Remove ads
سیلاژ یا سیلو کردن (به انگلیسی: silage) از تخمیر ساقه و برگ علوفه‌هایی همچون ذرت، جو یا دیگر اضافه‌های مزرعه فرآوری می‌شود که خوراکی بی‌همتا برای دام می‌باشد. با کمک تخمیر علوفه به مدت طولانی تری نگهداری شده و حاوی مواد سودمند انرژی زا برای تقویت دام است.[1]. عامل کلیدی در تهیه سیلاژ مناسب، تولید زیاد اسید لاکنیک در زمان کم و کاهش سریع pH در علوفه‌های سیلاژ شده می‌باشد. نتایج تحقیقات حاکی از این است که لاکتوباسیلوس ها میکروارگانیسم‌های غالب در علوفه‌های در حال رشد بوده و در تخمیر سیلو نقش اصلی دارند. تخمیر در سیلاژ سبب می‌شود تا مدت‌ها بتوان از علوفه‌های سیلاژ شده استفاده نمود، بدون این که ارزش غذایی علوفه کاهش یابد. در ایران معمولاً سیلاژها با گیاه ذرت خرد شده (شامل ساقه، بلال و برگ) تهیه می‌شود، اما در کشورهایی که تولید یونجه زیاد بوده و خشک کردن آن با مشکلاتی روبرو می‌باشد، سیلاژ یونجه نیز تهیه می گردد.
Remove ads
سیلاژ به روش‌های متفاوت عمودی، افقی، پشته‌ای و استفاده از پلاستیک انجام می‌گیرد.
رطوبت مناسب علوفه برای سیلو کردن بین ۶۵ تا ۷۰ درصد است.
در قدم اول باید علوفه را آماده کنیم. زمانی که علوفه دارای بالاترین سطح مواد مغذی در خود هستند، مرتع باید قطع شود. این کار معمولاً قبل از اینکه علوفه کاملاً رشد کنند، انجام می‌شود. توجه به این نکته خیلی مهم است، زیرا تمامی انواع علوفه مانند یونجه و سیلاژ دارای مقادیر کمتری از مواد مغذی نسبت به مراتع تازه هستند، بنابراین باید علوفه را در شرایط مناسبی آماده کرد تا محصول نهایی بیشترین مقدار مواد مغذی را داشته باشد.
مرحله بعدی خشک کردن رطوبت اضافی است. به علف اجازه داده می‌شود تا چند ساعت در مزرعه پژمرده شود تا رطوبت آن به حدود 60 تا 75 درصد کاهش یابد. این سطح رطوبت امکان تخمیر بهینه را فراهم می‌کند. اگر علوفه برای مدت طولانی‌تری کنار گذاشته شود، ممکن است بیش از حد خشک شود، یا ممکن است زیر باران بماند. این دو دلیل و سایر تغییرات جوی، باعث کاهش کیفیت تخمیر می‌شوند. همچنین، هر چقدر مدت طولانی‌تری بعد از رسیدن علوفه، بریده نشوند، امکان از دست دادن مواد مغذی آن‌ها بیشتر می‌شود.
در این مرحله علف‌های بریده شده را به قطعات کوچکتر خرد و سپس فشرده می‌کنند. دلیل اینکار افزایش سطح تماس و سرعت واکنش است. خرد کردن علف‌ها بسیار مهم است، زیرا میکروارگانیسم‌هایی به نام باکتری اسید لاکتیک برای انجام تخمیر در محیط‌های بدون اکسیژن مورد نیاز هستند. اگر قرار است سیلاژ در یک گودال بزرگ انباشته شود، تراکتورها و سایر ماشین آلات معمولاً روی توده علوفه حرکت داده می‌شوند تا زمانی که سفت شود. اگر سیلاژ با دستگاه ذخیره شود، حین بسته‌بندی با دستگاه فشرده می‌شود.
بعد از فشرده سازی، علوفه را باید با پلاستیک بسته‌بندی کنیم تا اکسیژن آن خارج نشود. توده‌های علوفه فشرده را با ورقه‌های پلی اتیلن بزرگ می‌پوشانیم. از بین بردن و دور نگه داشتن اکسیژن یک بخش کلیدی در ساخت سیلو است. این به این دلیل است که تخمیر باید در شرایط بی هوازی (بدون اکسیژن) اتفاق بیفتد، در غیر این صورت نوع صحیح میکروارگانیسم‌ها رشد نخواهند کرد.
در حالی که اکسیژن باقی می‌ماند، آنزیم‌های گیاهی و سایر باکتری‌ها و میکروارگانیسم‌ها با قندها و پروتئین‌های گیاه واکنش داده و انرژی تولید می‌کنند و مقدار این مواد مغذی را در علف کاهش می‌دهند.
هنگامی که تمام اکسیژن مصرف می‌شود، باکتری‌های اسید لاکتیک شروع به تکثیر می‌کنند. اینها باکتری‌هایی هستند که برای ساختن سیلو مورد نیاز هستند و قندهای گیاهی را به اسید لاکتیک تبدیل می‌کنند. این موضوع باعث کاهش PH می‌شود (به دلیل اسیدی‌تر بودن). هنگامی که PH حدود 4-5 شد، قندها از بین می‌روند و علوفه تا زمانی که سیلو باز شود و در معرض اکسیژن قرار گیرد به خوبی حفظ می‌شود. اگر PH به اندازه کافی پایین نباشد، نوع دیگری از باکتری شروع به تخمیر سیلو و محصولات جانبی (مانند آمونیاک) تولید می‌شود که طعم بدی برای گاوها و گوسفندان دارد.
Remove ads
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
Remove ads