From Wikipedia, the free encyclopedia
چاپ چوبی گونه‌ای چاپ است که به‌وسیله کنده‌کاری روی لوح چوبی آغشته به مرکب برای ایجاد نقش برجسته انجام می‌شود.[1] در این فن که از انواع چاپ دستی است، تصویر روی سطح لوح چوبی به صورت برجسته باقی می‌ماند و مابقی سطح که شامل تصویری نیست با وسایل ویژه، معمولاً اسکنه، تراشیده و گود می‌شود.
چاپ چوبی در چین در دوران باستان به عنوان روشی برای چاپ روی پارچه و بعداً بر روی کاغذ بود. کهن‌ترین قطعه‌های چاپ‌شده روی تخته‌های چوبی که باقی مانده‌اند مربوط به چین، از سلسله هان (قبل از سال ۲۲۰) اند و از ابریشم با گل‌هایی در سه رنگ چاپ شده‌اند. [2] در قرن سیزدهم این تکنیک چینی به اروپا منتقل شد.[3] اندکی بعد کاغذ از چین از طریق اندلس به اروپا رسید و در اواخر قرن سیزدهم در ایتالیا و در پایان قرن چهاردهم در بورگوندی و آلمان تولید می‌شد.
در اروپا، چاپ چوبی، قدیمی‌ترین تکنیکی است که برای چاپ‌های شاهکار قدیمی استفاده می‌شده، که در حدود سال ۱۴۰۰ میلادی با استفاده از تکنیک‌های موجود برای چاپ روی کاغذ توسعه یافت. یکی از قدیمی‌ترین چاپ‌های چوبی روی کاغذ که امروزه می‌توان آن را دید، مدونای آتش ( Madonna del Fuoco ، به زبان ایتالیایی)، در کلیسای جامع فورلی ، در ایتالیا است.
افزایش فروش چاپ‌های چوبیِ ارزان در میانه‌ی قرن و خام بودن بسیاری از چاپ های رایج، منجر به سقوط استانداردها شدند. توسعه دریچه‌کشی(Hatching) دیرتر از حکاکی دنبال شد. مایکل وولگموت در ساخت چوب‌های آلمانی از حدود سال ۱۴۷۵ بسیار تاثیرگذار بود و ارهارد رویویچ نخستین کسی بود که از تونل‌کشیِ متقاطع(cross-hatching) استفاده کرد.(انجام آن بسیار سخت‌تر از حکاکی یا چاپ فلزی است.) هر دوی اینها عمدتاً تصاویر کتاب می‌ساختند مانند هنرمندان مختلف ایتالیایی که در همان دوره، استانداردها را در آنجا بالا می‌بردند. در پایان قرن، آلبرشت دورر ، چاپ‌های چوبی غربی را به سطحی رساند که تاکنون از آن فراتر نرفته‌اند. او همچنین جایگاه «تک‌برگی» ها (یعنی تصویری که جداگانه فروخته می‌شود) را بسیار افزایش داد.
از آنجایی که چاپ‌های چوبی و چاپ‌های سربی هر دو به صورت برجسته هستند، به راحتی می توان آنها را با هم چاپ کرد. در نتیجه، تا اواخر قرن شانزدهم، چاپ چوبی، رسانه اصلی برای تصویرسازی کتاب‌ها بود. نخستین تصویرسازی کتاب با چاپ چوبی، مربوط به حدود سال ۱۴۶۱، تنها چند سال پس از آغاز چاپ سربی(که توسط آلبرشت فاستر در بامبرگ چاپ شد) است. از حدود سال ۱۵۵۰ تا اواخر قرن نوزدهم، از چاپ چوبی کمتر برای چاپ های هنری زیبای فردی ("تک برگ") استفاده می‌شد. چاپ چوبی تا قرن نوزدهم در بیشتر اروپا و بعدها در برخی جاها برای چاپ های‌رایج، مهم باقی‌ماند.
این هنر در شرق آسیا و ایران به سطح بالایی از پیشرفت فنی و هنری رسید. چاپ چوبی در ژاپن موکو هانگا نامیده می شود و در قرن هفدهم برای کتاب و هنر به‌کار رفت. ژانر محبوب ژاپنیِ "جهان شناور" (اوکی‌یوئه) در نیمه دوم قرن هفدهم با چاپ های تک رنگ یا دو رنگ آغاز شد. گاهی اوقات اینها پس از چاپ با دست رنگ می‌شدند. بعداً چاپ‌هایی با رنگ‌های بسیار توسعه یافت. چاپ چوبیِ ژاپنی به یک شکل هنری اصلی تبدیل شد، اگرچه در آن زمان جایگاه بسیار پایین تری نسبت به نقاشی داشت. چاپ چوبی تا قرن بیستم به رشد خود ادامه داد.
در مقایسه با تکنیک‌های قلم‌زنی مانند چاپ فلزی و حکاکی، فشار کمی برای چاپ مورد نیاز است. تنها لازم است بلوک را جوهرآلود کرده و آن را در تماس محکم و یکنواخت با کاغذ یا پارچه قرار داد تا چاپ قابل قبولی به دست آید. در اروپا از انواع چوب‌ها از جمله چوب شمشاد و یا چوب درخت‌های گلابی یا گیلاس استفاده می‌شد.[4] در ژاپن، چوب گونه‌ای از گیلاس به نامِ Prunus serrulata ترجیح داده می‌شد.
سه روش برای چاپ وجود دارد:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
