مورمانسک

برای دیگر کاربردها، مورمانسک (ابهام‌زدایی) را ببینید.

مورمانسْک (روسی: Мурманск; سامی کیلدین: Мурман ланнҍ; سامی اسکولت: Muurman^[۲] و سامی شمالی: Murmánska) یک بندر و شهر در استان مورمانسک در ناحیهٔ شمالی کشور روسیه است. این شهر در فاصلهٔ ۱۰۸ کیلومتر (۶۷ مایل) از مرز نروژ و ۱۸۲ کیلومتر (۱۱۳ مایل) از مرز فنلاند قرار دارد.

مورمانسک Мурманск
شهر[۱]
نویسه‌گردانی(های) سایر
• زبان سامی کیلدین	Мурман ланнҍ
• زبان سامی شمالی	Murmánska
• زبان سامی اسکولت	Muurman[۲]
نمایی از مورمانسک در جشن شصت و پنجمین سالگرد حمله پتسامو–کیرکنس
نشان
موقعیت مورمانسک
مورمانسک موقعیت مورمانسک موقعیت روی نقشه استان مورمانسک مورمانسک مورمانسک (بخش اروپایی روسیه) موقعیت روی نقشه بخش اروپایی روسیه مورمانسک مورمانسک (اروپا) موقعیت روی نقشه اروپا
مختصات: ۶۸°۵۸′۱۴″ شمالی ۳۳°۰۴′۳۰″ شرقی
واحد فدرال	استان مورمانسک[۱]
تاریخ رسمی تأسیس	۴ اکتبر ۱۹۱۶[۳]
وضعیت شهر از	۱۹ ژوئیهٔ ۱۹۱۶[۳]
حکومت
• نهاد	شورای معاونین
• فرماندار/شهردار	دمیتری فیلیپوف (فرماندار) اوگینی نیکورا (شهردار)
ارتفاع	۵۰ متر (۱۶۰ فوت)
• رتبه	۶۱مین در سال ۲۰۱۰
وضعیت اداری
• تابعِ	شهر مورمانسک[۱]
• پایختتِ	استان مورمانسک،[۱] شهر مورمانسک[۱]
وضعیت شهرداری
• اوکراگ شهری	منطقهٔ شهری مورمانسک[۴]
• پایتختِ	منطقه شهری مورمانسک[۴]
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی +۳ (زمان مسکو [۵])
کد(های) پستی[۶]	۱۸۳۰۰۰–۱۸۳۰۹۹
کد(های) تلفن	+۷ ۸۱۵۲
OKTMO ID	47701000001
روز شهر	۴ اکتبر[۷]
وبگاه	www.citymurmansk.ru

منطقهٔ مرکزی مورمانسک

مورمانسک با بهره‌مندی از جریان اطلس شمالی، شبیه شهرهایی به بزرگی خود در سراسر روسیهٔ غربی است، با دسترسی به بزرگراه و راه‌آهن به دیگر بخش‌ها اروپا، و شمالی‌ترین سیستم اتوبوس ترولی بر روی زمین. مورمانسک در ۲ درجهٔ شمالی از مدار شمالگان قرار دارد.

اگرچه در اوایل قرن بیستم در دوران مسابقات تسلیحاتی دوران جنگ سرد، مورمانسک شاهد رونق در ایجاد تأسیسات نظامی و مناطق شهری بود، جمعیت این شهر از آن زمان کاهش چشم‌گیری داشته، به‌طوری که در سال ۱۹۸۹ جمعیت آن ۴۶۸٬۰۳۹ نفر بود، در حالی که در سرشماری سال ۲۰۲۱، جمعیت آن به ۲۷۰٬۳۸۴ نفر کاهش یافت.^[۸]

پیشینه

نام مورمانسک از زبان ساآمی (Saami) گرفته شده‌است و معنی آن «سرزمین کنار دریا» است. در این زبان مور به معنی دریا و ما به معنی سرزمین است.

امروزه در حدود ۱۵۰۰ ساآمی در شبه‌جزیرهٔ کولا زندگی می‌کنند. پیشهٔ آن‌ها در قدیم شکارگری، پرورش گوزن شمالی و ماهیگیری بود.

شهر مورمانسک که در آغاز رومانوف-نا-مورمانه (Рома́нов-на-Му́рмане) نامیده می‌شد در ۴ اکتبر ۱۹۱۶ بنیاد شد و نام خود را از خاندان پادشاهی روسی رومانوف گرفت. نام این شهر پس از انقلاب اکتبر به مورمانسک دگرگون شد.

نیروهای آلمانی مستقر در قلمرو فنلاند در سال ۱۹۴۱ به عنوان بخشی از عملیات روباه نقره‌ای به شهر مورمانسک حمله کردند. این شهر در این حمله به شدت ویران شد و شدت ویرانی آن فقط با تخریب لنینگراد و استالینگراد در جنگ قابل مقایسه است.^[۹][۱۰]

با این حال، مقاومت سرسختانه شوروی‌ها و شرایط سخت آب‌وهوای محلی به اضافه زمین‌های سخت‌گذر منطقه، آلمانی‌ها را از تصرف شهر بازداشت و آن‌ها موفق به بستن مسیر راه‌آهن حیاتی کارلیا و مسیر منتهی به بندر بدون یخ نشدند. به سبب مقاومت شدید در مورمانسک علیه آلمان ها، این شهر عنوان شهر قهرمان را در تاریخ 6 می 1985 دریافت کرد. در ادامه جنگ هم به همراه شهر و بندر آرخانگلسک نقش کلیدی در رساندن آذوقه و مهمات متفقین به شوروی را ایفا کرد. در طول جنگ سرد نیز این شهر پایگاه زیردریایی ها و یخ شکن های شوروی بود. در سال 1974 مجسمه آلیوشا که نمایانگر سرباز شوروی در جنگ است در این شهر نصب شد. این مجسمه 35.5 متر طول دارد و هتل آزیموت مورمانسک که 72 متر ارتفاع دارد، تبدیل به بزرگترین ساختمان در محدوده ی دایره قطبی شد.