کاتا در کاراته

کاتا (به ژاپنی: 形 یا 型) واژه‌ای ژاپنی است که الگویی از جابجایی‌ها را که به تنهایی یا به همراه فرد یا افرادی دیگر انجام شود را مشخص می‌کند. کاتا در کاراته با دنباله‌ای مشخص از حرکات به همراه چرخش‌ها گفته می‌شود که بر اساس اصولی مشخص انجام می‌شوند. کاتارو باید حرکات دشمن را پیش خود تجسم کرده و حرکات خود در کاتا را پاسخ آن‌ها فرض کند. کاتاها توسط استادان پیشین کاراته، برای آموزش اصول نبرد و جابجایی‌ها به هنرآموزان خود ایجاد شده‌اند. بیش از صد کاتا در فرم‌ها و سبک‌های مختلف کاراته وجود دارند که از هرکدام نیز نسخه‌های مختلفی با برخی تفاوت‌های کوچک وجود دارد.

دنباله‌ای از تصاویر که از اجرای کاتای یک کاراته‌کا گرفته شده‌اند

آموزش

به‌طور معمول کاتا را مرحله‌به‌مرحله آموزش می‌دهند. کاتاهای قبلی تکرار می‌شوند تا هنرآموز با بیشتر شدن تجربه و دانشش بتواند قدرت و تکنیک بهتر کاتای جدید را به درستی بفهمد. سبک‌های مختلف کاراته، کاتاهای مختلف یا نسخه‌های مختلفی از یک کاتای واحد را تمرین می‌کنند. برخی از کاتاهای با دو نام، یکی ژاپنی و دیگری با نام چینی یا اوکیناوایی آن شناخته می‌شوند. این به خاطر این است که استاد گیچین فوناکوشی نام بسیاری از کاتاها را برای گسترش کاراته در ژاپن تغییر داده‌است.اعتقادی قدیمی در این زمینه در بین اساتید کاراته اوکیناوایی وجود داشت که برای تسلط پیدا کردن بر روی یک کاتا باید آن را سالیان متمادی تمرین کرد.

نماد عدد ۱۰۸ در کاتا

عدد ۱۰۸ اهمیت افسانه‌ای در ادیان هندی دارد. این عدد جایگاه خود را به عنوان یک نماد در کاراته، به ویژه در گوجوریو حفظ کرده‌است. کاتای نهایی گوجوریو با نام سوپارین‌پی، به ۱۰۸ ترجمه می‌شود. سوپارین‌پی تلفظ چینی عدد ۱۰۸ است. تلفظ ژاپنی عدد ۵۴ (که نصف عدد ۱۰۸ است) یعنی گوجوشی نیز در کاتای گوجوشی‌هو وجود دارد. برخی از کاتاهای دیگر گوجوریو با نام سان‌سئیرو (به معنی ۳۶) و سی‌پای (به معنی ۱۸) هم فاکتورهایی از عدد ۱۰۸ هستند. از نمادهای بودایی دیگر در کاراته می‌توان خود اصطلاح کاراته را نام برد. واژه کارا که در ابتدای کاراته می‌آید را می‌توان با تلفظ کو نیز خواند که به معنای Śūnyatā است که همان مفهوم خلأ یا تهی‌بودن در بودیسم است. نحوه قرارگیری دست‌ها در ابتدای کاتا یادآور ذاذن است و رسم خم‌شدن و احترام در ابتدا و انتهای کاتا و هنگام وارد شدن و خارج شدن از دوجو همانند احترام در معابد بودایی است.^[1]

کاتاهای سبک‌های مختلف

در جدول برخی از سبک‌های کاراته و برخی از کاتاهایی که در آن‌ها تمرین می‌شوند آمده‌است. برخی از سبک‌ها یا کاتاهایی که کمتر شناخته شده‌اند یا تعداد اعضای کمی دارند در جدول زیر نیامده‌اند.

کاتا	گوجوریو[2]	شیتوریو[3]	شورین‌ریو[4]	شوتوکان‌ریو[5]	شوری‌ریو	وادوریو	ایشین‌ریو	گنسی‌ریو	کیوکوشین‌کایکان	تون‌ریو	اوئچی‌ریو	ریوکیوکمپو	شیندوجینن‌ریو	شوکوکای	شورینجی‌ریو کنکوکان
آنانکو			آری		آری								آری		برخی
آنان		آری											آری
آننانکو		آری											آری
چاتانیارا کوشانکو		آری	برخی										آری
چینته		آری	برخی	آری									آری
چینتو/گانکاکو		آری	آری	آری		آری	آری	آری					آری		آری
فوکیوگاتا/گه‌کی‌سای/شین‌سی	آری	آری	برخی						آری
گوجوشیهو		آری	آری	آری					آری	آری			آری
هاپیکن															آری
جین		آری		آری									آری	آری
جیون		آری	برخی	آری		آری			برخی	آری			آری		برخی
جیته		آری	برخی	آری		آری							آری
جیوروکو		آری											آری
کورورونفا	آری	آری											آری	آری
کوسانکو/کانکودای		آری	آری	آری	آری	آری	آری	آری	آری				آری		آری
نای‌هانچی/تککی		آری	آری	آری	آری	آری	آری	آری	برخی				آری		آری
نیپایپو/نیپای		آری											آری
نی‌سی‌شی/نی‌جوشی‌هو		آری	برخی	آری		آری				آری			آری	آری	آری
پاسای/پاسای‌دای		آری	آری	آری	آری	آری		آری	برخی				آری	آری	برخی
پاسای/پاسای‌شو		آری	آری	آری	آری	آری		آری	برخی				آری	برخی	آری
پینان/هیان		آری	آری	آری		آری			آری			آری	آری	آری	برخی
روهای/میکو		آری	آری	آری		آری		آری					آری	آری	برخی
ریوکو	برخی		برخی								برخی
سایفا	آری	آری										آری	آری
سانچین	آری	آری			آری		آری		آری	آری	آری	آری	آری	آری	آری
سانکاکوتوبی															آری
سان‌سی‌رو/سان‌سرو	آری	آری									آری
سی‌ای‌چین											آری		آری
سی‌پای	آری	آری						آری	آری				آری	آری
سی‌ای‌رو											آری		آری
سی‌سان/هانگتسو	آری	آری	برخی	آری		آری	آری	آری			آری	آری	آری		برخی
سی‌یون‌چین/سی‌این‌چین	آری	آری					آری	آری	آری			آری	آری
شیمپا		آری											آری
شی‌سوچین	آری	آری										آری
سوچین		آری		آری								آری			برخی
سوپارین‌پی/پچورین/هیاکوهاچی‌هو	آری	آری				برخی				آری			آری
تایکیوکو	برخی	آری	برخی	آری	آری			آری	آری					آری
تنشو	آری	آری	برخی		آری				آری
تن‌نوکاتا			برخی	آری
اونسو/اونشو		آری		آری									آری
وانکان		آری	آری	آری				آری					آری	آری	برخی
وانشو/انپی(امپی)		آری	برخی	آری	آری	آری	آری						آری

جستارهای وابسته

• کاراته
• کاتا

منابع

1. Charles C. Goodin (Winter ۱۹۹۶–۹۷). «تأثیر نماد ۱۰۸ و دیگر مفاهیم بودایی بر کاراته». The Budo Journal. بایگانی‌شده از اصلی در ۱ ژوئن ۲۰۰۷. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۱.نگهداری یادکرد:فرمت پارامتر تاریخ (رده)
2. «فهرست کاتاهای گوجوریو». www.gojuryu.net. بایگانی‌شده از اصلی در ۶ اکتبر ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۱.
3. «کاتا در شیتوریو». www.shitokai.com. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ مه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۱.
4. «کاتاهای شورین‌ریو». Shorin ryu Shidokan. بایگانی‌شده از اصلی در ۷ فوریه ۲۰۱۲. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۱.
5. «فهرست کاتاهای شوتوکان». بایگانی‌شده از اصلی در ۱۳ فوریه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۱.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Karate kata». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۲ آبان ۱۳۹۱.