کلسیم هیپوکلریت

هیپوکلریت کلسیم (به انگلیسی: Calcium hypochlorite) یک ترکیب شیمیایی است که از کلر و کلسیم و اکسیژن تشکیل شده و فرمول شیمیایی آن Ca(ClO)_۲ می باشد. جرم مولی آن ۱۴۲٫۹۸ g/mol می‌باشد. شکل ظاهری این ترکیب، پودر سفید و خاکستری است. هیپوکلریت کلسیم، که به طور رایج با نام تجاری «پرکلرین» نیز شناخته می‌شود، به صورت پودر یا قرص تولید می‌شود و برای مصارف مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد؛ اما کاربرد اصلی آن در تصفیه و ضدعفونی‌کردن آب است.

ظرف حاوی کلسیم هیپوکلریت

فرآیند تولید

کلسیم هیپوکلریت به صورت صنعتی از طریق واکنش گاز کلر با کلسیم هیدروکسید به دست می آید.

این ماده به طور عمده توسط شرکت‌ها و واحدهای صنعتی تولید می‌شود. روش تهیه آن عموماً به این صورت است:

تولید کلر: ابتدا، کلر گاز توسط پروسه‌های شیمیایی مانند الکترولیز سدیم کلرید (نمک خوراکی) یا از تخریب مواد شیمیایی دیگر تولید می‌شود.

ترکیب با کلسیم هیدروکسید: کلر گاز به محلول کلسیم هیدروکسید (معمولاً به عنوان معرف کلسیم کلرید) اضافه می‌شود.

این واکنش باعث تشکیل پرکلرین می‌شود:

Cl2 + Ca(OH)2 → Ca(ClO)2 + H2O

جداسازی و خشک‌کردن: پس از تشکیل پرکلرین، آن را از محلول جدا کرده و خشک می‌کنند. این ماده به صورت پودر یا تبلت‌های آبی بسته‌بندی می‌شود.

کاربردهای هیپوکلریت کلسیم

تصفیه آب استخرها: پرکلرین به عنوان یک ماده ضدعفونی‌کننده در آب استخرها و اسپاها به کار می‌رود. این ماده به آب اضافه می‌شود تا باکتری‌ها، ویروس‌ها، و عوامل آلاینده دیگر را نابود کرده و آب استخر را تمیز و ایمن نگه دارد.

تصفیه آب شرب: در برخی موارد، به عنوان یک ماده تصفیه کننده در تصفیه آب شرب به کار می‌رود. این ماده به آب اضافه می‌شود تا میکروارگانیسم‌ها را نابود کرده و آب را قابل مصرف کند.

کاربردهای صنعتی: در صنایع مختلف برای ضدعفونی کردن و تصفیه آب و مواد مختلف استفاده می‌شود. این می‌تواند در تصفیه فاضلاب، تصفیه آب‌های صنعتی، و حتی در تصفیه آب در صنایع غذایی و دارویی نیز کاربرد داشته باشد.

دیگر کاربردها :

• به منظور سفید کردن خمیر چوب، ابریشم، پارچه و فیبر
• ضد عفونی کننده ماده سمی شیمیایی و رادیواکتیو
• ضد عفونی کننده در آبزی پروری، دام و غیره

طریقه استفاده از هیپوکلریت کلسیم

100 گرم هیپوکلریت کلسیم 65٪ به 1 لیتر آب اضافه کنید. محلول مایع سفید کننده با تراکم 6.5٪ کلر مؤثر است.

1٪ مایع ضد عفونی كننده می تواند با اضافه كردن 1.7 گرم كلسیم پائین 65٪ به 1 لیتر آب تهیه شود.

مزایای هیپوکلریت کلسیم

• حجم کلر بسیار موثر
• حلالیت خوب، میزان مواد غیر قابل حل در آب، کم است.
• پایداری خوب، در دمای نرمال محیط با حداقل میزان از دست دادن کلر به مدت طولانی می توان ذخیره کرد.

نکات ایمنی و نحوه نگهداری پرکلرین

محافظت در مقابل حرارت و نور مستقیم: باید از نور مستقیم آفتاب و حرارت زیاد محافظت شود.

جلوگیری از رطوبت: بسیار حساس به رطوبت است، بنابراین باید از ورود رطوبت به بسته‌بندی آن جلوگیری شود.

بسته‌بندی محکم: بسته‌بندی باید محکم و در شرایط ایمن صورت گیرد تا احتمال نشت و تماس با دیگر مواد شیمیایی جلوگیری شود.

محیط نگهداری: باید در مکان‌های خشک و خنک نگهداری شود. دمای ذخیره‌سازی معمولاً در دمای اتاق (حدود 20-25 درجه سانتی‌گراد) است.

جلوگیری از تماس با مواد قلیایی: نباید با مواد قلیایی نظیر آمونیاک مخلوط شود، زیرا این ترکیبات ممکن است باعث آزاد شدن گاز کلر خطرناک شوند.

توجه داشته باشید که پرکلرین ماده‌ای شیمیایی قوی است و باید با دقت و با رعایت دستورالعمل‌های تولیدکننده استفاده شود.

همچنین، از تمامی تدابیر ایمنی مرتبط با مواد شیمیایی برای پرکلرین (از جمله استفاده از ماسک و دستکش) استفاده کنید.

جستارهای وابسته

• ترکیب شیمیایی
• نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی

منابع

• «IUPAC GOLD BOOK». دریافت‌شده در ۱۸ مارس ۲۰۱۲.
• ترجمه شده از ویکی‌پدیا انگلیسی