نشانه‌های زیروزِبَری[1][2] نوعی از علائم نگارشی هستند که بالای، زیر یا کنار یک حرف قرار می‌گیرد تا نحوه تلفظ آن را مشخص کند.
کاربردهای نشانه‌های زیروزبری:
- تغییر کامل تلفظ حرف: مانند ‹ä› ،‹ö› و ‹ü› در زبان آلمانی
- تعیین طولِ تلفظ: مانند اکسانِ تیز و اکسانِ کند در زبان فرانسوی
- تعیین طولِ مصوت: مانند خطوط کوتاه و بلند بالای Ó، Ő، Ú، Ű و دیگر مصوت‌ها در زبان مجاری
- تعیین محلِ تأکیدِ کلمه: مانند اکسانِ تیز در زبان‌های رومی‌تبار (نمونه از اسپانیایی: Gaudí، Álvarez, Cádiz, Martínez, García Márquez)
- تعیینِ نواخت صدا در زبان‌هایِ نواخت‌بَر: مانند زبان ماندارینِ استاندارد و ویتنامی
- جداگانه تلفظ کردنِ حروف: مانند ترِما در زبان‌های هلندی، آفریقایی، فرانسوی، اسپانیایی و یونانی
گاه نشانه‌های زیروزبری برای تلفظ ضروری نیست و فقط به دلایلِ ریشه‌شناسی استفاده می‌شود، مانند اکسانِ خمیده در کلمه فرانسویِ maître. گاه برای تشخیصِ هم‌نگاشت‌ها از نشانه‌های زیروزبری استفاده می‌شود، مانند اکسانِ کند در کلماتِ فرانسویِ ou (یا) و où (کجا).
در خط عربی حرکات فَتحه،کَسره ضَمّه(ــَـ، ــِـ ، ــُـ ) و سکون(ــْ) یا تنوین(ـًـ، ــٍ، ـُـ ) استفاده می‌شود که به این امر، اِعراب‌گذاری[3] در نحو عربی به تغییر حرکت آخرین حرف کلمه گفته می‌شود[4] می‌گویند و از نظر تعریف و کاربرد با تعریف نشانه‌های زیروزبری در زبانشناسی تفاوت دارد.
و در الفبای عبری که آن نیز یک زبان سامی است از نقطه‌گذاری بهره میگیرند.
پاره‌ای از نشانه‌های زیروزبری الفبای لاتین عبارت هستند از:
یکی از موارد کاربرد حرکات در لاتین، نویسه‌گردانی خط‌های غیرلاتین به این خط است. برای نمونه، در نویسه‌گردانیِ زبان عربی به لاتین، از حروف ṣ, ṭ, ẓ, ḥ, ḍ (به‌ترتیب از چپ نمایانگرِ «ص»، «ط»، «ض»، «ح» و «ض») برای نشان‌دادن مخارج حروف ویژهٔ این زبان بهره می‌برند. یا برای نشان‌دادن نواخت در پین‌یین (الفبای استانداردی برای نویسه‌گردانی چینی استاندارد به لاتین) از ā, á, ǎ, à استفاده می‌شود.
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
