اوتنپیشتی
From Wikipedia, the free encyclopedia
اوتَنَپیشتی (در نسخه مرجع حماسه گیلگمش) یا اوتا-ناایشتیم (در نسخه بابلی باستان حماسه (سیپار)) که به اوتنپیشتیم (به اکدی: 𒌓𒍣) نیز معروف است، یکی از قهرمانان طوفان بینالنهرین باستان است. این شخصیت دارای نمونههای پیشین زیوسودرا (سومری) و آترام-هاسیس است که بر شخصیت پسین خود نوح در خاور نزدیک باستان تاثیرگذار بودهاند.
در حماسه گیلگمش، پیری فرزانه هست که در جزیرهای دوردست زندگی میکند و هدف غایی گیلگمش از سفر دراز خود، ملاقات با او است. پس از رسیدن گیلگمش به جزیره «اوتنپیشتی دوردست»، او داستان جاودانگی خود را تعریف میکند: خدایان تصمیم به نابودی بشر میگیرند. ائا، اوتنپیشتی را آگاه میکند تا کشتیای بسازد و خود، خانوادهاش، صنعتگران، حیوانات و ... را نجات دهد. طوفان از راه میرسد و سایر انسانها به گِل تبدیل میشوند. در روز هفتم اوتنپیشتی دریچه را میگشاید. بوی خوش قربانی اوتنپیشتی خدایان را همچون مگسها به سوی خود میکشاند. انلیل در پایان، زندگی جاودان به بازمانده طوفان و زنش میبخشد.
در نسخه متاخر (نسخه معیار)، اثری از سخنان و پند اوتنپیشتی هنگام گفتگوی شیدوری با گیلگمش دیده نمیشود. به نظر میرسد که شاعر نسخه معیار میخواسته است خردمندی را برای اوتنپیشتی نگاه دارد. پایان حماسه آترام-هاسیس پسزمینه خاتمه گفتار اوتنپیشتی در حماسه گیلگمش است. در واقع، فحوای کلام این تغییر با متن تازه به دست آمده «مرگ بیلگمس» تایید میشود. داستان «بزرگ شدن» گیلگمش، داستان خردمند شدن قهرمان است، خردمند به این معنا که جایگاه خود را در چینش الهی درمییابد.
پیام شاعر چنین است: افراد به جستجوی فردی خود دست میزنند. باید با حقیقت زندگی بشری کنار بیایند که همان مرگ انسان است. اما زندگی بشری دیگری نیز هست که فردی نیست، و آن زندگی اجتماعی است. در تمدن مدرن است که بر جایگاه فرد و حقوق فرد تاکید میشود. در تمدن بابل بر ارزشهای اجتماعی تاکید میشده است. شاعر میگوید فرد، یکروزه است که بدون بر جا گذاشتن اثری از بین میرود. اما زندگانی بشری که نمادش شهر است برای همیشه بر جا خواهد ماند.