کارنوندیان
خاندانی ایرانی‌تبار و پادشاهان طبرستان در شمال ایران از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد
خاندانی ایرانی‌تبار و پادشاهان طبرستان در شمال ایران از ویکی‌پدیا، دانشنامه آزاد
قارنوندیان یا کارنوندیان یا سوخرائیان خاندانی ایرانی‌تبار و گروهی از اسپهبدان طبرستان بودند. مرکز حکومت قارنوندیان در لفور بوده‌است. پادشاهان این دودمان که مازیار نیز از آن بود، به دلیل آنکه تبارشان به سوخرا می‌رسید به سوخرائیان و به سبب انتسابشان به خاندان کارن به کارنوندیان معروفند، و هریک از اسپهبدان این دودمان به لقب گَرشاه (شاه کوهستان) شناخته می‌شدند.[۱][۲]
دودمان کارن‌وند | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| ۵۵۰ میلادی–قرن ۱۱ میلادی | |||||||||
 در زمان مازیار دودمان کارنوندی جنبش سرخ جامگان را به پا کرد و رنگ سرخ نماد آنان شد. | |||||||||
| پایتخت | لفور | ||||||||
| زبان(های) رایج | طبری و فارسی میانه | ||||||||
| دین(ها) | مزدیسنا | ||||||||
| حکومت | سلطنتی | ||||||||
| اسپهبد، جرشاه | |||||||||
• ۵۵۴ تا ۵۹۱ | قارن پسر سوخرا | ||||||||
• ۸۱۷ تا ۸۳۸ | مازیار | ||||||||
| دوره تاریخی | سده های میانه | ||||||||
• بنیان‌گذاری | ۵۵۰ میلادی | ||||||||
| اواخر قرن ۸ میلادی | |||||||||
| قرن ۹ میلادی | |||||||||
• فروپاشی | قرن ۱۱ میلادی | ||||||||
| |||||||||
آغاز شاهی این دودمان در طبرستان از زمان انوشیروان خسرو یکم پسر قباد یکم بود که با از میان برداشتن برادر خود کیوس که از سوی پدرش قباد فرمانروای تبرستان شده بود، قارن پسر سوخرا را از سال ۵۶۵ میلادی و بعد رتبهٔ سپهبدی طبرستان داد و حکومت این ناحیه را وارث به خانواده او ویژه گردانید. خود سوخرا پسر ویشاپور سرکردهٔ کارن بود. خاندان کارن یا خاندان کارن پهلوی (به پارسی میانه: کارِن پَهلَوْ) یک خاندان ایرانی (آریایی) و سکایی‌تبار[۳][۴] و یکی از هفت خاندان ممتاز ایران باستان در عصر اشکانیان و ساسانیان بودند.خاندان کارن خود را از نسل کارن کاوگان ( فرزند کاوه آهنگر) می‌دانستند که طبرستان در قلمرو فرمانروایی آنها بود.[۵]خاندان قارن در قسمتی از ماد (ماه نهاوند) فرمان می‌راند و بعدها نسب نامه خود را در حماسه‌ها به کاوه آهنگر رساند.[۶] از دوره پیروز یکم خاندان کارن شجره نامه خود را به منوچهر می‌رساندند.[۷]
ونداد هرمزد و مازیار دو تن از اسپهبدان این دودمان بودند که علیه خلافت عباسیان قیام کردند. شورش طبرستان به رهبری وندادهرمزد درقیام اول باعث افزایش بیشتر استقلال طبرستان شد و قیام طبرستان به رهبری مازیار، هر دو به شکست انجامید و قدرت و قلمرو کاروندیان از دست رفت. تبار مازیار که آخرین اسپهبد کارنوندی بود، از این قرار است: مازیار پسر قارن، قارن پسر وندادهرمزد، وندادهرمزد از نواده‌های کارن بزرگ بود.[نیازمند منبع]
مهم‌ترین آبادی شهریارکوه آسران بوده‌است. آخرین فرمانروای قارنوند آسران در شهریارکوه ملک محمود ولاش (بلاش) بوده‌است که در قرن ۱۴ میلادی درجنگ با میر عمادالدین سرسلسله حکمرانان مرتضوی طبرستان شکست خورده و به ناچار به اصفهان عزیمت می‌کند و بدین ترتیب حکومت محدود قارن‌وندان منقرض می‌شود میرعماد برای جلوگیری از «شورش مردم چاشم در حمایت از ملک محمود بلاش» ۴۰۰ خانوار آنانرا به خلرد می‌کوچاند.[نیازمند منبع]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
