بنیانگذار جامعه شناسی روستایی در فرانسه From Wikipedia, the free encyclopedia
هانری مندراس (به فرانسوی: Henri Mendras) جامعه‌شناس، استاد دانشگاه، نویسنده و پژوهشگر فرانسوی (۱۶ مه ۱۹۲۷–۵ نوامبر ۲۰۰۳) بود.[1][2] بنیانگذار جامعه‌شناسی روستایی در فرانسه بود. پدرش افسر و از خانوادهٔ بورژوازی بود. برای تحصیل به آمریکا رفت ولی پس از پایان تحصیلات به فرانسه بازگشت و در مرکز مطالعات جامعه‌شناسی شاغل شد که حالا در CNRS ثبت شده بود. وی سه ماه روستای دهقانی مورمون در حومه یوتا را مطالعه کرد.
هانری مندراس | |
|---|---|
 | |
| زادهٔ | ۱۶ مهٔ ۱۹۲۷ |
| درگذشت | ۵ نوامبر ۲۰۰۳ (۷۶ سال) |
| ملیت | فرانسوی |
| پیشینه علمی | |
| شاخه(ها) | √ جامعه‌شناسی، √ جامعه‌شناسی روستایی |
هانری مندراس در سال ۱۹۷۹، نوعی داستان فلسفی (سفر به سرزمین آرمان‌شهر روستایی)، جامعه‌شناسی روستایی را به منظور تمرکز بر دگرگونی‌های جامعه جهانی در مقیاس اروپایی رها کرد. این دیدگاه در واقع نتیجه تأثیر روشنگری‌های بیش از ۱۵ ساله دو مرد بود: ریمون آرون و برتراند دو ژوونل.
مرکز بین‌المللی ابی رویومونت (ابتکار اریک دو دامپییر توسط رنه سینساولیو) گروه‌های کاری کمیسیون برنامه‌ریزی و INSEE (از جمله بسیاری از جامعه‌شناسان، ریمون آرون، گابریل لو براس و پیر بوردیو)، بررسی آینده به میزبانی برتراند دو ژوونل و مجله «تحلیل‌ها و پیش‌بینی‌ها» که توسط بسیاری از بزرگان، از ژاک دلور گرفته تا ژروم مونود، پشتیبانی می‌شد، نمونه‌های شکست خورده‌ای از این اندیشکده‌های فرانسوی هستند که هانری مندراس در تمام زندگی خود و اولین تجربیاتش را آرزوهای خود می‌نامد.
در سال ۱۹۷۵ اولین مدرک کارشناسی ارشد جامعه‌شناسی روستایی را در دانشگاه نانتر پاریس اخذ کرد.
او در فواصل فعالیت‌های پرشور خود، هفت اثر آموزشی را به تنهایی یا با همکاری دیگران نوشت که همگی در سال ۱۹۶۷ به همراه آرماند کالین در مجموعه مشهور «یو» منتشر شد. کتاب «عناصر جامعه‌شناسی» (۱۹۶۷) که پنج بار بازنشر شد، سمبل و الگوی این رشته برای دو نسل از دانشجویان گردید.
هانری مندرس دوست داشت خود را این گونه تعریف کند: فردی شکاک، خوش بین مستقل، کاملاً آزاده، سرکش به همه هوس‌ها بود. صمیمانه، صمیمی، رک و در عین حال متواضع، و کم حرف در مورد خودش، دارای صراحت شخصیت و کلام.
هنری مندراس دوران کودکی خود را در دهکده نوویس در آویرون، اولین بخش ؟در فرانسه گذراند. از اینرو است که این نویسنده در یادداشت‌های زندگی‌نامه‌اش خود را «پسر قلعه» معرفی می‌کند، به صمیمیت خاصی با دنیای پرورش دسترسی داشته‌است. از یک خانواده نظامی ثروتمند بورژوازی بود.
دانشجوی دانشگاه سوربن و مدرسه علوم سیاسی پاریس شد. (جایی که او با آموزه‌های ژرژ گورویچ، ژرژ فریدمن، گابریل لو براس و ژان استوتزل آشنا گردید.) وی در آنجا همچنین با دیگر جامعه‌شناسان آیندهٔ نسل خود دوست شد: اریک دو دامپییر، ژان رنه ترانتون، میشل کروزیه، ژان دانیل رینود و آلن تورن. در سال ۱۹۴۹، او به مرکز مطالعات جامعه‌شناسی پیوست که توسط ژرژ گورویچ تأسیس و بعدها توسط ژرژ فریدمن مدیریت می‌شد.
هانری مندراس بنیانگذار جامعه‌شناسی روستایی در فرانسه است. در ۴۰ سالگی، در سال ۱۹۶۷، یافته‌های رساله اصلی دولتی او منتشر شد: «پایان دهقانان». با انتشار این کتاب خود را شناساند. در آن به افول شیوه تولید دهقانی اشاره کرده که مشخصه آن اقتصاد معیشتی همراه با خودمختاری بزرگ در سازماندهی فرایند تولید و کار است. این کتاب که به سرعت توسط عموم شناخته شد، بر پدیده‌های فنی و اقتصادی تمرکز داشت که تاکنون نسبتاً مورد توجه قرار نگرفته بودند. همچنین نشان می‌دهد دهقانان فرانسوی به تدریج جای خود را به متخصصان کشاورزی می‌دهند که تولید خود را بر اساس روش سرمایه‌داری سازماندهی می‌کنند. این دقیقاً ادغام کار زمین و تولید دهقانی در جامعه جهانی سرمایه‌داری است که باعث ازهم پاشیدگی پایه‌های اقتصاد دهقانی می‌شود: پدیده‌ای که مندراس آن را «ادغام سرمایه‌داری» می‌نامد. در فرانسه‌ای که به ارزش‌های روستایی بسیار وابسته است، این کتاب جنجال برانگیخت.
جامعه دهقانی غرب با قدمتی هزار ساله که از سوی صنایع بزرگ از تولید نهاده‌ها محروم، از زنجیره تبدیل و مبادله تولیدات گیاهی و حیوانی کنار گذاشته شده بود و تحت محدودیت‌های بازار قرار داشت، آخرین روزهای تمدن کشاورزی را به سختی نفس می‌کشید. دعوت به پایان دادن به رفتارهای اجدادی (سوت پرستی، روحیه پس‌انداز، مدیریت فردگرا)، دهقانانی که از مهاجرت روستایی جان سالم به در می‌برند با تغییرات فنی، زمین، مالی و اجتماعی (آموزش حرفه‌ای دانشگاهی، ایجاد تعاونی‌ها و شرکت‌های متقابل برای تجهیزات کشاورزی، خرید، فروش، مدیریت، بیمه، راه‌اندازی SAFERs) مواجه می‌شوند.
به دنبال انتشار این پژوهش، از هانری مندراس خواسته شد تا با ژرژ ودل ریاست کمیسیونی را بر عهده بگیرد که نتایج آن بر سیاست کشاورزی فرانسه تأثیر گذاشت. همان‌طور که میشل کروزیه اشاره می‌کند، لایحه جهت‌گیری کشاورزی در سال ۱۹۹۴ یکی از جنبه‌های مهم این دگردیسی را درج می‌کند: «کشاورزی فرانسه دو امر ضروری را با هم هماهنگ می‌کند: بهبود عملکرد و رقابت آن، با حفظ مناطق روستایی به یک کارکرد اجتماعی پاسخ دهند: مناظر و میراث روستایی.»
«پایان دهقانان» موضوع انتقادهای زیادی بود. با این وجود، نمایشنامه برای سه دهه پیشانی صحنه را به خود اختصاص داد. جامعه دهقانی (مخصوصاً فرانسوی) در طول سال‌ها با الگوی توصیف شده توسط نویسنده مطابقت داشت و در عین حال در روابط خود با دولت - که هانری مندراس نیز پیش‌بینی کرده بود - ویژگی‌های خاصی را که امروزه به رسمیت شناخته شده‌است به نمایش گذاشت.
او که پیشتر یک تک‌نگاری کوچک در مورد روئرگ، کشور اجدادش نوشته بود، در مورد سایر مناطق فرانسه، به ویژه آلزاس، پژوهشی نمود که پیش‌نویس رساله و کتابی مشهور از او شد: پایان دهقانان.
از سوی یونسکو مسئول ایجاد یک مرکز تحقیقات جامعه‌شناسی در آتن شد و یک سال در شش روستا در اپیروس، بقایای زنده امپراتوری عثمانی را مورد پژوهش قرار داد.
از طریق «گروه جامعه‌شناسی روستایی» (که توسط هنری مندراس در سال ۱۹۶۰ در مرکز مطالعات جامعه‌شناسی ایجاد شد) و با همکاری فعال مارسل ژولیو، یافته‌های «پایان دهقانان» برای ده سال دیگر از طریق چند سری مطالعات در فرانسه و دیگر کشورها ادامه داشت: (اطلس روستاهای فرانسه، ۱۹۶۸؛ زمین‌ها، دهقانان و سیاست، ۱۹۶۹). علاوه بر این، در سال ۱۹۷۰ با نظارت یونسکو یک طرح بزرگ از تحلیل تطبیقی دهقانان اروپای غربی و شرقی آغاز شد که منجر به انتشار چند نشریه از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۲ گردید.
هانری مندراس که به عنوان جامعه‌شناسِ متخصص در جوامع دهقانی و روستایی شناخته می‌شود و چند کتاب در این راستا نوشته‌است، در سال ۱۹۸۸، کتاب «انقلاب دوم فرانسه» را منتشر نمود که در آن با توجه به «رویکرد کیهان‌شناختی به جامعه»، و تعیین‌کنندگی «صورت فلکی مرکزی» به یافته‌هایی همچون افول نمادهای جمهوری، دوری از دولت‌گرایی و هویت ملی به نفع تمرکززدایی، لیبرالیسم و جهانی شدن اشاره کرده‌است.
حوزه تحلیل مندراس سپس از جامعه فرانسه به جوامع اروپایی گسترش یافت. او در این اواخر در «رصدخانه شرایط اقتصادی فرانسه» (OFCE) پست گرفت. وی در زندگینامه روشنفکری خود «چگونه جامعه‌شناس شویم یا خاطرات یک ماندارین قدیمی» می‌نویسد: هانری مندرس تولد، مدارهای دانشگاهی، نظام‌ها و سنت‌های جامعه‌شناسی را توصیف می‌کند.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
