غلامحسین میرزاصالح فرزند حسن (۲۲ بهمن ۱۳۲۴ در تهران – ۱۴ اسفند ۱۴۰۱)[1] نویسنده، پژوهشگر و مترجم برجسته ایرانی بود.[2][3] حوزه کار تخصصی او تاریخ قاجاریه و پهلوی بود، اما دامنه علاقهاش تاریخ، ادبیات و هنرجهانی را هم دربر داشت. او به زبانهای انگلیسی و فرانسه تسلط داشت. میرزاصالح در زمینه تصحیح و ترجمه منابع پژوهشی تاریخ معاصر ایران پیشگام بود. برخی از آثار او بهعنوان منابع مهم دوران مشروطه و رضاشاه شناخته میشوند.[4]
غلامحسین میرزاصالح در ۲۲ بهمن ۱۳۲۴ در تهران زاده شد.فرزند حسن او نوه میرزا صالح شیرازی (از نخستین دانشآموختگان ایرانی در اروپا و ناشر روزنامهٔ کاغذ اخبار) بود. او تحصیلات ابتدایی و متوسطه را در تهران به پایان رساند و در رشته علوم سیاسی از دانشگاه ملی لیسانس گرفت. سپس به انگلستان رفت و از دانشگاه آکسفورد دانشنامه دکتری علوم سیاسی گرفت و پس از آن از دانشگاه لوزان سوئیس در رشته ادبیات درجه دکتری گرفت. او پس از بازگشت به ایران در دانشگاه ملی بهعنوان استاد علوم سیاسی مشغول به تدریس شد و از ۱۳۶۰ یکسره به کار تألیف و ترجمه پرداخت. پس از انقلاب فرهنگی از ادامه تدریس میرزاصالح جلوگیری و در اوایل دهه هفتاد خورشیدی مدتی بازداشت شد. پس از بازداشت، در برنامه تلویزیونی هویت اعترافاتی از او پخش شد.[4]
- نوسازی ژاپن، ادموند اْکانر، غلامحسین میرزا صالح (مترجم)، ناشر: مازیار، ۱۳۶۰
- سرزمین گوجههای سبز، هرتا مولر، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: مازیار
- عروج، جرزی کوزینسکی، ترجمه محمد قاضی و غلامحسین میرزاصالح، تهران: نیلوفر، ۱۳۶۳
- فروپاشی قاجار و برآمدن پهلوی، غلامحسین میرزاصالح، ناشر: نگاه معاصر
- نانکینگ: شرح جنایات ژاپن در چین، آیریس چانگ، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: نگاه معاصر
- خاطرات سیاسی سید محمد علی شوشتری (خفیهنویس رضا شاه پهلوی)، به اهتمام غلامحسین میرزاصالح، تهران، انتشارات کویر، ۱۳۷۹
- خاطرات ارباب کیخسرو شاهرخ، غلامحسین میرزاصالح، شاهرخ شاهرخ، راشنا رایتر، ناشر: مازیار - ۱۳۸۲
- نامههایی از تهران: خاطرات سفیر کبیر انگلستان در ایران در جنگ جهانی دوم، ریدرویلیام بولارد، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: نگاه معاصر
- «گفتگو با دکتر عباس زریاب خویی: تاریخ، نظریه تاریخ، تاریخنگاری»، غلامحسین میرزاصالح، ناشر: فرزان روز - ۱۳۸۱
- مذاکرات مجلس اول: ۱۳۲۶ - ۱۳۲۴ توسعه سیاسی ایران در ورطه سیاست بینالملل، غلامحسین میرزاصالح، ناشر: مازیار
- بحران دموکراسی در مجلس اول: خاطرات و نامههای خصوصی میرزا فضلعلی آقا تبریزی، غلامحسین میرزاصالح، ناشر: نگاه معاصر
- خاطرات سیاسی قوامالسلطنه، غلامحسین میرزاصالح، ناشر: معین
- سفرنامهها: میرزا صالح شیرازی، غلامحسین میرزاصالح (به اهتمام)، ناشر: نگاه معاصر
- بچههای ژیواگو: آخرین نسل روشنفکران روسیه، ولادیسلاومارتینوویچ زوبوک، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: معین
- سرگذشت آنا آخماتووا، ایلین فاینشتاین، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: مازیار
- رجال و دیپلماتهای عصر قاجار و پهلوی، ریدرویلیام بولارد، یاسنت لوئی رابینو، جورج پرسی چرچیل، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: معین
- دیپلماسی و قتل در تهران، لارنس کلی، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: نگاه معاصر
- برخورد تمدنها: چالش سنت و مدرنیته، غلامحسین میرزاصالح، برنارد لوئیس، ناشر: مازیار - ۱۳۸۲
- گریبایدف: شاعر سیاست پیشه، لارنس کلی، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: نگاه معاصر
- روشنفکران و عالیجنابان خاکستری، ویتالی شنتالینسکی، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: مازیار
- باخ: فیلسوف نغمهها، دنیس آرنولد، غلامحسین میرزاصالح (مترجم)، ناشر: مازیار
- خاطرات شیخ ابراهیم زنجانی (سرگذشت زندگانی من)، شیخ ابراهیم زنجانی، به اهتمام غلامحسین میرزاصالح، انتشارات کویر، چاپ اول، ۱۳۷۹
«پایان میرزای منزوی». روزنامه سازندگی؛ شماره ۱۳۸۴. ۱۶ اسفند ۱۴۰۱. بایگانیشده از اصلی در ۸ مارس ۲۰۲۳. دریافتشده در ۱۶ اسفند ۱۴۰۱.