فیلم (نشریه)

ماهنامهٔ سینمایی فیلم مشهور به مجلهٔ فیلم، قدیمی‌ترین و تاثیرگذارترین نشریه ایرانی است. این نشریه با چاپ شماره ۵۸۷ در بهمن ماه ۱۴۰۰ چهل ساله شد. مجله فیلم بیشترین مخاطب را در میان نشریات تخصصی سینما در ایران دارد و از پایدارترین و پر مخاطب‌ترین نشریات ایران با موضوع سینما است.^[1] این نشریه در سال ۱۳۶۱ با نام سینما در ویدئو آغاز به کار کرد و از سال ۱۳۶۲ تغییر نام داد.^[2] مسعود مهرابی از سال ۱۳۶۱ تا زمان درگذشتش مدیر مسئول و صاحب امتیاز ماهنامهٔ فیلم بود و بعد از آن از شهریور ۱۳۹۹ پویا مهرابی این مسئولیت را بر عهده گرفت. در سال ۱۳۹۲ آرشیو کامل نرم‌افزاری سی سال ماهنامه سینمایی فیلم در شش دی‌وی‌دی وارد بازار شد.^[3][4][5]

ماهنامه سینمایی فیلم

شماره ۶۱۱ ویژه‌نامه نوروز ۱۴۰۳ طرح جلد آیدین آغداشلو
سردبیر	پویا مهرابی
شمارگان	حدود ده هزار جلد
ناشر	پویا مهرابی
بنیان‌گذار	مسعود مهرابی
نخستین شماره	۱۳۶۱
کشور	ایران
زبان	فارسی
وبگاه	film-magazine.com
شاپا	۱۰۱۹-۶۳۸۲

مجلّهٔ فیلم و سینمای ایران

پس از پیروزی انقلابِ ۱۳۵۷ بحث بر سر بودن یا نبودن سینما مطرح بود. اساساً سینمایی وجود نداشت و حتی ویدیو قاچاق محسوب می‌شد و نگهداری ویدیو جرم محسوب می‌شد. در ابتدای دهه شصت با تولد این نشریه و تأثیر آن بر نسل‌های پس از خود تأثیر انکار ناپذیری در حیات و تداوم سینما در ایران داشت. مسعود مهرابی ده سال و تا شماره ۸۹ با دریافت مجوزهای تک شماره با چاپ و انتشار مجله فیلم در دورانی که نه سینمایی وجود داشت و نه فیلمی خوراک فرهنگی مردم را فراهم می‌کرد. از نسل این نشریه بسیاری از سینماگران و منتقدان مطرح امروز متولد شدند و سینمای ایران مجدد متولد شد. از معروف ترین همکاران این مجله می توان به عباس کیارستمی، آیدین آغداشلو، کیومرث پوراحمد و حامد سلیمان‌ زاده اشاره کرد.

جدایی بنیان‌گذاران ماهنامه

مسعود مهرابی، هوشنگ گلمکانی و عباس یاری در اوایل دهه ۶۰ مجله فیلم را بنا نهادند. بعد از فوت مسعود مهرابی، فرزند وی که مالک حقوقی مجله فیلم شده بود، راه خود را از هوشنگ گلمکانی و عباس یاری جدا کرد. فرزند مهرابی با سردبیر جدیدی عقد قرارداد بست و هوشنگ گلمکانی و عباس یاری نیز درصدد انتشار مجله جدیدی برآمدند و در سال ۱۴۰۰، ماهنامهٔ سینمایی فیلم امروز را منتشر کردند.^{[6][7][8][9][10]}

نظرسنجی بهترین فیلم‌های ایرانی

از شهریور ۱۳۶۷، این مجله حدود هر ده سال یک‌بار نظرسنجی‌ای با رای منتقدان سینما برگزار می‌کند که در آن بهترین فیلم‌های تاریخ سینمای ایران انتخاب می‌شود.

۱۳۶۷ (با ۴۶ رای‌دهنده)

1. گاو
2. آرامش در حضور دیگران
3. رگبار و طبیعت بی‌جان
4. دونده و شاید وقتی دیگر
5. تنگنا و مادیان
6. خشت و آینه
7. گوزن‌ها
8. گزارش

۱۳۷۸ (با ۴۷ رای‌دهنده)

1. گاو
2. آرامش در حضور دیگران و گوزن‌ها و سوته‌دلان و طعم گیلاس
3. باشو، غریبهٔ کوچک
4. مسافران
5. خشت و آینه و داش‌آکل و طبیعت بی‌جان

۱۳۸۸ (با ۹۲ رای‌دهنده)^[11]

1. گوزن‌ها
2. باشو غریبهٔ کوچک
3. سوته‌دلان
4. دربارهٔ الی
5. هامون
6. تنگنا و گاو
7. ناخدا خورشید
8. ناصرالدین‌شاه آکتور سینما
9. آرامش در حضور دیگران و کندو

۱۳۹۸ (با ۱۴۰ رای‌دهنده)^[12]

1. گوزن‌ها
2. ناخدا خورشید
3. باشو غریبه کوچک
4. دربارهٔ الی
5. هامون
6. جدایی نادر از سیمین
7. سوته‌دلان
8. گاو و اجاره‌نشین‌ها
9. کندو

نظرسنجی بهترین فیلم جنگی تاریخ سینمای ایران

اسفند ۱۴۰۱ (با ۵۰ رای‌دهنده) ^[13]

1. باشو غریبه کوچک
2. آژانس شیشه‌ای
3. سفر به چزابه
4. ملکه
5. لیلی با من است
6. عقاب‌ها
7. دوئل
8. از کرخه تا راین
9. تنگه ابوقریب
10. کیمیا

نظرسنجی بهترین فیلم تاریخ بنیاد سینمایی فارابی

بهمن ۱۴۰۲ (با ۴۹ رای‌دهنده) ^[14]

1. ناخدا خورشید
2. اجاره نشین‌ها
3. هامون
4. شاید وقتی دیگر
5. کلوزآپ
6. سگ کُشی
7. آژانس شیشه‌ای
8. چهارشنبه سوری و درخت گلابی (به طور مشترک)
9. شب‌های روشن
10. عروس آتش

بهترین کارگردانان

1. داریوش مهرجویی
2. عباس کیارستمی
3. بهرام بیضایی

بهترین فیلم‌نامه نویسان

1. عباس کیارستمی
2. ناصر تقوایی و داریوش مهرجویی (به صورت مشترک)
3. بهرام بیضایی

بهترین بازیگران زن

1. سوسن تسلیمی
2. هدیه تهرانی
3. گلشیفته فراهانی

بهترین بازیگران مرد

1. خسرو شکیبایی
2. هادی اسلامی
3. پرویز پرستویی

بهترین تدوینگران

1. حسن حسن‌دوست
2. هایده صفی‌یاری
3. عباس گنجوی

بهترین آهنگسازان

1. حسین علیزاده
2. مجید انتظامی
3. کریستف رضایی

نظرسنجی بهترین مستندِ نفت تاریخ سینمای ایران

فروردین ۱۴۰۳ (با ۴۲ رای‌دهنده) ^[15]

1. موج و مرجان و خارا
2. گاز، آتش، باد
3. جاده نفت
4. چم
5. یک آتش
6. آبادان
7. زندگی نفت
8. چشم انداز
9. از قطره تا دریا
10. خارک

بهترین کارگردانان

1. ابراهیم گلستان
2. برناردو برتولوچی

پانویس

1. نیما کریمی. «مجله فیلم؛ خداحافظی ناگهانی بنیان‌گذران بعد از ۳۸ سال». BBC News فارسی. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۲۶.
2. «چهل سال سال همدلی و همراهی». ماهنامه سینمائی فیلم. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۲۶.
3. خبرگزاری مهر. «سی سال مجله فیلم را به صورت الکترونیک ورق بزنید».
4. خبرآنلاین. «عباس یاری از مجله «فیلم امروز» رفت/ پویا مهرابی: نوع همکاری آقایان یاری و گلمکانی نشان داد، مشکل من نیستم، اختلاف جای دیگری است».
5. ایرنا. «بنیانگذار مجله «فیلم» با «فیلم امروز» آمد».
6. ایسنا. «سرنوشت مجله «فیلم» چه می‌شود؟».
7. ایسنا. «انتشار مجله جدید سینمایی پس از جدایی از ماهنامه «فیلم»».
8. خبرآنلاین. «توضیحات هوشنگ گلمکانی و عباس یاری درباره کنار گذاشته‌شدن عجیب‌شان از ماهنامه فیلم».
9. خبرآنلاین. «سرنوشت مجله «فیلم» چه می‌شود؟/ پویا مهرابی پاسخ داد».
10. ایرنا. «تیم مدیریتی قدیمی‌ترین مجله سینمایی ایران تغییر کرد».
11. «بهترین فیلم‌های زندگی ما». ماهنامه سینمائی فیلم. دریافت‌شده در ۲۰۲۱-۰۲-۲۶.
12. جعفری‌نژاد، «بهترین فیلم‌های زندگی ما»، ۶۶.
13. ماهنامه فیلم (اسغند ۱۴۰۱). «ویژه‌نامه ۵۹۹». مجله فیلم. ص. ۵۶. تاریخ وارد شده در |تاریخ= را بررسی کنید (کمک)
14. ماهنامه فیلم (بهمن ۱۴۰۲). «ویژه‌نامه ۶۰۹». مجله فیلم. ص. ۷۷.
15. ماهنامه فیلم (فروردین ۱۴۰۳). «ویژه‌نامه ۶۱۱». مجله فیلم. ص. ۸۶.

منابع

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی
• ویژه نامه جشنواره ماهنامه فیلم منتشر شد-سایت خبری ایران-ایران