پل کِلَه هُرت[۱] مربوط به سدهٔ ۴ ه.ق است و در شهرستان معمولان، روی رود کشکان واقع شده و این اثر در تاریخ ۲۷ بهمن ۱۳۷۸ با شماره ثبت ۲۵۸۶ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده‌است.[۲] این پل در سیل فروردین ۱۳۹۸، آسیب جدی دید البته خیلی ها معتقد هستند که پل کلهر و آن تنگه یکی از محل نبرد های اسکندر مقدونی و آریو برزن که بین سپاه یونان و مقدونی در مقابل سپاه کوچک آریو برزن بوده است.
پل کله هرت (نام محلی: کِلَه هُرت) مشهور به پل مَمُولو به فاصله حدود ۵۶ کیلومتری جنوب خرم آباد و در شمال شهر معمولان قرار دارد، این پل مربوط به دوران ساسانیان است که توسط بدر بن حسنویه یکی از پادشاهان آل حسنویه ترمیم شد. در زبان لری بز کوهی را کَل می‌نامند و چون بز کوهی از کوه پائین بیاید آن را هُرت می‌گویند (پائین آمدن=هُرت).[نیازمند منبع]
تاریخچه پل کِلَه‌هُرت
این پل در ورودی شمالی شهرمعمولان از توابع شهرستان معمولان واقع شده‌است و پایه‌های آن به صورت بیضی شکل می‌باشند؛ از ویژگی‌های منحصر به فرد آن می‌توان به وجود سکویی در داخل دوپایه اصلی پل نام برد که این سکو از ۱۲ پله ساخته شده و کاربرد آن دقیقاً روشن نیست ولی احتمالاً به عنوان پشت بند از آن‌ها استفاده می‌شده‌است.
نوع مواد سازنده پل پل کِلَه‌هُرت
رنگ ملات پل در قسمت پایه‌ها متمایل به قرمز رنگ است که به علت ترکیب آن با یک نوع از شنهای قرمز رنگ (این شنهای قرمز رنگ در قسمت شرقی پل قسمت‌هایی از کوه را پوشانده‌اند که به زبان محلی به این منطقه قرمز رنگ «سُورَ» نیز می‌گویند و همچنین یک نوع گیاه به نام تره پی Tarahpey استفاده شده‌است.
سند ثبت و نام اصلی پل کلهرت ( کله هرت )
کتیبه پل کِلَه‌هُرت
کتیبه‌ای به خط کوفی در قسمت غربی پل بر سینه کوه بالاتر از مسیر گذر روی پل به طرف شمال غربی آن به دستور بدر بن حسنویه نوشته شده‌است و قرینه آن در قسمت جنوب بر سینه کوه وجود داشته که متأسفانة به علت عملیات راهسازی تخریب گردیده‌است.
تاریخ ساخت پل
سند ثبت و نام اصلی پل کلهرت ( کله هرت )این پل در ادوار مختلف مورد استفاده قرار گرفته‌است به روایتی در زمان هخامنشیان ساخته شده و به عنوان بخشی از راه شاهی در مسیر هگمتانه به شوش بنا شده و در دوران ساسانیان هم گفته این پل محکم تر و مرمت شده ولی بیشتر قسمت‌های آن مربوط به زمان بدر بن حسنویه (۳۷۴ هـ. ق) است. گفته میشود یکی از محل های نبرد های اسکندر مقدونی و آریو برزن دراین تنگه کوه بوده است.
مشخصات عمومی پل کِلَه‌هُرت
پایه شرقی پل، ۱۷٫۲۰ متر طول و ۱۰ متر عرض، پایه غربی ۱۴٫۴۰ متر طول و ۷٫۵۰ متر عرض دارد.
این پایه‌ها که در هر دو جهت دارای موج شکن‌های نیم دایره‌اند، در قسمت پایین با قطعات سنگ‌های تراشیده ساخته شده‌اند. دوپایه اصلی پل توسط طاقی به پهنا و ارتفاع حدود ۲۴ متر به یکدیگر متصل می‌شده‌است. محل آغازین قوس طاق‌ها هنوز بر روی دوپایه قابل مشاهده است. پایه شرقی نیز با یک طاق کوچکتر به پهنای ۱۳٫۲۰ متر با پایه انتهای شرقی پل مرتبط می‌شده‌است.
