بلقیس

بـِلقِیس بنت ذی‌شَرح، ملکهٔ سبا، به گفته روایات اسلامی دختر هدهاد بن شرحبیل و ملکه سرزمین سَبَأ بود. او زنی یمنی و از اهالی مَأرِب بود که پس از پدرش بر مأرب حکومت می‌کرد.^{[۱][۲][۳][۴][۵]}

بلقیس که در باغ دراز کشیده است ، مینیاتور ایرانی از حدود سال ۱۵۹۵ میلادی.

یکی از حاکمان منطقه برای تسخیر مأرب حمله کرد، اما موفق نشد و با کشته شدن او بلقیس تمام یمن را تحت سیطره خود گرفت و سبأ را پایتخت خود قرار داد. سلیمان، توسط هدهدی از وجود او و مردمانش آگاه شد و طی نامه‌ای از او دعوت کرد تا خود و مردمان سرزمین سبا که خورشیدپرست بودند، به خداوند یگانه ایمان بیاورند و نزد او بروند.^[۴]

بنا بر آیات قرآن در سوره نمل، بلقیس نزد سلیمان رفت و سلیمان استقبال باشکوهی برای او ترتیب داد. سرانجام بلقیس به حقانیت سلیمان پی برد و ایمان آورد. مردم ممالک او نیز همه موحّد و خداپرست شدند. بلقیس نیز -طبق برخی روایات- به همسری سلیمان درآمد.^[۲]

عرش بلقیس

عرش بلقیس یا محرم بلقیس^{[نیازمند منبع]} نام معبدی است از دوران حکمرانی ملکهٔ سبأ بلقیس. آثار این معبد عظیم در نزدیکی شهر باستانی یمن مأرب باقی‌مانده‌است. نام محرم بلقیس را بر روی چند معبد بزرگ و کوچک در دوران حاکمیت سلسلهٔ پادشاهان سبا گذاشته بوده‌اند. یکی در ظفار و دیگری در صرواح و مهر، ولی بزرگ‌ترین و مشهورترین معبدها محرم بلقیس (معبد بلقیس) در شهر مأرب پایتخت مملکت سبا بود.^[۴]

در لغت‌نامه دهخدا چنین آمده‌است :

عرش بلقیس جایگاهی است یک روزه راه از ذمار. (کشور یمن) از آثارش فقط شش ستون رخام باقی‌مانده و کنار آن آب‌های جاری بسیاری یافت می‌شود، و آبگیرهایی دارد که هرکس وارد آن‌ها شود، به قول اهالی آنجا غرق می‌شود، و کسی را یارای آن نیست که به آن ستون‌ها برسد. اهالی آن سرزمین معتقدند آن بنای نیمه مخروبه عرش و تخت بلقیس بوده‌است.

در نزدیکی خرابه‌های عرش بلقیس آثار و ویرانه‌های یک پرستشگاه بزرگ به چشم می‌خورد، این معبد در یک کیلومتری شمال کاخ بلقیس قرار داشته بود. برخی از ملل باستانی به خدایان و الهگان اعتقاد داشتند و به اعتقاد خویش برای جلب رضای آنان، مجسمه‌ها و بناهای یادبودی برمی‌افراشتند. یکی از این الهگان الهه آفتاب بود که قوم بلقیس (مردم سبا) آن را الهه (شمس) می‌گفتند. مردم مملکت سبا معبدی برای الهه خورشید ساختند و مجسمه آن را که یک قرص کامل آفتاب بود در درون این معبد گذاشتند و آن را ستایش می‌نمودند. چونکه ملت سبا آفتاب‌پرست بودند و در هنگام طلوع و غروب آن را می‌پرستیدند. این معبد از سنگ مرمر سفید و طلا ساخته بودند. آورده‌اند که این معبد برق می‌زد و بزرگ و بلند و باشکوه بود. معبد الهه شمس یکی از بزرگ‌ترین و کاملترین معبدهایی بود که در عهد ملکه بلقیس «ملکه مملکت سبا» ساخته شده بود. ویرانه‌های این معبد و مجسمه «قرص شمس» (آفتاب) که تکه‌تکه و خرابه‌های ستون‌های دیوار معبد که به جا مانده‌است نشان می‌دهد که معبدی بسیار باشکوه بوده‌است. این آثار برجستهٔ باستانی در کشور یمن و در ۹ کیلومتری شمال شهر مأرب کنونی واقع می‌باشد.^[۱][۴]

جستارهای وابسته

• کوه بلقیس
• تخت سلیمان
• غار دانیال

پانویس

1. المقحفی، ابراهیم، احمد، (مُعجَم المُدُن وَالقَبائِل الیَمَنِیَة) ، منشورات دارالحکمة، صنعاء، چاپ وانتشار سال ۱۹۸۵ میلادی به (عربی).
2. استاد. دکتر: الجرو، سعید، اسمهان، (دراسات فی التاریخ الحضاری للیمن القدیم)، دارالکتاب الحدیث، چاپ عدن، ۲۰۰۳ میلادی به (عربی).
3. دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ ر سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
4. الصنعانی، محمد بن یحیی بن عبدالله بن احمد، الیمانی. (اَلأنَباءَ عَن دُولةَ بَلقِیسَ وَ سَبأَ) ، منشورات دارالیمنیة للنشر والتوزیع، صنعاء، چاپ وانتشار سال ۱۹۸۴ میلادی به (عربی).
5. لغت‌نامه دهخدا به نقل از الاعلام زرکلی و قراّن مجید

منابع

• لغت‌نامه دهخدا به نقل از الاعلام زرکلی و قراّن مجید
• المقحفی، ابراهیم، احمد، (مُعجَم المُدُن وَالقَبائِل الیَمَنِیَة) ، منشورات دارالحکمة، صنعاء، چاپ وانتشار سال ۱۹۸۵ میلادی به (عربی).
• استاد. دکتر: الجرو، سعید، اسمهان، (دراسات فی التاریخ الحضاری للیمن القدیم)، دارالکتاب الحدیث، چاپ عدن، ۲۰۰۳ میلادی به (عربی).
• دکتر: شامی، یحیی، (موسوعة المدن العربیة والاسلامیة) ، دارالفکر العربی، بیروت، چاپ ر سال ۱۹۹۳ میلادی به (عربی).
• الصنعانی، محمد بن یحیی بن عبدالله بن احمد، الیمانی. (اَلأنَباءَ عَن دُولةَ بَلقِیسَ وَ سَبأَ) ، منشورات دارالیمنیة للنشر والتوزیع، صنعاء، چاپ وانتشار سال ۱۹۸۴ میلادی به (عربی).

ایه ۴۰تا ۴۵ سوره نمل ..قران