سخت شامه یا دورا ماتر (به انگلیسی: Dura mater) خارجی‌ترین لایه پوشاننده سیستم عصبی مرکزی می‌باشد. شامه یا مننژ (به انگلیسی: meninge) سامانه‌ای متشکل از

Publisher:Lippincott.Third Edition.ISBN 0-397-54723-4 filum terminale dura mater arachnoid mater میناگر، علیرضا و وثوق آزاد.ص 137 سلطان‌زاده، اکبر.ص ۲۶ نراقی،

skull. Sagittal section of the skull, showing the sinuses of the dura. Human brain dura mater (reflections) Tentorium cerebelli این مقاله در بردارندهٔ بخش‌هایی

آن عصب می‌گیرد. عمل ماهیچه راست جانبی، حرکت کرهٔ چشم به سمت بیرون است. Dura mater and its processes exposed by removing part of the right half of the skull

فشار به موارد زیر باشند: رباط‌های طولی قدامی، خلفی و بین خاری، سخت‌شامه Dura mater، جسم مهره، مفاصل فاست (آپوفیزیال)، عضلات وطناب نخاعی یا ریشه‌های اعصاب