From Wikipedia, the free encyclopedia
مغالطه تپهوحیاط (انگلیسی: Motte-and-bailey fallacy) نوعی مغالطه غیرصوری است که در آن شخص آورندهٔ برهان دو موضع متفاوت اما شبیه به هم میگیرد، یکی موضعی نسبتاً ساده که دفاع از آن آسان باشد («حیاط») و دیگری موضعی بحثبرانگیز و جدالآمیز («تپه»).[1] موضع گوینده در واقع آن موضع جدالآمیز (تپه) است، اما هر گاه که به چالش کشیده شود اصرار میکند که موضعش آن موضع ساده و دفاعپذیر (حیاط) است.[2][3] پس از عقبنشینی به حیاط، گوینده میتواند ادعا کند که موضع (تپه) رد نشدهاست (چرا که منتقدان به حیاط حمله نکردند)[1] یا اینکه منتقدان انسانهایی غیرمنطقی و نامعقولند (چرا که حمله به حیاط با حمله به تپه یکسان دانسته میشود).[4]
قلعه تپهوحیاط یا قلعه ماتوبِیْلی (انگلیسی: Motte-and-bailey castle) نوعی برجک دفاعی سنگی یا چوبی بود که بر روی تپهای مصنوعی و خاکی موسوم به مات ساخته میشد و دور آن حیاطی محصور موسوم به «بِیْلی» قرار داشت. دور حیاط خاکریز دفاعی و نرده دفاعیکشیده میشد. ساخت این قلعهها با استفاده از کارگران ناماهر آسان بود ولی بااینهمه قابلیت دفاعی قابلتوجهی داشتند. در هنگام صلح، ساکنان ترجیح میدادند در حیاط زندگی کنند، ولی در صورت حمله به قلعه، ساکنان به تپه عقبنشینی میکردند و صبر میکردند تا متجاوزان خسته شوند و حیاط محصور را رها کنند.
نیکولاس شَکِل[persian-alpha 1]، کسی که این عبارت را ساخت،[1] ترجیح میدهد که بهجای عبارت «مغالطهٔ تپهوحیاط» از کلمهٔ «دکترینِ تپهوحیاط» استفاده کند.[3] به گفتهٔ او
«حیاط» تداعیگر موضع فلسفی است که برای طرفدارانش مطلوب و پسندیدهاست ولی دفاع از آن سخت است. «تپه» موضعی نامرغوب است که دفاع از آن آسان است و هنگام به چالش کشیده شد میتوان به آن گریخت
— [2]
هدف اولیهٔ شَکِل نقد جریانهای دانشگاهیانی چون میشل فوکو، دیوید بلور، ژان-فرانسوا لیوتار، ریچارد رورتی، و ساخت اجتماعی واقعیت و در کل فلسفه پسامدرن بود.[2][4]
مثالی که خود شَکِل ارائه میکند عبارت «اخلاق ساختهای اجتماعی است» است. در این مثال، تپه ساختهٔ اجتماعی بودن خوب و بد است و حیاط این باور که خوب و بد وجود ندارد.[3] مغالطهٔ تپهوحیاط در مکالمات روزمره و غیردانشگاهی نیز رخ میدهد. برای مثال:
در اینجا شخص ب از حیاط جدالانگیزِ
به تپهٔ ساده و قابل دفاعِ
گریختهاست.
استاد بلاغت رندی الن هریس[persian-alpha 2] بر این باور است که فهم بحثهای اشخاص با عینک مغالطهٔ تپهوحیاط اصل همدلی را نقض میکند و بیش از آنکه لازم باشد برهانهای دیگران را تحریف میکند. به باور او استفاده از این مفهوم تلاش برای «فرار از نبرد و مناظره واقعی» از طریق غیرمنصفانه و نادرست نشان دادن طرف مقابل است.[5]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.