عثمانیه (فرقه)

عثمانیه اصطلاحی است برای مذهب کسانی که در دوران خلافت علی و عثمان در مقابل تشیع قرار داشتند و اصطلاحاً شیعه نبودند. در تحولات دوران خلافت علی بن ابی طالب، گروه شیعه او بودند و به تدریج با عنوان شیعه یا الشیعه نامیده شدند. برابر آن گروهی پیرو (شیعه) عثمان بودند و با نام عثمانی یا عثمانیه شهرت یافتند. به همین دلیل نام مذهبی که در برابر تشیع قرار گرفت عثمانیه شد.

نظرات شیعه و سنی

از منظر اهل سنت به قول ابن حجر عسقلانی، عثمانیه کسانی هستند که در محبت عثمان غلو کرده و برای علی بن ابی طالب نقص قائلند.^[1] از نظر شیعه دوازده امامی عثمانیه کسانی هستند که با خلافت علی بن ابی طالب مخالف بوده و عثمان و قتل عثمان را بهانه قرار داده به کارشکنی در دولت او پرداخته و موجبات جنگ‌های جمل و صفین را فراهم آوردند. ^[2]

گفته شده است که خلیفهٔ برحقّ بعد از عثمان از دید آنان معاویه بوده و دلیل آن را خویشاوندی معاویه با عثمان و اولویت او به‌عنوان ولی‌ِّ دَمِ عثمان برمی‌شمرده‌اند؛^[3] و نیز گفته شده است که عثمانیه اهل دشمنی سیاسی، نظامی و علمی با امام اول شیعیان علی و اهل‌بیت پیامبر اسلام بوده‌اند.^[4]

مذاهب دیگر عثمانیه

• ابن مرتضی در المنیة و الأمل، عثمانیه را از فرقه غیر مشهوره سجستان دانسته است.^[5]
• مقدس اردبیلی و میرزا حبیب الله خویی نیز به عثمانیه‌ای اشاره می کنند که از صوفیه هستند. ^[6]

پیوند به بیرون

• فرقه عثمانیه پژوهشکده باقرالعلوم

منابع

• رسول جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، نشر علم، ص. ۲۱

1. أحمد بن علی بن حجر أبو الفضل العسقلانی الشافعی ؛ فتح الباری شرح صحیح البخاری، تحقیق: محب الدین الخطیب، بیروت، دار المعرفة، ج ۷، ص ۱۶
2. محقق حلی ؛ الرسائل التسع، تحقیق رضا استادی، قم، ناشر: کتابخانه آیه الله مرعشی نجفی، ۱۴۱۳ق، چاپ اول، ص ۲۷۸
3. جعفریان، تاریخ تشیع در ایران، ۱۳۸۸ش، ص۴۰.
4. مروجی طبسی، «تأثیر تفکر عثمانیه بر ابن تیمیه در تقابل با راویان فضایل اهل بیت علیه السلام»، ص۱۳۴.
5. المنیة و الامل، ابن مرتضی یمانی، به تحقیق محمد جواد مشکور، دارالفکر، چاپ اول، بیروت، 1399ق، ص۱۲۰
6. منهاج البراعة فی شرح نهج البلاغه، میرزا حبیب الله خویی، اسلامیة، چاپ سوم، تهران، 1397ق، ج۱، ص۱۴۰؛ حدیقة الشیعه، مقدس اردبیلی، شمس، تهران، بی تا، ص۵۶۰