فارغان

فارغان شهری در بخش فارغان شهرستان حاجی‌آباد استان هرمزگان ایران است.

فارغان فارغون
کشور	ایران
استان	هرمزگان
شهرستان	حاجی‌آباد
بخش	فارغان
سال شهرشدن	۱۳۸۳
مردم
جمعیت	۱،۷۷۳ نفر(۱۳۹۵)
رشد جمعیت	۸٪- (۵سال)
میانگین دمای سالانه	۲۴
اطلاعات شهری
شهردار	جواد دهقانی
تأسیس شهرداری	۱۳۸۳
پیش‌شمارهٔ تلفن	۰۷۶
شناسهٔ ملی خودرو	ایران
کد آماری	۲۶۲۶
فارغان روی نقشه ایران ۲۸٫۰۰۹۴۴۴°شمالی ۵۶٫۲۵۳۳۳۳°شرقی / 28.009444; 56.253333

جمعیت

بر پایه سرشماری عمومی نفوس و مسکن در سال ۱۳۹۵ جمعیت این مکان ۱٬۷۷۳ نفر (۹۵۸ خانوار) بوده‌است.^[۱]

سال	جمعیت	±%
۱۳۸۵	۱٬۸۶۲	—
۱۳۹۰	۱٬۹۲۵	۳٫۴٪+
۱۳۹۵	۱۰٬۷۷۳	۴۵۹٫۶٪+

تاریخچه

فارغان را می‌توان همانند برزن دیرینه، در راه (جاده)مسیر شاهی جنوب ایران مانند انشان، تپه یحیی، سوغان بخشی ازتمدن شهر سوخته "آرته" راهی بطرف شرق مغ ستان وهرمز قدیم باجنوبی کوهستانی وشرق ایران که در این مورد همه ی محققین براین امر واقف ومنابع بسیار هست ضرب سکه منصوب بوده، کرد. ^{[نیازمند منبع]} این منطقه با وجود تپه‌های باستانی مورد کاوش‌های باستان‌شناسی قرار نگرفته‌است. ^{[نیازمند منبع]} کوره‌های تولید انواع فلزات باستانی در این منطقه وجود دارد. ^{[نیازمند منبع]} کوره تولید شیشه در این منطقه یافت شده. ساختمان‌های باستانی در این محل وجود دارد که می‌توان به :اشکفت‌هایی که با ملات ساروج اندود یا سنگ چین شده و محلی موسوم به شاه شکن آتشکده زردشت یا (گاهشمار) در ورودی بُخوان (بخو) یا بُخون آتشکده وگاه محلی موسوم به شاه شکن وچاپارخانه، چارتاقی آبگرم ده شیغ و میل آتشی لمُوشوکُو ( میل آتشی) راهنمای کاروان ها اشاره کرد.^{[نیازمند منبع]} شیر برنزی (شیر طلا بسته، فارغان) توسط کشاورزی درباغی نزدیک قنات پیدا می‌کنند ۱۳۶۳ به علت نگهداری در بندر عباس ممکن نبود موقت در موزه کرمان نگهداری می‌شوند. وجودانواع سفال با رنگ‌های متفاوت از جمله سفال شوش( سبک شُوشیِ) در این منطقه هست اطراف تپه گشنوُ تپه های باستانی منطقه حفاری ممنوع هست.^{[نیازمند منبع]}

معنای نام

پریتکانی، پارکان، فارغان (فارغانات) فارغان زمین و تارم زمین و سیرمند سه بخش جدا ناپذیر فرهنگی، قومی، گویشی، هست. ^{[نیازمند منبع]}

کتاب [نگاهی اجمالیِ برجغرافیایِ تاریخیِ فارغان زمین] شماره کتاب شناسی ۷۵۷۰۳۴۰ وشابک ۹۷۸-۶۲۲-۷۶۶۱-۰۹-۵ نام تارم به معنی محل جمع شدن آب است اوتیان درسنگ نبشه بیستون باخط میخی نام کوه بخون با نام بخو آمده است شورشیان ویزاته شورشگر برای دروغین دستگیر منابع خط۳۳ تا ۳۴ . .^{[نیازمند منبع]} نام سیرمند به معنی سرزمین پر از رزق و روزی است.^{[نیازمند منبع]}

بناهای تاریخی

بقعه شریف بی بی که نسب او به جعفر صادق می‌رسد در این منطقه وجود دارد.^[۲]

دو بنا و قلعه‌ای بزرگ از جنس خشت گل خام درنظام آباد ومیمند وجود داشت که به علت بروز اختلافات قومی با خاک یکسان و تنها پی‌های ساروجی آن مانده‌است اما قلعه گلشن (گِل وشن) خندق بزرگی دارد با ساروج ومجهز بوده بنا آغالی بزرگ که در دوران اوخر نادرشاه شکوه ومنزلت داشته چند بار تخریب شد.^{[نیازمند منبع]}

پیش از حمله اعراب در این محل بنایی به نام دروازه دوزخ و بهشت وجود داشته که تخریب شده‌است نسخ مسجع و آثار آن در تنب گوشنوئیه مشرف بر شهر فارغان که در دوران رئیس عبدالجلیل مرمت نموده باقی مانده‌است. نگاهی اجمالی بر تاریخ جغرافیایی فارغان زمین نویسنده ازین معتضدکیوانی درادامه جنوب میمند قبرها و دخمه‌هایی وجود دارد که در زبان محلی به آن سنگریا خرفت خانه می‌گویند و مردم محلی برای ساخت خانه‌های خود از سنگ‌های موجود در آن‌ها استفاده می‌کردند.^{[نیازمند منبع]}

چاه‌های با بدنه ساروجی و باستانی در این منطقه وجود دارند.^{[نیازمند منبع]}

کوره آجرپزی باستانی در این محل وجود دارد.^{[نیازمند منبع]} معدن گچ درکناره غربی این منطقه وجود دارد.^{[نیازمند منبع]} سد باستانی نارمند در این محل وجود دارد. ^{[نیازمند منبع]}

جغرافیا

پوشش گیاهی

درختان نخل و انار و انجیر و لیمو و انگور در این ناحیه وجود دارند.^[۳]

گیاهان گلسرخ و کنجد و عدس و ماش به هندوستان حمل می‌شد فارسنامه ناصری ۱۳۴۶ همانا ونک.^{[نیازمند منبع]} درکتاب هفت اقلیم ومجمع الانسان آمده است که ایاز نامی ملوک "جرون" راساخت و درسال ۶۸۵ رئیس نورالدین بعدها از این ناحیه بر تخت سلطنت تکیه زده صفحه ۵۳ و۵۲ هفت اقلیم امیناحمدرازی بسال ۱۰۱۰ هجری قمری در ادامه...هرمز در جزیره هرمز در تابستان یخ وجود داشته وبفروش می‌رفته واین یخ از کوه فارغان تأمین می شد. چون نزدیک‌ترین محل به هرمز کوه تشگرد (بخون- فارغان)می باشد.^[۴]

انواع داروهای گیاهی سنتی صحار ایرانی وتورانی زیست کوه فارغان منبع: کتاب نگاهی اجمالی بر جغرافیایی تاریخ فارغان زمین نویسنده آزین معتضدکیوانی این محل هوم نوش است که از شیره خرما معجونی درست میکردن و برای بهبودی و تسکین یا بیهوش کردن در طب استفاده داشته‌است.^{[نیازمند منبع]} اقلیم پارس نويسنده: مصطفوی، محمدتقی جلد 1 > صفحه 95 فارغان از توابع حاجى‌آباد(سعادت‌آباد)بندرعبّاس است 1 و همچنين ويرانه‌هاى موسوم به قلعه بهمن در سه كيلومترى فورگ و دو بناى مهمّ عهد ساسانى واقع در تنگ چك‌چك بين رستاق و فورگ كه يكى از آنها قصر دختر نام دارد و ديگرى را آتشگده ميخوانند مربوط به قلمرو فرماندارى كلّ بنادر و جزائر بحر عمّان بوده بيرون از حوزۀ فعلى استان فارس واقع ميگردد ليكن آثارى كه در شهرستان‌هاى مربوط بفرماندارى كلّ بنادر و جزائر خليج‌فارس قرار دارد و با شهرستانهاى جنوبى فارس مجاور و مربوط ميشود.

صنعت و کشاورزی

باغات این ناحیه مرکبات و گردو می‌باشد.^{[نیازمند منبع]} کشت (کولک) پنبه شلتوک جوانه برنج (لاله)گویند وشعرهای درایام کاشت برنج خوانده می‌شد، تریاک وتنها وتنباکو (قبلن کشت می‌شد)کُنجد جو گندم ذرت اَرزن سیفی هندوانه محلی که محصولات تابستانی کاشته می‌شود جالیز گویند در این منطقه رواج دارد.^{[نیازمند منبع]} صنعت‌هایی که از قدیم در این ناحیه وجود داشته سفالگری و کوره‌های ذوب فلز و پارچه بافی و و تولید چرم با رنگ طبیعی و دباغی مشک آبخوری با پوست و پارچه و تولید زیورآلات بوده‌اند. وکالت درخت نارنگی از دوران رئیس غریبشاه بزرگ صورت گرفته ومادر این درخت به سیاهو انتقال داده.^{[نیازمند منبع]}

فرهنگ و گویش فارغانی (فارغُنی)

گویش فارغُنی

فرهنگ و گویش تمام این ناحیه یکسان بوده و این امر موجب می‌شود که به کل این ناحیه فارغانات

(فارغان زمین) گفته شود.الگو:مدرک فارس نامه ناصری/ نگاه اجمالی برجغرافیای تاریخ فارغان زمین پارس همه آیین هاتمام مراسم و سنت‌های این ناحیه ریشه کاملاً ایرانی دارد.{{مدرک آیین تعزیه خوانی از دوران صفوی در این ناحیه وجود دارد.{مدرک}}

سنت‌های محلی

داستان محلی گوهر شب چراغ از داستان‌های محلی این ناحیه است.^{[نیازمند منبع]} سنت ههل مشو برای درخواست باران و بازی های بومی محلی کَلموچ، دارچلکا، لپنگ، دار توُپا، وعروسکی بنام گاروُک چمکی(برای دختران) ومهم ترین بازی درخواست باران بنام ( هَلل مِشو) سه یا شبانه شب اول جمع آوری آرد، وهیزم هست آخرین شب کُماچ نان بر آتش چهارعنصر مقدس و"سنگی" درآن پنهان می‌کنند که میر وبزرگ بازی می داند سهم چه کسی میفتد وان شخص باید از محل بازی به سرعت فرار کند وگرنه بصورت نمادین با پاچه زرباف قدیمی بر بند وکار او ضربه شلاقی وارد می‌کنند او به سرعت می دود وبقیه بازیگران که ناراحتی خشکسالی شر وعصبانی هستند بی محابا باید به پیر خرد مند بزرگ پناه ببرد آنگاه پیر وساطت می‌کند و از شخص کتک خورده می‌پرسد وعده بارندگی بده، مثلن پنچ روز و وپیرخردمند آنگاه ضامن او می‌شود البته کمالات زیادی در این بازی هست که در این صفحه جای نشود....در این منطقه جریان دارد.^{[نیازمند منبع]}

منابع

1. «نتایج سرشماری ایران در سال ۱۳۹۵». درگاه ملی آمار. بایگانی‌شده از اصلی (اکسل) در ۲۰ شهریور ۱۴۰۲.
2. فرهنگ جغرافیای ارتش. ج. ۱۱۴. ص. ۱۰۷.
3. فارسنامه ناصری
4. فتح هرمز وسفرنامه پییتر دلا ولا

۶ - کتاب جغرافیایِ تاریخیِ فارغان زمین

۷ - کتاب نگاهی اجمالیِ برجغرافیایِ تاریخیِ فارغان زمین شماره کتاب شناسی ۷۵۷۰۳۴۰ وشابک ۹۷۸-۶۲۲-۷۶۶۱-۰۹-۵