اَسپیجاب (نام‌های دیگر:[1] اسفیجاب، سپیجاب، سیرام و شبران) شهر و ناحیه‌ای در کشور قزاقستان است.
اسپیجاب
قزاقی: Сайрам | |
|---|---|
 | |
| کشور |  قزاقستان |
| استان | استان قزاقستان جنوبی |
| تأسیس‌شده | 10th century BC |
| حکومت | |
| • Akim (شهردار) | Husan Muzafarhanovich Akhmadhanov |
| مساحت | |
| • شهر | ۱۰ کیلومتر مربع (۴٫۲ مایل مربع) |
| ارتفاع | ۶۰۰ متر (۱٬۹۷۰ فوت) |
| جمعیت (سرشماری ۲۰۰۹) | |
| • شهر | ۳۲٬۷۵۷ |
| • کلان‌شهری | Shymkent |
| منطقهٔ زمانی | یوتی‌سی +۶ (ALMT) |
| کد پستی | 160812 |
| کد منطقه | +7 72531 |
| Old name: Isfījāb | |
مکان جغرافیایی
این شهر امروزه در ناحیه‌های چیمکنت نهاده‌است. اسپیجاب از شمال باختری به صبران (صبوران)، از باختر به ناحیه کنجیده و از جنوب در ۲۲ فرسنگی، به تاشکند (چاچ) می‌رسد. اسپیجاب در دوره سامانیان ناحیه پهناوری بود که سرزمین‌های حاصل‌خیز پیرامون رود اریس را در بر می‌گرفت و از خاور تا دره تلس (طراز) امتداد می‌یافت و مرکز آن نیز به اسپیجاب آوازه داشت. این شهر در جلگه‌ای بر کران راست رود سیردریا نهاده بوده.[1]
تاریخچه
دربارهٔ تاریخ باستانی اسپیجاب چندان آگاهی در دسترس نیست. فردوسی، اسپیجاب (سپیجاب) را در نبرد ایرانیان و تورانیان، در قلمرو تورانیان دانسته‌است.[1]
اسپیجاب مرز بین دو قبیله ترک اغوز (غز) و قرلق (خَرلُخ) بود؛ چنان‌که قبیله غز در قلمرو مسلمانان، از کرانه دریای خزر تا اسپیجاب و قبیله خرلخ از اسپیجاب تا دره فرغانه می‌زیستند. مردم اسپیجاب، مانند اهالی بلاساغون و تراز به زبان‌های سغدی و ترکی سخن می‌گفتند.[1]
نوح بن اسد، فرمانروای سامانی سمرقند، کناره‌های استپ‌های ترک‌نشین قزاقستان امروزی را نیز فتح کرد و در سال ۲۲۵/۸۴۰ حصاری به دور شهر اَسپیجاب کشید تا از آن در برابر حملات ترکان حفاظت کند.[2]
این شهر به سبب لشکرکشی‌های خوارزمشاهیان، به ویژه یورش مغولان در ۶۱۶ق دستخوش ویرانی و کشتار فراوان شد و پس از آن رونق، ارزش و نام آن از میان رفت.[1]
فردوسی در شاهنامه از اسپیجاب با نام سپیجاب نام برده:[3]
سپیجاب و سغدش به گودرز داد
بسی پند و منشور آن مرز داد
ستودش فراوان و کرد آفرین
که چون تو کسی نیست ز ایران زمین
نام
دربارهٔ ریشه واژه اسپیجاب دو احتمال وجود دارد. یکی که اینکه اسپیجاب از دو واژه پهلوی[نیازمند ابهام‌زدایی] اسپیگ(درخشان) و آب ساخته شده و دیگری نزدیکی واژه اسپیج با واژه سپید فارسی است. کاشغری در دیوان لغات الترک از اسپیجاب با نام شهر سفید (مدینةالبیضاء) یاد کرده‌است. گویا همزمان با یورش مغول به فرارود، اسپیجاب به سیرام تغییر نام داد.[1]
منابع
پیوند به بیرون
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
