بزرگترین هواپیمای مسافربری جهان From Wikipedia, the free encyclopedia
ایرباس ای۳۸۰ (به انگلیسی: Airbus A380) یک مدل هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر چهارموتوره است که توسط شرکت ایرباس اروپا توسعه‌یافته و ساخته شده‌است. این هواپیما هم‌اکنون بزرگترین هواپیمای مسافربری در جهان به‌شمار می‌رود.
| ایرباس ای۳۸۰ | |
|---|---|
 | |
| کاربری | هواپیمای مسافربری پهن‌پیکر |
| کشور سازنده | آلمان، فرانسه، اسپانیا، انگلستان[1] |
| تولیدکننده | ایرباس |
| نخستین پرواز | ۲۷ آوریل ۲۰۰۵ |
| معرفی‌شده در | ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷ با سنگاپور ایرلاینز |
| وضعیت | فعال |
| کاربر اصلی | هواپیمایی امارات سنگاپور ایرلاینز کانتاس قطر ایرویز هواپیمایی جنوبی چین هواپیمایی اتحاد هواپیمایی مالزی ایر فرانس بریتیش ایرویز هواپیمایی کره لوفت‌هانزا |
| ساخته‌شده | ۲۰۰۵–۲۰۲۱ |
| تعداد ساخته‌شده | ۲۴۹ فروند تا تاریخ ۲۰۲۰[بروزرسانی] |
| هزینه هر فروند | ۴۱۴/۴ میلیون دلار (۲۰۱۴)[2] (۹۰۰ میلیون یورو) (۲۰۱۴) (۹۸۴/۸ میلیون پوند) (۲۰۱۴) |
ساخت ایرباس ای۳۸۰ از ۱۹۹۶ میلادی با پروژه‌ای به‌نام ای۳ایکس‌ایکس (به انگلیسی: A3XX) آغاز شد و از ۱۹۹۸ میلادی با نام کنونی شناخته می‌شود.[3] نخستین پرواز آزمایشی آن در ۲۷ آوریل ۲۰۰۵ میلادی از تولوز فرانسه بود. دو سال پس از آن در ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷ میلادی نخستین پرواز بازرگانی آن از سنگاپور به سیدنی، برای شرکت هواپیمایی سنگاپور انجام شد.
ایرباس ای۳۸۰ توانایی جابجایی شمار زیادی مسافر دارد و کاربرد آن در سفرهای بین‌المللی و مسافت‌های طولانی است. شمار صندلی اندازه استاندارد آن با سه کلاس مسافربری، بیش از ۵۲۵ نفر و برد آن هشت هزار مایل دریایی است. در مدل‌هایی که تنها دارای یک کلاس اقتصادی هستند این گنجایش تا ۸۵۳ نفر نیز قابل گسترش است. علی‌رغم اندازه بزرگ این هواپیما، ای۳۸۰ براساس اندازه‌های معمول و استوانه‌ای شکل، همانند بوئینگ ۷۴۷ ساخته شده و بدنهٔ آن تنها اندکی از بوئینگ ۷۴۷ پهن‌تر است.
در نمای ظاهری، ای۳۸۰ دارای بال‌هایی است که در بخش پائین بدنه نصب شده‌اند (Low-Mounted) و اندکی متمایل به عقب هستند و چهار نقطه برای اتصال موتور در آن‌ها پیش‌بینی شده‌است. بخش ارابهٔ فرود هواپیما ۲۲ چرخ دارد که شیوهٔ جاگذاری آن‌ها مانند چرخ‌های بوئینگ ۷۴۷ و بوئینگ ۷۷۷ است. این نوع طراحی در بخش ارابهٔ فرود با بیشتر باندهای فرود در فرودگاه‌های بزرگ سازگاری دارد. با وجود مساحت زیاد بال‌های هواپیما در بیشتر فرودگاه‌های بزرگ با باند پهن، دو هواپیمای ای۳۸۰ می‌توانند از کنار یکدیگر عبور نمایند.
در سال ۲۰۲۱ میلادی شرکت ایرباس ساخت بزرگترین هواپیمای جهان را به دلیل فروش کمتر از انتظار، متوقف کرد.[4][5]
پس از گذشت بیش از ۲۰ سال از ورود هواپیمای موفق بوئینگ ۷۴۷ به خدمت، نیاز به ساخت هواپیمایی تازه‌تر و به‌روزتر احساس می‌شد که از پیشرفت‌های عمده در فناوری طراحی، مواد و روش‌های تازه ساخت استفاده نماید. در اوایل دهه ۱۹۹۰ میلادی شرکت‌های هواپیماسازی ایرباس با طرح ای۳ایکس‌ایکس و بوئینگ با طرح ۷۴۷ایکس و مک‌دانل داگلاس با طرح ام‌دی-۱۲ فعالیت خود را برای ورود به این بازار آغاز کردند. طرح ام‌دی-۱۲ پس از مدتی به علت شکست در بازاریابی توسط مک‌دانل داگلاس کنار گذاشته شد و پس از خریده‌شدن این شرکت توسط بوئینگ در سال ۱۹۹۷ میلادی عملاً مک‌دانل داگلاس از دور رقابت‌ها خارج شد.[6]
هدف شرکت ایرباس برای پروژه‌ای۳ایکس‌ایکس در ابتدا تولید هواپیمای غول‌پیکر تازه‌ای بود که هزینهٔ عملیاتی آن ۱۵٪ درصد از هزینه‌های عملیاتی بوئینگ ۷۴۷-۴۰۰ کمتر باشد. در همین حال طرح ۷۴۷ایکس شرکت بوئینگ برای رقابت با ایرباس، تغییر هواپیمای ۷۴۷ مدل ۴۰۰ برای افزایش ظرفیت مسافر و کاهش هزینه‌های عملیاتی شود. اما بوئینگ نتوانست توجه شرکت‌های هواپیمایی را به سرمایه‌گذاری جلب کند و در سال ۲۰۰۱ میلادی طرح ۷۴۷ را کنار گذاشت.[6]
بحران مالی جنوب شرق آسیا در اواخر دهه ۱۹۹۰ شرکت ایرباس را وادار کرد که طرح ای۳ایکس‌ایکس را به شیوه‌ای تغییر دهد که هزینه‌های عملیاتی آن تا ۲۰٪ درصد کمتر از هزینه‌های عملیاتی بوئینگ ۷۴۷-۴۰۰ باشد تا شرکت‌های هواپیمایی را به سرمایه‌گذاری تشویق کند. طرح نهایی ایرباس منجر به ساخت نخستین هواپیمای مسافربری کاملاً دو طبقه شد. این هواپیما همچنین از برتری‌هایی چون کاهش چشمگیر مصرف سوخت، استفاده از فناوری‌های تازه در ساخت مواد کامپوزیت، پیشرانه‌های مدرن و کاهش هزینه‌های نگهداری نسبت به هر صندلی برخوردار بود.[6]
طرح ای۳ایکس‌ایکس در نهایت به‌ای۳۸۰ تغییر نام داد. این هواپیما در سال ۲۰۰۲ میلادی وارد مرحله تولید و ساخت نخستین نمونه بازرگانی هواپیمای ایرباس ای۳۸۰ از مه ۲۰۰۴ آغاز شد. نخستین پرواز این هواپیما نیز سپس، با موتورهای رولز-رویس لیمیتد انجام شد و از اواخر سال ۲۰۰۷ وارد خدمت ناوگان هوایی شرکت هواپیمایی سنگاپور و دیگر شرکت‌های سفارش دهنده شد.[6]
.JPG)
نمونهٔ نخستی که با نام ای۳ایکس‌ایکس-۵۰ یا ای۳ایکس‌ایکس-۵۰آر شناخته می‌شد و برای برد پروازی بیشتر ولی با تعداد مسافر ۴۸۳ نفر پیشنهاد شده بود.
نمونهٔ نخستی که پیشتر ای۳ایکس‌ایکس-۱۰۰ شناخته می‌شد و نخستین مدل ساخته شده بر پایه جابجایی ۵۵۵ مسافر است.
نمونه‌ای که بر پایه جابجایی مسافر و بار بر پایه مدل ای۳۸۰–۸۰۰ پیشنهاد شد و دارای ۷ سکوی جابجایی بار بود.
نمونه‌ای که بر پایه جابجایی ترکیبی از مسافر و بار پیشنهاد شد و دارای ۱۱ سکوی جابجایی بار بود.
مدلی که در ابتدا به نام ای۳ایکس‌ایکس-۱۰۰اف شناخته می‌شد و بر پایه مدل ای۳۸۰–۸۰۰ برای جابجایی بار در نظر گرفته شده بود و دارای ۲۵ سکو در طبقهٔ فوقانی، ۳۳ سکو در طبقهٔ اصلی، و ۱۳ سکوی جابجایی بار در طبقهٔ زیرین بود.
دارای ظرفیت جابجایی ۵۵۵ مسافر.
مدلی بر پایه ایرباس ای۳۸۰–۸۰۰ است که برد پروازی در آن کاهش یافته‌است.
در ابتدا با نام ای۳ایکس‌ایکس-۲۰۰ شناخته می‌شد و دارای بدنه‌ای کشیده‌تر برای جابجایی ۶۵۶ مسافر است.
مدلی بر پایه ایرباس ای۳۸۰–۹۰۰ است که برد پروازی در آن، کاهش یافته‌است.
این هواپیما توسط چهار دستگاه موتور توربوفن نیرودهی می‌شود که هر یک بیشینه ۷۰٬۰۰۰ پوند نیرو تولید می‌کنند. بسته به نوع سفارش، این هواپیما به موتورهای بریتانیایی رولز-رویس هلدینگز (رولز-رویس ترنت ۹۰۰) یا موتورهای آمریکایی ساخت شرکت‌های جنرال الکتریک و پرت اند ویتنی (Engine Alliance GP7000) مجهز می‌شوند. به وسیله این موتورها عملیات برخاست می‌تواند در باندی تقریباً به طول ۳ کیلومتر در سطح دریا در دمای ۱۵ درجه بالای صفر با بیشینه وزن انجام پذیرد. هر یک از این موتورها در مقایسه با موتورهای هواپیمای بوئینگ ۷۴۷ حدود ۷٬۰۰۰ پوند بیشتر قدرت دارند، که البته با توجه به وزن بیشتر هواپیمای ایرباس ای۳۸۰ که به مراتب از جامبوجت بالاتر است چنین مسئله‌ای طبیعی جلوه می‌کند.
هواپیمای ای۳۸۰ دارای کابین خلبان شیشه‌ای و مشابه سایر مدل‌های ایرباس است. اندازه صفحه‌های نمایشگر اطلاعات بین ۱۵ تا ۲۰ سانتی‌متر (۶ تا ۸ اینچ) است. ابزارهای ناوبری تمام اتوماتیک هستند. کابین خلبان ایرباس ای۳۸۰ دارای دوربین نمایش هواپیما از بیرون٫ صفحه کلید و دارای سیستم پیشرفته ناوبری و جهت‌یابی.
ارابه‌های فرود این هواپیما شامل ۲۲ چرخ و ساخت شرکت گودریچ است که شامل دوپایه زیر بال هر یک با ۴ چرخ، دوپایه مرکزی زیر بدنه هر بک با ۶ چرخ، و دو چرخ دماغه هواپیما است. این هواپیما می‌تواند دور ۱۸۰ درجه را در مسافتی به طول ۵۶٫۵ متر انجام دهد که ۳٫۵ متر از ۶۰ متر استاندارد ابعاد فرودگاه کمتر است.
بالاترین سرعت عملیاتی هواپیمای ایرباس ای۳۸۰ حدود ۱٫۰۶۲ کیلومتر بر ساعت (۵۷۳ گره) و برد آن هشت هزار مایل دریایی یا پانزده هزار کیلومتر با بیشترین تعداد مسافر است. زمان بارگیری کامل در فرودگاه یا پایانه هوایی مرکزی شامل پیاده کردن مسافران، تمیز کردن محیط داخلی هواپیما، سرویس‌های دیگر، و سوار کردن مسافران برای پرواز بعدی دستکم ۹۰ دقیقه به طول می‌انجامد.
| ۲۰۰۱ | ۲۰۰۲ | ۲۰۰۳ | ۲۰۰۴ | ۲۰۰۵ | ۲۰۰۶ | ۲۰۰۷ | ۲۰۰۸ | ۲۰۰۹ | ۲۰۱۰ | ۲۰۱۱ | ۲۰۱۲ | ۲۰۱۳ | ۲۰۱۴ | ۲۰۱۵ | ۲۰۱۶ | ۲۰۱۷ | ۲۰۱۸ | ۲۰۱۹ | ۲۰۲۰ | مجموع | ||
| سفارش‌ها | A380-800 | ۷۸ | – | ۳۴ | ۱۰ | ۱۰ | ۲۴ | ۳۳ | ۹ | ۴ | ۳۲ | ۱۹ | ۹ | ۴۲ | ۱۳ | ۲ | – | ۲- | ۴ | ۷۴- | – | ۲۵۱ |
| A380F | ۷ | ۱۰ | – | – | ۱۰ | ۱۷- | ۱۰- | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | – | ۰ | |
| تحویل‌ها | A380-800 | – | – | – | – | – | – | ۱ | ۱۲ | ۱۰ | ۱۸ | ۲۶ | ۳۰ | ۲۵ | ۳۰ | ۲۷ | ۲۸ | ۱۵ | ۱۲ | ۸ | ۴ | ۲۴۶ |
در سال ۲۰۲۱ میلادی شرکت ایرباس ساخت بزرگترین هواپیمای جهان را به دلیل فروش کمتر از انتظار، متوقف کرد.[4][5] آخرین مشتری این هواپیما،هواپیمایی امارات بود.
| ایرلاین ها | تاریخ ورود به سرویس | شمار | بازنشستگی | توضیحات |
|---|---|---|---|---|
| سنگاپور ایرلاینز | ۲۵ اکتبر ۲۰۰۷ | 18 | - | یک فروند به های فلای مالتا فروخته شد |
| هواپیمایی امارات | ۱ اوت ۲۰۰۸ | ۸۲ | 2030 | بزرگترین کاربر این مدل هواپیما |
| کانتاس | ۲۰ اکتبر ۲۰۰۸ | ۱۲ | - | |
| ایر فرانس | ۲۰ نوامبر ۲۰۰۹ | ۱۰ | 2020 | |
| لوفت‌هانزا | ۶ ژوئن ۲۰۱۰ | ۱۴ | ||
| هواپیمایی کره | ۲۴ مه از ۲۰۱۱ | ۱۰ | 2026 | |
| هواپیمایی جنوبی چین | ۱۴ اکتبر ۲۰۱۱ | 4 | - | یک فروند به های فلای مالتا فروخته شد |
| هواپیمایی مالزی | ۱ ژوئیه ۲۰۱۲ | ۶ | 2021 | |
| تای ایرویز اینترنشنال | ۲۷ سپتامبر ۲۰۱۲ | ۶ | ||
| بریتیش ایرویز | ۲ اوت ۲۰۱۳ | ۱۲ | - | |
| آسیانا ایرلاینز | ۱۳ ژوئن ۲۰۱۴ | ۴ | ||
| قطر ایرویز | ۱۰ اکتبر ۲۰۱۴ | ۱۰ | 2028 | |
| هواپیمایی اتحاد | ۲۷ دسامبر ۲۰۱۴ | ۸ | 2021 | |
| آل نیپون ایرویز | ۲۰ مارس ۲۰۱۹ | ۲ | - | |
| های فلای مالتا | 4 ژوئیه ۲۰۱۸ | ۲ | - | خریداری شده از چاینا سادرن و سنگاپور ایرلاینز |
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
