ماخ یا شاج [1] یا ساح[2] پسر خراسان یا خراسانی، (قرن چهارم هجری) از اهالی هرات، و یکی از چهارتن زرتشتی بود که با کمک یکدیگر شاه‌نامه‌ای منثور را با استفاده از داستان‌های قدیم ایران گردآوردی کردند. هر چند نامِ این شخص در منابعِ قدیمی شاج، تاج و شماخ نیز گفته شده، اما به عقیدهٔ ذبیح‌الله صفا، ماخ نامِ صحیحِ این شخص بوده است.[3] شاه‌نامه‌ای که ماخ و دیگران گردآوری کردند، به شاه‌نامهٔ ابومنصوری معروف است و به دستورِ امیر ابومنصور محمد بن عبدالرزاق، فرمان‌روای آن‌زمانِ طوس نوشته شد.[4]
امیر ابومنصور، به پیشکار خود، ابومنصور مَعمری دستور داد تا از دهقانان و فرزانگانِ آن زمان کسانی را بیاورد تا داستانِ شاهانِ قدیم ایران، از کیومرث تا یزدگرد سوم را در کتابی بنویسند.[5]
بعدها این کتاب، منبعِ اصلیِ فردوسی برای به نظم درآوردنِ شاهنامه شد. فردوسی از ماخ در شاهنامه و در ابتدای داستانِ پادشاهی هرمز سوم پسر انوشیروان نام می‌برد:[6]
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
