کالیستو (قمر)

کالیستو (به انگلیسی: Callisto) (kəˈlɪstoʊ kə-LIS-toe, یا به یونانی Καλλιστώ)یکی از ماه‌های سیارهٔ مشتری است، و در سال ۱۶۱۰ توسط گالیله کشف شد.^[۱] و سومین قمر بزرگ در سامانه خورشیدی و دومین قمر بزرگ مشتری پس از گانیمد است. کالیستو ۹۹ درصد قطر عطارد را دارد اما تنها یک سوم آن جرم دارد. به لحاظ دوری چهارمین قمر گالیله‌ای است، شعاع مدار آن ۱٬۸۸۰٬۰۰۰ کیلومتر است.^[۳] کالیستو از نظر میزان جرم و حجم، دوازدهمین جسم در سامانهٔ خورشیدی است.

• 
  کالیستو در گوشه تصویر، اروپا در مرکز تصویر و مشتری در پس‌زمینه.
• 
  پایگاهی خیالی بر روی سطح یخزدهٔ کالیستو.
• 
  تصویری از سطح کالیستو و برخوردهای اجرام فضایی بر روی آن.
• 
  ماه‌های گالیله‌ای هنگام گردش دور سیارهٔ مشتری       مشتری •       آیو •       اروپا •       گانیمد •       کالیستو

کالیستو

تصویر کالیستو با رنگ واقعی توسط فضاپیمای وویجر ۲ در ۸ ژوئیه ۱۹۷۹. تصویر از کانال‌های رنگی نارنجی، سبز و آبی تشکیل شده‌است.
کشف
کاشف	Galileo Galilei Simon Marius
تاریخ کشف	7 January 1610[۱]
طبقه‌بندی
تلفظ	‎/kəˈlɪstoʊ/‎ (kə-LIST-oh)[۲]
نامیده به نام	Καλλιστώ Kallistō
نام‌های متداول	Jupiter IV
صفات	Callistoan ‎/ˌkælɪˈstoʊ.ən/‎ (KAL-iss-TOH-ən) etc. (see text)
ویژگی‌های مداری
Periapsis	۷۰۰۹۱۸۶۹۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۱۸۶۹۰۰۰ km[a]
Apoapsis	۷۰۰۹۱۸۹۷۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۱۸۹۷۰۰۰ km[b]
نیم‌قطر بزرگ	1 882 700 km[۳]
خروج از مرکز مداری	۶۹۹۷۷۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۰٫۰۰۷۴[۳]
تناوب مداری	۷۰۰۶۱۴۴۱۹۳۱۱۸۹۷۵۹۹۹♠۱۶٫۶۸۹۰۱۸۴ d[۳]
میانگین سرعت مداری	۷۰۰۳۸۲۰۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۸٫۲۰۴ km/s
انحراف	۲٫۰۱۷° (to the ecliptic) ۰٫۱۹۲° (to local Laplace planes)[۳]
ماه	Jupiter
گروه	Galilean moon
ویژگی‌های فیزیکی
میانگین شعاع	۷۰۰۶۲۴۱۰۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۲۴۱۰٫۳±۱٫۵ km (0.378 Earths)[۴]
مساحت سطح	۷۰۱۳۷۳۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۷٫۳۰×۱۰۷ km۲ (0.143 Earths)[c]
حجم	۷۰۱۹۵۹۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۵٫۹×۱۰۱۰ km۳ (0.0541 Earths)[d]
جرم	۷۰۲۳۱۰۷۵۹۳۸۰۰۰۰۰۰۰۰♠(۱٫۰۷۵۹۳۸±۰٫۰۰۰۱۳۷)×۱۰۲۳ kg (0.018 Earths)[۴]
میانگین چگالی	۷۰۰۳۱۸۳۴۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۱٫۸۳۴۴±۰٫۰۰۳۴ g/cm۳ (0.333 Earths)[۴]
گرانش سطحی	۷۰۰۰۱۲۳۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۱٫۲۳۵ m/s۲ (0.126 g)[e]
ضریب گشتاور لَختی	۶۹۹۹۳۵۴۹۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۰٫۳۵۴۹±۰٫۰۰۴۲[۵]
سرعت گریز	2.441 km/s[f]
دوره چرخش	synchronous[۴]
انحراف محوری	zero[۴]
سپیدایی	0.22 (geometric)[۶]
دمای سطح کمترین میانگین بیشترین K[۶] ۷۰۰۱۸۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۸۰±۵ ۷۰۰۲۱۳۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۱۳۴±۱۱ ۷۰۰۲۱۶۵۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۱۶۵±۵
قدر ظاهری	5.65 (opposition)[۷]
جو
فشار سطح	۰٫۷۵ میکروپاسکال (۷٫۴۰×۱۰−۱۲ اتمسفر استاندارد)[۸]
ترکیب جو	≈ ۷۰۰۸۴۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۴×۱۰۸ molecules/cm۳ carbon dioxide;[۸] up to ۷۰۱۰۲۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰۰♠۲×۱۰۱۰ molecules/cm۳ molecular oxygen (O2)[۹]

کالیستو در مقایسه با زمین و ماه

جستارهای وابسته

• گانیمید
• مشتری

منابع

1. Galilei, G. ; Sidereus Nuncius بایگانی‌شده در ۲۳ فوریه ۲۰۰۱ توسط Archive.today (۱۳ مارس مشتری)
2. "Callisto". Lexico UK English Dictionary. Oxford University Press. Archived from the original on 22 March 2020.
3. "Planetary Satellite Mean Orbital Parameters", Jet Propulsion laboratary, California Institute of Technology (به انگلیسی)
5. Schubert, G.; Anderson, J. D.; Spohn, T.; McKinnon, W. B. (2004). "Interior composition, structure and dynamics of the Galilean satellites". In Bagenal, F.; Dowling, T. E.; McKinnon, W. B. (eds.). Jupiter: the planet, satellites, and magnetosphere. New York: Cambridge University Press. pp. 281–306. ISBN 978-0-521-03545-3. OCLC 54081598. Archived from the original on 16 April 2023. Retrieved 23 July 2019.
7. "Classic Satellites of the Solar System". Observatorio ARVAL. Archived from the original on 9 July 2011. Retrieved 13 July 2007.

پیوند به بیرون

• Callisto Profile by NASA's Solar System Exploration

1. Periapsis is derived from the semimajor axis (a) and eccentricity (e): ${\displaystyle a(1-e)}$.
2. Apoapsis is derived from the semimajor axis (a) and eccentricity (e): ${\displaystyle a(1+e)}$.
3. Surface area derived from the radius (r): ${\displaystyle 4\pi r^{2}}$.
4. Volume derived from the radius (r): ${\displaystyle {\frac {4}{3}}\pi r^{3}}$.
5. Surface gravity derived from the mass (m), the gravitational constant (G) and the radius (r): ${\displaystyle {\frac {Gm}{r^{2}}}}$.
6. Escape velocity derived from the mass (m), the gravitational constant (G) and the radius (r): ${\displaystyle \textstyle {\sqrt {\frac {2Gm}{r}}}}$.