نبرد اوپیس

نبرد اوپیس یکی از نبردهای کوروش بزرگ بود که در سپتامبر ۵۳۹ پیش از میلاد رخ داد، این نبرد باعث ضمیمه شدن امپراتوری بابل نو به خاک هخامنشیان شد.^[۲] مکان دقیق این نبرد شهر اُپیس بر روی رودخانهٔ دجله در ۸۰ کیلومتری بغداد امروزی بوده‌است، تصور می‌شود برای رسیدن به اپیس باید از رودخانه عبور می‌کردند، گزنفون مورخ یونانی، یک پل در آن‌جا برای عبور را توصیف می‌کند.^[۳][۴]

نبرد اپیس
بخشی از نبردهای کوروش بزرگ
مسیر لشکرکشی کوروش به بابل در سپتامبر و اکتبر ۵۳۹
تاریخ سپتامبر ۵۳۹ پیش از میلاد موقعیت بابل نتایج پیروزی امپراتوری هخامنشی تغییرات قلمرو امپراتوری بابل نو به خاک امپراتوری هخامنشیان ضمیمه شد.
طرف‌های درگیر
شاهنشاهی هخامنشیان	امپراتوری بابل نو
فرماندهان و رهبران
کوروش بزرگ اوگبارو از گوتیان	نبونعید از پادشاهی بابل
قوا
ناشناخته	ناشناخته
تلفات و خسارات
ناشناخته	سنگین[۱]

عملیات

مهم‌ترین شخصیت بابلی که به ایران پناهنده شده بود، اوگبارو یا گوبارو (به یوانی گوبریاس) فرماندار گوتیوم در زاگرس بود.^[۵] کوروش و متحد تازه اش برای حمله به بابل می‌بایست دیوار ماد را دور می‌زدند که از سیپار بر کنار فرات تا اوپیس بر کنار دجله کشیده شده بود و درازای آن تقریباً ۳۸ کیلومتر بود. ممکن است کوروش دجله را فقط از سوی جنوب اوپیس دور زده باشد. نظر اسمیت این است که مسیر دجله، پیش از حمله به اوپیس، تغییر داده شده بود.^[۶] برابر رویدادنامه نبونعید، در ماه سپتامبر بود که کوروش و نبونعید درگیر شدند «در اوپیس، بر روی دجله، با سپاه اکد نبرد کرد، مردم عقب نشینی نشستند، او غارت کرد و مردم را کشت(کوروش یا نبونعید؟).» ایرانیان در دهم اکتبر با وارد کردن تلفات سنگین به دشمن قادر به فتح سیپار شدند.

تاریخ‌نگاری

مهمترین منبع تاریخی این نبرد، رویدادنامه نبونعید که بخشی از مجموعه رویدادنامه بابلی است و تاریخ بابل باستان را روایت می‌کند. اطلاعات اندکی نیز از طریق استوانه کوروش به دست آمده‌است. اطلاعات بیشتر توسط تاریخ نگاران یونانی، هرودوت و کسنوفون، فراهم شده‌است. البته، هیچ‌یک از این نامی از این نبرد نبرده‌اند و اطلاعات آنها تفاوت بسیاری با روایت منابع بابلی و پارسی دارد. تاریخ پژوهان ترجیح می‌دهند که بر اساس رویدادنامه نبونعید که معاصر زمان نبرد بوده‌است، آن را روایت کنند.^[۷] این رویدادنامه بر حوادث امپراتوری بابل نو متمرکز است و اطلاعات اندکی دربارهٔ رویدادهای پیرامون آن به دست می‌دهد. هرچند شرح حوادث سال ۵۳۹ پیش از میلاد به‌طور دست نخورده در اختیار است، اما اطلاعات کمی دربارهٔ فعالیت‌های کوروش پیش از این سال ارائه کرده‌است. همچنین، به جهت فقدان اطلاعات سال‌های ۵۴۷ تا ۵۳۹ پیش از میلاد، عملاً، ارزش اطلاعات سال ۵۳۹ کاهش می‌یابد.^[۸]

منابع

1. Boardman, John "Nabonidus: Babylonia from 605-539 B.C.", in The Cambridge Ancient History vol. 3.2, p. 249. Contributor John Boardman. Cambridge University Press, 1991. ISBN 0-521-22717-8
2. Wikipedia contributors, "Battle of Opis," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Battle_of_Opis&oldid=427302629 (accessed August 21, 2011).
3. Oppenheim, A.L. "The Babylonian Evidence of Achaemenian Rule in Mesopotamia", in The Cambridge History of Iran vol. 2, p. 539. Ilya Gershevitch (ed). Cambridge University Press, 1993. ISBN 0-521-20091-1
4. Briant, Pierre. From Cyrus to Alexander: A History of the Persian Empire, p. 362. Eisenbrauns, 2002. ISBN 1-57506-120-1
5. Rollig، Gubaru, in Reallexikon der Assyriologie und vorderasiatischen، 671-672.
6. Smith، Babylonian Histirical Texts، 46.
7. Dandamaev, MA; Vogelsang, WJ (trans.). A Political History of the Achaemenid Empire, pp. 41–42, 49. BRILL, 1989. شابک ‎۹۰−۰۴−۰۹۱۷۲−۶
8. Kuhrt, Amélie. "Babylonia from Cyrus to Xerxes", in The Cambridge Ancient History: Vol IV – Persia, Greece and the Western Mediterranean, pp. 112–138. Ed. John Boardman. Cambridge University Press, 1982. شابک ‎۰−۵۲۱−۲۲۸۰۴−۲