فسفریت

فسفریت (انگلیسی: Phosphorite) یا سنگ فسفاتی نوعی سنگ رسوبی است که دارای مقادیر بالای کانی‌های فسفاتی است. مقدار فسفات موجود در فسفریت (یا درجه فسفاتی‌بودن سنگ)، بسیار متغیر بوده و از ۴٪^[1]تا ۲۰٪ فسفر پنتااکسید (P₂O₅) را در بر می‌گیرد. سنگ‌های فسفاتی موجود در بازارها حداقل ۲۸٪ و اغلب بیشتر از ۳۰٪ از فسفر پنتااکسید غنی شده‌اند؛ در حالی که میانگین مقدار فسفر در سنگ‌های رسوبی کمتر از ۰٫۲٪ است. فسفات معمولاً به‌صورت توده‌های نهان‌بلورین فلوراپاتیت (Ca₅(PO₄)₃F) و اندازه دانه کوچک‌تر از ۱ میکرومتر به شکل آپاتیت‌های رسوبی با منشأ نامشخص یافت می‌شود. فسفات همچنین به‌صورت هیدروکسی آپاتیت (Ca₅(PO₄)₃OH یا Ca₁₀(PO₄)₆(OH)₂) نیز یافت می‌شود که حاصل انحلال استخوان‌ها و دندان‌های مهره‌داران است، در حالی‌که فلوراپاتیت ممکن است منشأ رگه‌ای داشته باشد. انحلال شیمیایی کانی‌های فسفاتی از سنگ‌های آذرین و سنگ‌های دگرگونی نیز از منابع دیگر فسفریت به‌شمار می‌رود. نهشته‌های فسفریت در لایه‌های بزرگ و وسیع یافت می‌شود که پهنه‌هایی به مساحت ده‌ها کیلومتر مربع را در پوسته زمین می‌پوشاند.

فسفریت ریزگندله‌ای در آیداهو، به پهنای ۴٫۶ سانتی‌متر.

فسفریت ریزگندله‌ای، (قطر ۴٫۷ سانتی‌متر)، یون‌نان، چین.

منابع

1. Zapata, F.; Roy, R.N. (2004). "Chapter 1 - Introduction: Phosphorus in the soil-plant system". Use of Phosphate Rocks for Sustainable Agriculture. Rome: فائو. ISBN 92-5-105030-9.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Phosphorite». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۱۴ ژانویه ۲۰۲۳.