خزنده‌چهرگان (به انگلیسی: Sauropsida) یکی از دو رده آب‌پرده‌داران (آمنیوت‌ها)[۱] هستند که شامل پرندگان، خزندگان و پیراخزندگان (منقرض‌شده) می‌شود. رده دیگر آب‌پرده‌داران هم‌کمانان هستند که شامل پستانداران و خویشاوندان نزدیکشان می‌شود. در طبقه‌بندی‌های جدید خزنده‌چهرگان به عنوان جایگزین رده سنتی و قدیمی خزندگان استفاده می‌شود.
 | ترجمهٔ عنوان این مقاله دارای منبع نیست. ویرایشگران طبق سیاست تحقیق دستاول ممنوع نمیتوانند اصطلاحات زبانهای دیگر را بدون منبع ترجمه کنند و از طرف دیگر بر اساس شیوهنامه در اکثر مواقع نمیتوانند عنوان مقاله را با عنوان اصلی آن در الفباهای غیر فارسی و عربی ثبت کنند. |
| خزنده‌چهرگان | |
|---|---|
 | |
| لاک‌پشت گوش‌سرخ و مرغابی سرسبز دو گونه از خزنده‌چهرگان | |
| رده‌بندی علمی | |
| فرمانرو: | جانوران |
| بالاشاخه: | دوم‌دهانیان |
| شاخه: | طنابداران |
| زیرشاخه: | مهره‌داران |
| فروشاخه: | آرواره‌داران |
| بالارده: | چهاراندامان |
| رده: | خزنده‌چهرگان |
فرگشت
نخستین خزنده‌چهرگان در زیردوره پنسیلوانین به وجود آمدند. خزنده‌چهرگان نخستین بر اساس ساختار جمجمه به دو زیررده بی‌کمانان و دوکمانان تقسیم می‌شدند. آخرین بی‌کمانان در پایان دوره تریاس منقرض شدند و همهٔ خزنده‌چهرگان امروزی از دوکمانان هستند. دوران میانه‌زیستی اوج شکوفایی و تنوع دوکمانان بود در این زمان شاه‌خزندگان گوناگونی پدید آمدند و مهم‌ترین گروه آن‌ها دایناسورها بودند که تا پایان دوران میانه‌زیستی مهم‌ترین و موفق‌ترین جانوران خشکی محسوب می‌شدند. گروه دیگری از شاه‌خزندگان به نام پتروسورها نیز در این دوره مهم‌ترین و بزرگ‌ترین جانوران پروازگر بودند. به موازات دایناسورها و پتروسورها نیز چندین گروه از دوکمانان مانند ماهی‌خزنده‌سانان و نزدیک‌سوسمارسانان نیز به زندگی در دریا خو گرفتند و آبزی شدند. با این وجود با وقوع رویداد انقراض کرتاسه-پالئوژن تقریباً تمامی دایناسورها (به غیر از پرندگان)، همه پتروسورها و بیشتر خزندگان دریایی منقرض شدند. و بسیاری از کنام‌های سابقشان توسط گروه‌های مختلف پستانداران تصرف شد.
رده‌بندی
طبقه‌بندی تا تراز راسته، پس از بنتون، ۲۰۰۴
- زنجیره: آب‌پرده‌داران
- رده[۲] هم‌کَمانان[۳]
- راسته لگن‌خزندگان[۴] *
- راسته ددکمانان[۵]
- رده پستانداران
- رده سوسماریان[۶]
- زیررده[۷] بی کاوان[۸]
- زیررده دوکمانان[۱۰]
- راسته کم‌اندام‌سانان[۱۱]
- راسته یونگیناسانان[۱۲]
- فرورده سوسمارماهی‌سانان[۱۳]
- فرورده[۱۴] پولک‌سوسمارریختان[۱۵]
- بالاراسته[۱۶] سوسماربالان[۱۷]
- راسته تخت‌دندانان[۱۸]
- راسته کاذب‌سوسمارسانان[۱۹]
- راسته پلسیوسور (نزدیک‌سوسمارسانان)[۲۰]
- بالاراسته پولک‌خزندگان[۲۱]
- بالاراسته[۱۶] سوسماربالان[۱۷]
- فرورده شاه‌خزنده‌ریختان[۲۴]
- راسته نیاخزندگان (نیاسوسمارسانان)[۲۵]
- دسته[۲۶] شاه‌خزندگان (کهن‌سوسماران یا آرکوسورها)[۲۷]
- زیردسته[۲۸] کروروتارسی (چمباتمه‌ای‌ها)[۲۹]
- بالاراسته تمساح‌ریختان[۳۰]
- راسته تمساح‌سانان (کرُکُدیلیا)[۳۱]
- بالاراسته تمساح‌ریختان[۳۰]
- زیردسته پرنده‌پایان[۳۲]
- فرودسته[۳۳] پرنده‌گَردَنان[۳۴]
- راسته پتروسور (بال‌انگشتی‌ها)[۳۵]
- بالاراسته دایناسورها[۳۶]
- راسته خزنده‌کفلان[۳۷]
- راسته پرنده‌کفلان
- فرودسته[۳۳] پرنده‌گَردَنان[۳۴]
- زیردسته[۲۸] کروروتارسی (چمباتمه‌ای‌ها)[۲۹]
- رده[۲] هم‌کَمانان[۳]
| Sauropsida |
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
پانویس
منابع
.png){kind=small}
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
