیمیایی، فیزیولوژیک یا رفتاری که ممکن است نشان‌دهنده مشکلی در اکوسیستم آن‌ها باشد، پایش شوند. شاخص‌های زیستی می‌توانند به ما در مورد اثر تجمعی آلاینده‌های مختلف در اکوسیستم که ممکن است وجود یک مشکل را در مدت زمانی نشان دهند درحالی‌که آزمایش‌های فیزیکی و شیمیایی نمی‌توانند به ما آن را بگویند.[3]

Thumb
Caddisfly (راستهٔ بال‌مودار)، یک جانور بی‌مهره درشت که به عنوان شاخص کیفیت آب استفاده می‌شود.

پایشگر زیستی یا زیست‌پایشگر موجودی است که اطلاعات کمی در مورد کیفیت محیط پیرامون خود ارائه می‌دهد.[4] بنابراین، یک زیست‌پایشگر خوب وجود آلاینده را نشان می‌دهد و همچنین می‌تواند در تلاش برای ارائه اطلاعات اضافی دربارهٔ میزان و شدت قرار گرفتن در معرض استفاده شود.

Thumb
گلسنگ Lobaria pulmonaria به آلودگی هوا حساس است.
Thumb
جمعیت‌های کلاغ‌های آمریکایی (Corvus brachyrhynchos) به‌ویژه به ویروس نیل غربی حساس هستند و می‌توانند به‌عنوان گونه‌ای شاخص زیستی برای حضور این بیماری در یک منطقه مورد استفاده قرار گیرند.

جستارهای وابسته

منابع

پیوند به بیرون

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.