شبدیز

برای دیگر کاربردها، شبدیز (ابهام‌زدایی) را ببینید.

شبدیز (به معنی شب‌رنگ و شب‌مانند)^[۱] اسب سیاه‌رنگ خسرو پرویز بود^[۲] شبدیز بسیار مورد علاقهٔ خسرو بود و گفته بود هرکس خبر مرگ شبدیز را بیاورد اعدام خواهد کرد.

فردوسی

مرا اسب شبدیز و شمشیر تیز

نگیرم فریب و ندارم گریز

خسرو پرویز سوار بر شبدیز، طاق بستان

طبق داستانی که قدیمی‌ترین آن در شعر عربی خالد بن فیاض است، پس از مرگ شبدیز باربد قطعه ای بسیار غمناک برای خسرو پرویز اجرا کرد و در آن به‌تلویح به این خبر اشاره کرد، خسرو پرویز این را فهمید و گریست و گفت «شبدیز مرد!» و باربد گفت «این را [=خبر مرگ شبدیز] شاه گفت» و بدین‌ترتیب از مرگ رهایی یافت. مشابه این داستان در منابع دیگر نیز آمده‌است.^[۳][۴]

در ادبیات

سوزنی

ز رخش رستم و شبدیز خسرو

نکردم یاد و از وی یاد کردم

منوچهری

رخش با او لاغر و شبدیز با او کندرو

ورد با او ارجل و یحموم با او اژگهن

لامعی

همواره پشت و یار من پوینده بر هنجار من

خاراشکن رهوار من شبدیزخال و رخش عم