شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی

شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی یکی از نهادها در ایران است که وظیفه نظارت بر مناطق آزاد تجاری-صنعتی و مناطق ویژه اقتصادی ایران، تصویب مقررات و آیین‌نامه‌ها در این حوزه و ایجاد هماهنگی بین فعالیت‌های این مناطق را بر عهده دارد.

شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی
تاریخچه
بنیادگذاری	۱۳۶۹
رهبری
رئیس	مسعود پزشکیان، رئیس‌جمهور
دبیر	رضا مسرور
کرسی‌ها	۱۶
محل نشست‌ها
تهران، ایران

تاریخچه

در سال ۱۳۶۹، مصوبه «تأسیس مناطق آزاد تجاری و صنعتی و تشکیل شورای‌عالی مناطق آزاد» به تصویب شورای اقتصاد رسید. براساس این مصوبه، شورایی به ریاست رئیس‌جمهور و متشکل از چند وزیر، رئیس‌کل بانک مرکزی و رئیس سازمان برنامه و بودجه تشکیل شد^[۱][۲] و عنوان شورا، «شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی» تعیین شد. پس از تصویب قانون چگونگی اداره مناطق آزاد تجاری-صنعتی جمهوری اسلامی ایران توسط مجلس در شهریور ۱۳۷۲،^[۳] هیئت وزیران طی مصوبه‌ای وظایف و اختیارات خود (ناشی از این قانون) را به این شورا واگذار کرد.^[۴]

در سال ۱۳۸۴، قانون تشکیل و اداره مناطق ویژه اقتصادی جمهوری اسلامی ایران تصویب شد.^[۵] سپس هیئت وزیران طی مصوبه‌ای در سال ۱۳۸۵، وظایف و اختیارات خود (ناشی از این قانون) را به این شورا واگذار کرد.^[۶] آیین‌نامه اجرایی قانون یادشده به تصویب وزیران عضو شورا رسید و نام شورا به «شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی» تغییر یافت.^[۷] نام این شورا بین سال‌های ۱۳۹۳–۱۳۸۸، «شورای هماهنگی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی» بود؛^[۸] تا اینکه با تصویب هیئت وزیران در سال ۱۳۹۳، دوباره نام آن به «شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی» تغییر پیدا کرد.^[۹]

دبیرخانه

دبیرخانهٔ این شورا در تابستان ۱۳۷۱ تشکیل شد^[۱۰] و اولین دبیر توسط رئیس‌جمهور منصوب شد. دبیر شورا که اداره دبیرخانهٔ شورا را برعهده دارد، اغلب به‌عنوان «مشاور رئیس‌جمهور در امور مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی» منصوب شده‌است.

این دبیرخانه تا پایان سال ۱۳۹۵ زیرمجموعه نهاد ریاست‌جمهوری بود؛ ولی در سال ۱۳۹۶ طبق تبصره ماده ۲۳ قانون برنامه ششم به وزارت امور اقتصادی و دارایی منتقل شد.^[۱۱] بر این اساس، دبیر شورا توسط وزیر امور اقتصادی و دارایی منصوب می‌شود.

اعضا

اعضای شورای‌عالی مناطق آزاد تجاری-صنعتی و ویژه اقتصادی عبارتند از:^[۱۲]

• رئیس‌جمهور (رئیس شورا)
• دبیر شورا
• وزیر امور اقتصادی و دارایی
• وزیر صنعت، معدن و تجارت
• وزیر امور خارجه
• وزیر کشور
• وزیر نفت
• وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی
• وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی
• وزیر راه و شهرسازی
• وزیر دادگستری
• وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی
• وزیر جهاد کشاورزی
• رئیس‌کل بانک مرکزی
• رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور
• رئیس سازمان حفاظت محیط زیست

دبیران

وضعیت
سرپرست
سازمان‌های سیاسی
مستقل   نظامی   حزب کارگزاران سازندگی ایران   جبهه مشارکت ایران اسلامی   حزب اعتدال و توسعه

ر.	نام		نگاره	آغاز تصدی	پایان تصدی	دولت	رئیس‌جمهور	م.
۱		مرتضی الویری (زادهٔ ۱۳۲۷)		۸ شهریور ۱۳۷۱	۲۴ تیر ۱۳۷۸	پنجم	هاشمی	[۱۳]
						ششم
						هفتم	خاتمی
۲		حسین نصیری (زادهٔ ۱۳۳۳)		۲۴ تیر ۱۳۷۸	۲۹ آذر ۱۳۸۴			[۱۴]
						هشتم
۳		حسین صادق عابدین (زادهٔ ؟)		۲۹ آذر ۱۳۸۴	۱۶ آبان ۱۳۸۵	نهم	احمدی‌نژاد	[۱۵]
۴		محمود صلاحی (زادهٔ ۱۳۳۹)		۱۶ آبان ۱۳۸۵	۱۶ شهریور ۱۳۸۸			[۱۶]
۵		حمید بقایی (زادهٔ ۱۳۴۸)		۱۶ شهریور ۱۳۸۸	۶ شهریور ۱۳۹۲	دهم		[۱۷]
۶		اکبر ترکان (۱۴۰۰–۱۳۳۱)		۶ شهریور ۱۳۹۲	۱۱ شهریور ۱۳۹۶	یازدهم	روحانی	[۱۸]
۷		مرتضی بانک (زادهٔ ۱۳۳۴)		۱۱ شهریور ۱۳۹۶	۱۳ اسفند ۱۳۹۹	دوازدهم		[۱۹]
۸		حمیدرضا مؤمنی (زادهٔ ؟)		۱۳ اسفند ۱۳۹۹	۱ مهر ۱۴۰۰			[۲۰]
۹		سعید محمد (زادهٔ ۱۳۴۷)		۱ مهر ۱۴۰۰	۱۹ مهر ۱۴۰۱	سیزدهم	رئیسی	[۲۱]
–		نصرالله ابراهیمی (زادهٔ ؟) سرپرست		۱۹ مهر ۱۴۰۱	۱۴ آبان ۱۴۰۱			[۲۲]
۱۰		حجت‌الله عبدالملکی (زادهٔ ۱۳۶۰)		۱۴ آبان ۱۴۰۱	۸ مهر ۱۴۰۳			[۲۳]
۱۱		رضا مسرور (زادهٔ ۱۳۴۶)		۸ مهر ۱۴۰۳	متصدی	چهاردهم	پزشکیان	[۲۴]

جستارهای وابسته

• فهرست مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ایران