فتالیک انیدرید

فتالیک انیدرید (به انگلیسی: Phthalic anhydride) با فرمول شیمیایی C₈H₄O₃ یک ترکیب شیمیایی با شناسه پاب‌کم است؛ که جرم مولی آن ۱۴۸٫۱ گرم بر مول می‌باشد. شکل ظاهری این ترکیب، دانه‌های سفید است.

Phthalic anhydride
نام‌گذاری آیوپاک 2-benzofuran-13-dione
دیگر نام‌ها Isobenzofuran-13-dione
شناساگرها
شماره ثبت سی‌ای‌اس	۸۵-۴۴-۹ Y
کم‌اسپایدر	۶۵۵۲
ChEBI	CHEBI:36605
شمارهٔ آرتی‌ئی‌سی‌اس	TI3150000
جی‌مول-تصاویر سه بعدی	Image 1
SMILES O=c1oc(=O)c2ccccc12
InChI InChI=1S/C8H4O3/c9-7-5-3-1-2-4-6(5)8(10)11-7/h1-4H Key: LGRFSURHDFAFJT-UHFFFAOYSA-N
خصوصیات
فرمول مولکولی	C8H4O3
جرم مولی	148.1 g/mol
شکل ظاهری	white flakes
چگالی	1.53 g/cm3 solid
دمای ذوب	۱۳۱ °C
دمای جوش	۲۹۵ °C subl.
انحلال‌پذیری در آب	0.62 g/100g (20—25 °C); 19.0 g/100g (100 °C); reacts slowly
خطرات
کدهای ایمنی	R۲۲, R37/38, R۴۱, R42/43
شماره‌های نگهداری	S۲, S۲۳, S24/25, S26, S37/39, S۴۶
لوزی آتش
نقطه اشتعال
ترکیبات مرتبط
ترکیبات مرتبط	فتالیک اسید فتالیمید فتالاید
به استثنای جایی که اشاره شده‌است در غیر این صورت، داده‌ها برای مواد به وضعیت استانداردشان داده شده‌اند (در 25 °C (۷۷ °F)، ۱۰۰ kPa)
Y (بررسی) (چیست: Y/N؟)
Infobox references

انیدرید فتالیک فرم تجاری اصلی اسید فتالیک است. این جامد بی‌رنگ یک ماده شیمیایی مهم صنعتی به ویژه برای تولید در مقیاس بزرگ روان‌کننده پلاستیک هاست. در سال ۲۰۰۰ حجم تولید این محصول در سراسر جهان حدود ۳ میلیون تن در سال تخمین زده شد.

تولید

مرتبط

روش‌های آزمایشگاهی

در مقیاس کوچک می‌توان از اکسیداسیون نفتالن یا ۱و۲-دی متیل بنزن (ارتو-زایلین) با استفاده از اکسنده مناسب استفاده کرد.

همچنین از حرارت دادن فتالیک اسید و تجزیه آن به آب و فتالیک انیدرید و تصعید آن در همان دما (۳۰۰ درجه سانتی گراد) و جمع‌آوری مناسب آن تولید می‌شود.

روش‌های صنعتی

در گذشته از اکسایش نفتالن با اکسیژن هوا و در مجاورت کاتالیزور مناسب مانند وانادیوم پنتااکسید استفاده می شد.

امروزه از اکسایش ارتو-زایلین و اکسیژن هوا و در مجاورت کاتالیزور تولید می گردد.

استفاده‌ها

ترکیبات آن مخصوصاً استرها و دی استرهای مایع آن (فتالات‌ها و دی فتالات ها) به عنوان حلال واکنش‌ها و نرم‌کننده پلاستیک‌هایی مانند PVC که به خودی خود بسیار غیر انعطاف پذیر هستند استفاده می‌شوند. البته عوارض جانبی مانند ناباروری را به همراه خود دارند.

ترکیب‌ها و مشتقات بیشمار آن را می‌توان در هرجا از داروها تا رنگ و رزین یافت :

• رنگ‌هایی مانند فلورسین و ائوزین ها و ...
• داروها و صنایع غذایی مانند ساخارین , متیل انتراآنالات و ...
• صنایع رزین

هشدارها

گرد و غبار آن محرک و حساسیت زا برای دستگاه تنفسی و خطرناک برای چشم‌ها است.

این ماده با آب و بخار آن مخصوصاً آب داغ به سرعت واکنش می دهد و فتالیک اسید تولید می‌کند و از بین می‌رود لذا باید دور از آن‌ها نگهداری شود.

جستارهای وابسته

• ترکیب شیمیایی
• نام‌گذاری اتحادیه بین‌المللی شیمی محض و کاربردی

منابع

• "IUPAC GOLD BOOK" (به انگلیسی). International Union of Pure and Applied Chemistry. Retrieved 17 July 2013.

ویکی‌پدیای انگلیسی