Remove ads

نخل، مُغ، مُخ، مُگ یا مق[نیازمند منبع]، عنوانی است که به گیاهانی از خانواده نخلیان گفته می‌شود. بیش از همه گیاه خرما به نام درخت نخل معروف است.

اطلاعات اجمالی نخلیان, رده‌بندی علمی ...
نخلیان
درخت نخل در ساحل
رده‌بندی علمی
فرمانرو: گیاهان
(طبقه‌بندی‌نشده): آوندداران
(طبقه‌بندی‌نشده): گیاهان گل‌دار
(طبقه‌بندی‌نشده): تک‌لپه‌ای‌ها
(طبقه‌بندی‌نشده): تک‌لپه‌ای‌های برگ‌بیدی
راسته: خرماسانان
تیره: نخلیان
زیرخانواده
بستن

گونه نخل خرما در سال ۱۷۵۳ توسط کارل لینه نام‌گذاری علمی و معرفی شد. موطن اصلی نخل، نواحی شبه‌استوایی با میزان بارندگی کم است که میزان آب جهت آبیاری این گیاه کافی باشد.

گستردگی گونه خرما عمدتاً در نیمکرهٔ شمالی و در کشورهای ایران، پاکستان، عراق، عربستان و سایر کشورهای عربی حاشیهٔ خلیج فارس، همچنین بیشتر کشورهای شمال آفریقا و ایالات متحدهٔ آمریکا است و در نیمکرهٔ جنوبی نیز به‌طور پراکنده دیده می‌شود.[۲]

نخلستان‌های ایران در استان‌های فارس، خوزستان، بوشهر، هرمزگان، کرمان، یزد، کرمانشاه، ایلام و سیستان و بلوچستان پراکنده شده‌اند. در استان سیستان و بلوچستان خرمای مضافتی و ربی، در استان خوزستان خرمای برحی و گنطار، در استان بوشهر خرمای شکر-کبکاب، در استان کرمان خرمای مضافتی و در استان هرمزگان خرمای مرداسنگ میناب و خرمای پیارم حاجی‌آباد و خرمای شاهانی جهرم معروفیت بیشتری دارند.[نیازمند منبع]

تیره نخلیان (Arecaceae) گیاهانی هستند درختی، درختچه‌ای یا بالارونده، خاردار، با برگ‌های بزرگ و چین‌خورده، دارای تقسیمات پَری یا پنجه‌ای؛ گل‌آذین گوشتدار، پانیکول یا سُنبله، اغلب دارای براکته‌های اسپات‌مانند، گل‌های یک یا دو-جنسی، منظم، ۶ گلپوش آزاد یا پیوستهٔ گوشتدار، ۶ پرچم یا بیشتر، معمولاً ۳ برچهٔ پیوسته و ندرتاً آزاد، یک تخمک، تخمدان فوقانی ۱ تا ۳خانه‌ای، ۳ تخمک و میوهٔ سته، و گاهی بسیار بزرگ. این گیاهان بومی نواحی گرمسیری هستند.[۳] در گویش بندری که در بخش اعظمی از هرمزگان رایج است به این درخت مُغ گفته می‌شود که کلمه‌ای باستانی است.[نیازمند منبع]

در ایران کشت نخل، همزمان با تشکیل حکومت هخامنشیان رونق گرفت. ارقام خرمای ایران بیش از ۴۰۰ رقم است و نقاط کشت خرما عبارتند از: خوزستان، بوشهر، فارس، سیستان و بلوچستان، کرمان، هرمزگان و چندی نواحی دیگر. شمالی‌ترین نقاط کشت این درخت در ایران، قصر شیرین و درهٔ فرخی در حدود ۱۵کیلومتری شمال غربی خور است.

نخل در روستای متروکه پشکر بهبهان
نخل در روستای متروکه پشکر بهبهان
Remove ads

راسته

خرماسانان (Arecales) راسته‌ای نخل‌مانند با فقط یک تیره و ۱۸۹ سرده و حدود ۲۴۰۰ گونه که برخی از آنها اهمیت اقتصادی دارند؛ با اینکه همه گونه‌های خرماسانان به‌جز تعداد کمی، محدود به مناطق گرمسیری و نیمه‌گرمسیری می‌شوند، از لحاظ جغرافیایی و شکل ظاهری با یکدیگر فرق دارند.[۴]

Remove ads

انواع نخل

Remove ads

ویژگی‌ها

نخل از درختان گلدار تک لپه‌ای است. انواع نخل به‌طور عمده درختان نواحی گرمسیری هستند. معمولاً نخل‌ها تنه‌های بلند و بدون شاخه‌ای دارند که مجموعه‌ای از برگ‌هایی بزرگ، مرکب و همیشه سبز در بالای آن قرار دارد.

Remove ads

باورها

تفریحات ساحلی

نخل همیشه یادآور ساحل دریا و خاطرات یک سفر ساحلی هست. شاید از دلایل آن وجود نخل در اکثر ساحل‌های توریستی (چه در کناره دریای خزر و چه خلیج فارس) باشد. به همین دلیل نخل جزو عناصر اصلی یک تعطیلات شاد ساحلی همراه با خورشید، دریا و ماسه در ذهن گردشگران حک شده است.

نشانه بخشش

در ادبیات فارسی درخت نخل نشان از بخشندگی است، در شعر سعدی آمده است:

گرت ز دست برآید چو نخل باش کریم ورت ز دست نیاید چو سرو باش آزاد

نشانه پیروزی

در اروپای قبل از مسیح شاخه نخل نشان پیروزی بوده است.

شباهت با انسان‌ها

گفته می‌گردد که نخل‌ها شباهت بسیاری با انسان‌ها دارند.[۵]

Remove ads

جستارهای وابسته

Remove ads

منابع

Remove ads

Wikiwand in your browser!

Seamless Wikipedia browsing. On steroids.

Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.

Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.

Remove ads