رود ولگا

وُلگا (به روسی: Волга) (برخی آن را همان رودی می‌دانند که در متون قدیمی پارسی از آن با عنوان آتِل یاد شده‌است^[۱]) رودی در غرب روسیه است که با ۳٬۶۹۲ کیلومتر درازا، طولانی‌ترین رود روسیه و هفدهمین رود بلند جهان حساب میشود. همچنین این رود پرآب‌ترین رود اروپا است. رود ولگا پس از طی مسیر طولانی خود، به دریای مازندران می‌ریزد. همچنین دریاچه مازندران از طریق این رودخانه، توسط کانال ولگا–دن به آب‌های آزاد متصل می‌شود. برخی از بزرگ‌ترین ذخایر آبی جهان در کنار این رود قرار دارند و از منابع آب آن تغذیه می‌کنند. در کشور روسیه رود ولگا یکی از نمادهای ملّی کشور به‌شمار می‌رود و حوزه‌های آبگیر این رود، محل قرارگیری یازده شهر دیگر این کشور است.

«ولگا» به اینجا تغییرمسیر دارد. برای دیگر کاربردها، ولگا (ابهام‌زدایی) را ببینید.

ولگا
ولگا در اولیانوفسک
مکان
کشور	روسیه
ویژگی‌های ظاهری
سرآب
• مکان	تپه‌های والدای، استان تور
• ارتفاع	۲۲۵ متر (۷۳۸ فوت)
دهانه	دریای مازندران
• ارتفاع	−۲۸ متر (−۹۲ فوت)
طول	۳٬۶۹۲ کیلومتر (۲٬۲۹۴ مایل)
دبی	۱٬۳۸۰٬۰۰۰ کیلومتر مربع

نام‌شناسی

نام روسی این رود یعنی ولگا (Волга) از ریشه نیا-اسلاوی *vòlga گرفته شده که به معنای رطوبت است. این نام اسلاوی یک گرته‌برداری از نامی است که سکاهای ایرانی‌زبان به این رود داده بودند یعنی «را».^[۲] نام «را» (Rā) نیز در زبان سکایی به معنای رطوبت و هم‌ریشه با واژه اوستایی «رنها» Raŋhā (به معنای رود افسانه‌ای) است. واژه سغدی رک (r’k)^[۳] و واژه فارسی رگ (آبراه خون) نیز با این واژه هم‌ریشه می‌باشند.^[۴]

اقوام ترک‌تباری که در امتداد ولگا ساکن شدند در قدیم به آن ایتیل یا آتیل می‌گفتند که به معنای «رود بزرگ» است. در زبان‌های ترکی‌تبار امروزه نیز به آن با ایدیل و اِدل و نام‌های مشابه اشاره می‌شود. نام دیگر ترکی برای ولگا «ساری‌سو» (آب زرد) است. مردم قوم ماری، از اقوام اورالی به ولگا «یول» می‌گویند که در زبان تاتاری به معنای راه است.

نگارخانه

تصویر ماهواره‌ای

حوضه آبریز ولگا

نقشه سیاسی منطقه

جستارهای وابسته

• پست‌بوم کاسپین
• ترانه قایقرانان رود ولگا
• فهرست رودها بر پایه طول

منابع

1. مدخل آتل بایگانی‌شده در ۲۳ سپتامبر ۲۰۱۵ توسط Wayback Machine در لغت‌نامه دهخدا
2. J.P. Mallory & D.Q. Adams, Encyclopedia of Indo-European Culture, s.v. "dew" (London: Fitzroy Dearborn, 1997), 158-9.
3. Michiel de Vaan, Etymological Dictionary of Latin and the Other Italian Languages, s.v. "rōs, rōris" (Leiden: Brill, 2008), 526-7.
4. Nourai, Ali. 2013. An Etymological Dictionary of Persian, English and Other Indo-european Languages. Index of Words in Different Languages Vol. 1 Vol. 1. p.130.

• http://en.wikipedia.org/wiki/Volga_River