خبررسانی جعلی
From Wikipedia, the free encyclopedia
خبررسانی جعلی، دروغپراکنی یا اخبار جعلی نوعی خبرنگاری زرد یا پروپاگاندا با قصد پخش اطلاعات غلط است که در بستر رسانههای چاپی سنتی، رسانههای خبری و رسانههای اجتماعی انتشار مییابد. بیشتر بحثها درباره «اخبار جعلی» دو مفهوم را در بر میگیرد: اطلاعات غلط و اطلاعات گمراهکننده. اطلاعات غلط همان اطلاعاتی است که دروغ است اما فردی که در اصل آن را منتشر میکند بر این باور است که این اطلاعات صحیح است. اما اطلاعات گمراهکننده اطلاعاتی که دروغ است و شخص منتشرکننده به دروغ بودن آن واقف است. این یک دروغ عمدی و تلاشی فعالانه است که هدف از آن انتشار اطلاعات گمراهکننده است و تولیدکنندگان آن عوامل مخرب و بداندیش هستند.[1] اما دسته سومی نیز وجود دارد که «اطلاعات مضر» نامیده میشود؛ این نوع اطلاعات بر پایه حقیقت استوار است اما به گونهای به کار میرود که به یک فرد، سازمان یا کشور آسیب بزند. نمونه اطلاعات مضر همان گزارشی است که مسائل جنسی اشخاص را بدون این که توجیهی برای منافع عمومی داشته باشد افشا میکند.[2] اخبار دروغین، آنچه که روزگاری در مجلات زرد شایع بود اکنون با رشد رسانههای اجتماعی، مخصوصاً در فید خبری فیس بوک نیز رشد پیدا کردهاست. قطبی سازی سیاسی، تحقیق در راستای تأیید نظر خود و الگوریتمهای رسانهٔ اجتماعی در گسترش اخبار دروغین نیز دخیلاند. که در بعض موارد توسط بازیگر خارجی متخاصم، مخصوصاً در زمان انتخابات ساخته و تکثیر میشود. یکی از فریبکاریهای انجامشده در مبارزه انتخاباتی فرانسه، ایجاد نسخه تقلبی روزنامه بلژیکی «لو سوار» بود که در یک مقاله جعلی مدعی شد امانوئل مکرون ، نامزد انتخابات ریاست جمهوری فرانسه، از عربستان سعودی کمک مالی دریافت کرده است. اخبار دروغین گمراه کننده و فریبنده از طنز آشکار یا تقلید مبهم است که به جای اینکه مخاطب را گمراه کند، به طنز میپردازد. خبررسانی جعلی به ویژه با گسترش فناوری در سیاست اثرگذار شدهاست. برای رسانهها، توانایی جذب بینندگان به وبسایتهایشان ضروری است تا تبلیغکنندگان را که برای تبلیغات در وبسایتهایشان نیازمند هزینه تبلیغ است بپردازند.
اگر انتشار یک داستان با محتوای غلط یک علامت بزرگی تولید کند و بیننده را جذب کند، ممکن است برای تبلیغات تبلیغکنندگان و رتبهبندی آنها سودمند باشد. دسترسی آسان به درآمدهای تبلیغاتی آنلاین، افزایش اعتبار سیاسی و محبوبیت در رسانههای اجتماعی، در درجه اول فید اخبار رسانه ای، در گسترش خبر جعلی دخیل بودهاست که برای رقابت با اخبار قانونی ارائه میشود داستان بازیگران دولتی نیز در تولید و پخش اخبار جعلی، بهویژه هنگام انتخابات دخیل بودهاست. اخبار دروغین نیز پوشش رسانهای جدی را تحتالشعاع قرار میدهد و کار روزنامه نگاران را برای پوشش اخبار مهم دشوار میکند.