واکنش غیرارادی

بازتاب (به انگلیسی: reflex) فعالیتی است خودکار یا غیرارادی که ازطریق مدارهای عصبی نسبتاً ساده روی دهد، بی‌آنکه لزوماً شعور در آن دخالت داشته باشد.^[۱] مثال‌های معروف آن بازتاب ضربه روی کشکک، عطسه و رفلکس حلقی هستند.

نحوه انجام واکنش غیرارادی در عضله‌ها

نام‌های دگر

• رفلکس
• ریفلکس
• واکنش غیرارادی
• عکس العمل انعکاسی
• پاسخ فطری
• پاسخ خودکار

انواع رفلکس

در برخی بیماری‌های عصبی رفلکس‌ها تضعیف، تشدید یا نابود می‌شوند، همچنین ارزیابی رفلکس‌ها در تعیین میزان کاهش هوشیاری و عمق کما مفید است. بسته به شدت، رفلکس‌ها از نامحسوس تا حاد بازشناسی می‌شوند. در انسان ۵ نوع بازتاب داریم:

1. رفلکس‌های کششی یا عضلانی یا رفلکس وتر عمیق: اطلاعاتی در مورد یکپارچگی دستگاه عصبی مرکزی و محیطی ارائه می‌دهند. این اطلاعات را می‌توان با استفاده از الکترومیوگرافی (EMG) تشخیص داد. به‌طور کلی، رفلکس شدید/خفیف نشان دهنده یک مشکل دستگاه عصبی مرکزی/محیطی است. نمونه معروف آن، چکش کشکک زانو است.
2. بازتاب وتری
3. رفلکس‌های اعصاب مغزی (جدول زیر)
4. رفلکس‌های دوران نوزادی مانند رفلکس مورو و رفلکس مکیدن
5. سایر رفلکس‌ها مانند رفلکس گاستروکولیک

نام	عصب حسی	عصب حرکتی
Pupillary light reflex	II	III
Accommodation reflex	II	III
Jaw jerk reflex	V	V
رفلکس قرنیه یا blink رفلکس	V	VII
Glabellar reflex	V	VII
رفلکس دهلیزی-چشمی	VIII	III, IV, VI +
Gag reflex	IX	X

جستارهای وابسته

• کما
• رفلکس‌های نوزادی