کتابدار، زبان‌شناس، نویسنده، و تاریخ‌نگار ایرانی From Wikipedia, the free encyclopedia
ایرج افشار[1] (زادهٔ ۱۶ مهر ۱۳۰۴ تهران – درگذشتهٔ ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ تهران)[2] پژوهشگر فرهنگ و تاریخ ایران و ادبیات فارسی،[3] ایران‌شناس، کتاب‌شناس، نسخه‌پژوه، نویسنده و استاد دانشگاه ایرانی بود.[4]
ایرج افشار یزدی | |
|---|---|
.jpg) | |
| نام اصلی | ایرج افشار یزدی |
| زاده | ۱۶ مهر ۱۳۰۴ تهران، ایران |
| درگذشته | ۱۸ اسفند ۱۳۸۹ (۸۵ سال) بیمارستان جم، تهران، ایران |
| آرامگاه | آرامگاه شماره ۳۰۰؛ بهشت زهرا |
| پیشه | محقق، ایران‌شناس، کتاب‌شناس و نسخه‌پژوه |
| ملیت | ایرانی |
| همسر(ها) | شایسته افشاریه ۱۳۷۴–۱۳۲۴ |
| فرزند(ان) | بابک، بهرام، کوشیار، آرش |
| پدر و مادر | محمود افشار یزدی نصرت برازنده |
افشار سابقهٔ تدریس در دانشگاه‌های داخل و خارج کشور از جمله: دانشگاه برن (سوئیس)، دانشگاه ساپورو (ژاپن) و دانشگاه تهران را داشت.[5]
وی پایه‌گذار کتابخانهٔ مرکزی دانشگاه تهران[6] و معروف به «پدر کتابشناسی ایران» است.[7][8][9]
محمود افشار یزدی پدر اوست.
ایرج افشار نزدیک به ۶۵ سال کوشش‌های پژوهشی بیش از ۳۰۰ کتاب و ۳۰۰۰ مقاله در زمینه‌های کتابشناسی، کتابداری، تاریخ، جغرافیا، جغرافیای تاریخی، فرهنگ مردم و موضوع‌های دیگر تألیف، تصنیف و تصحیح کرده است. کتابخانهٔ بزرگ و گران‌بهای ایرج افشار در مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی محفوظ است.[10]
ایرج افشار از پُراثرترین، پژوهشگران معاصر ایران و از تاثیرگذارترین شخصیت‌های فرهنگی است. گستره پهناوری از فعالیت‌ها از جمله سردبیری چند نشریه فرهنگی و همکاری با شمار بسیاری از نشریات، کتابداری، فهرست‌نگاری، نسخه‌شناسی، تدریس دانشگاهی در ایران و گاه در خارج، مطالعات ایرانشناسی، قاجارپژوهی، مدیریت انتشارات، همکاری در سطوح مختلف با نهادهای متعدد پژوهشی و ایرانشناسی و کتاب‌خانه‌ها و مراکز نسخه‌های خطی، از عرصه‌های تکاپوی فرهنگی پژوهشی او بود، ایرج افشار، آثار پرشمار اعم از کتاب، مقاله، تصحیح متون، انواع فهرست‌ها، کتاب‌شناسی‌ها، نطق‌ها، خطابه‌ها و یادداشت‌های زیادی از خود بر جای گذاشت.[11]
ایرج افشار در طول عمر فرهنگی خود با مجله و نشریات معتبری همکاری کرد و نوشته‌هایش در آن‌ها چاپ شد، همچنین وی سردبیر و صاحب امتیاز چند مجله در دوره‌های مختلف بود. افشار در برخی از نوشته‌هایش از نام (الف. الف) و (الف. افشار) در دههٔ ۱۳۲۰، پناه (در مجله ایران ما)۱۳۳۰ و ساسان (در مجلهٔ ستاره) ۱۳۳۱ برای خود استفاده کرده است.
افشار از دهه ۲۰ شمسی به بعد با مجله و نشریه‌های، آینده، آیین، خاورزمین، یادگار، پیام نو، مردم، جهان نو، خواندنیها، قیام ایران (به‌جای) جبهه، داریا، یغما، شرق‌میانه، دانش، سالنامهٔ کشور ایران، اطلاعات ماهانه، شهرری، مهر ایران، نمایشگاه، اطلاعات ماهانه، ایران ما، سپیده‌دم، نورجهان، عالم هنر، سخن، مهر، آموزش و پرورش، آسیا، کبوتر صلح، گل‌های رنگارنگ، عالم هنر، ستاره، هوخت، تئاتر، تربیت، مجموعه فرهنگ ایران‌زمین، نشریهٔ دانشکدهٔ ادبیات دانشگاه تهران، کیهان فرهنگی، بامشاد، کتاب‌های ماه، راهنمای کتاب، اطلاعات، نشریه نسخه‌های خطی، نشریه ایرانشناسی، کاوه، سالنامه ایساتیس، نشریه سازمان دانشجویان ایرانی در آمریکا، ارمغان، نشریه اخبار دانشگاه تهران، نشریه دانشکده ادبیات دانشگاه تبریز، فردوسی، وحید، نشریه وزارت امور خارجه، هنر و مردم، نشریه کتابخانه مرکزی و مرکز اسناد دانشگاه تهران، نشریه دانشکده ادبیات دانشگاه مشهد، یادنامه ایرانی مینورسکی، بررسی‌های تاریخی، کتابداری، ایرانشناسی، نشریه انجمن فرهنگ ایران باستان، مجموعه‌های فرهنگ ایران زمین، خرد و کوشش، گوهر، بررسی‌های تاریخی، کتاب امروز، روابط بین‌المللی، تاریخ، نشریه دانشکده ادبیات دانشگاه تربیت معلم، نگین، محیط ادب، فردای ایران، اثر، مجموعه فرخنده پیام، بیاض، حافظ‌شناسی، زبان فارسی در آذربایجان، عابدی نامه، مجموعه هفتاد مقاله، آدینه، فصل‌نامه تئاتر، دنیای سخن، صوفی، کهکشان، کلک، آرمان، جُنگ، دانش و فن، فصل کتاب، نشر دانش، ایندوایرانیکا، گلچرخ، مجموعه‌های یزدنامه، گیلان‌نامه، گیله‌وا، ره‌آورد، تصویر، مجموعه نامواره دکتر محمود افشار، آینه پژوهش، کرانه، ایران‌نامه، سالنامه گل‌آقا، گردون، مجموعه‌های نامگانی علی سامی، یکی قطره باران، کتاب پاژ، قافله‌سالار سخن، معارف، تحقیقات اسلامی، نامهٔ فرهنگستان، جهان کتاب، نگاه نو، گلستان، ایرانشناسی، ره‌آورد، معارف، آینه میراث، جهان کتاب، فرهنگ، نگاه نو، فصلنامهٔ شقایق و بخارا. همکاری کرد.[12]
غلامعلی حداد عادل، مشاور عالی رهبر جمهوری اسلامی ایران و رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی، نقل می‌کند: از کسانی که می‌دانم آقا را در کتابخانه‌شان دیدار کردند، آقای ایرج افشار است، که بعد از فوت آقای افشار من متوجه شدم و تعجب هم کردم که چطور قبلاً باخبر نشده بودم.[13][14]رهبر انقلاب، حدود ۹ ماه قبل از درگذشت ایرج افشار، ملاقاتی با آن مرحوم داشته‌اند که به پیشنهاد خود آقا بوده است. ایشان یادداشتی برای آقای افشار فرستاده بودند که من مایلم شما را ملاقات کنم[15] و وی هم قبول کرده بود. آقا در دیدار با آقای افشار به ایشان گفته بودند: «من از دورانی که شما سردبیر مجلهٔ سخن بودید، مقالات و نوشته‌های شما را می‌خواندم تا بعد در مجلهٔ راهنمای کتاب و … من از نثر فارسی شما خوشم می‌آید، چون خون‌دار و جان‌دار است و نثر دلپذیر و درست و دلنشینی می‌نویسید.» یعنی یکی از جهاتی که ایشان به آقای افشار احترام می‌گذاشتند، قدرت قلم او بود.[16]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
