From Wikipedia, the free encyclopedia
ناصرالدین‌شاه سه بار در طول سلطنت خود اقدام به سفر به کشورهای اروپایی کرد، اولین سفر در سال ۱۲۹۰ هجری قمری (۱۸۷۳ میلادی)، دومین سفر در سال ۱۲۹۵ هجری قمری (۱۸۷۸ میلادی) و سومین سفر از ۱۳۰۶ تا ۱۳۰۷ هجری قمری (۱۸۸۹ میلادی) بوده‌است.
.jpg)
اولین سفر ناصرالدین‌شاه در تاریخ ۱۹ آوریل ۱۸۷۳ (۳۰ فروردین ۱۲۵۲) آغاز شد که نخستین مسافرت یکی از پادشاهان ایران به اروپا بود. قبل از او هیچ‌یک از سلاطین ایران به یک کشور مسیحی قدم نگذاشته بودند. ناصرالدین‌شاه در آن زمان چهل و سه سال داشت و بیست و پنج سال از حکومتش بر ایران می‌گذشت. این سفر به توصیه صدراعظم، میرزا حسین‌خان سپهسالار ترتیب داده شده بود.
وی سفر را از تهران به سمت بندر انزلی و گذشتن از راه‌های صعب العبور و گردنه‌های مرتفع رشته‌کوه‌های البرز شروع کرد که چهار هفته طول کشید تا آنها به ساحل دریای خزر برسند، سپس به وسیله کشتی به بندر آستراخان روسیه رفتند، تعداد کسانی که در بندر انزلی به‌همراه شاه سوار کشتی شدند در حدود یکصد نفر بودند. آنها پس از رسیدن به بندر آستراخان به وسیله قایق از طریق رودخانه ولگا سفر خود را ادامه دادند و سپس سوار بر قطار شدند. آنها با قطار به مسکو رفتند. ناصرالدین‌شاه از مسکو تا سن پترزبورگ را با قطار طی کرده و در ایستگاه راه‌آهن سن پترزبورگ، تزار و سایر اعضای خانواده سلطنتی روس از وی استقبال کردند.
ناصرالدین‌شاه پس از چند روز اقامت در روسیه به ترتیب، به کشورهای آلمان، بلژیک، انگلستان، فرانسه، سوییس، ایتالیا، اتریش و عثمانی مسافرت کرد. در آلمان، علاوه بر ویلهلم یکم، امپراتور آلمان، با اتو فون بیسمارک، صدراعظم نیز دیدار کرد، وی پس از بازدید از شهرهای مختلف این کشور راهی بلژیک شد. در بروکسل، پادشاه لئوپولد دوم، از او پذیرایی کرد و از آنجا راهی انگلیس شد. وی با ۸۴ نفر همراه خود صبح روز ۱۸ ژوئن ۱۸۷۳ بروکسل را به قصد بندر «اوستند» ترک می‌کند و در آنجا سوار کشتی جنگی ویجیلنت و دو کشتی کوچک بخار نیروی دریایی می‌شود. در انگلستان، پسران دوم و سوم ملکه و وزیر خارجه «لرد گرانویل» به استقبال کشتی ناصرالدین‌شاه می‌آیند و از طرف ملکه انگلستان به شاه خوش آمد می‌گویند. روز سوم اقامت در لندن، به ملاقات ملکه ویکتوریا رفت و نشان بند جوراب بالاترین نشان افتخار انگلستان را دریافت کرد.
در دوم ژوئیه مراسم خداحافظی در انگلستان برگزار شد و وی به فرانسه رفت، در آنجا با پاتریس دو مک ماهون، رئیس‌جمهور، در سوییس با فرانسوا ژوزف و در ایتالیا با ویتوریو امانوئله دوم ملاقات و گفت‌وگو کرد. سپس از ایتالیا به اتریش رفت و پس از دیدارهای سیاسی در اتریش، وارد عثمانی شد و پس از چند روز اقامت در عثمانی به ایران بازگشت.
پادشاه قاجار در طول سفر به‌جز عکاسی از اماکن و مناظر مختلف، هر شب مشاهدات و خاطرات خود را توسط منشی ثبت می‌کرد که بعدها منتشر شد. وی در طول این سفر، به مجالس رقص درباری، کنسرت، اپرا و دیگر نمایش‌ها دعوت می‌شد. ساعت‌ها به نطق‌هایی گوش می‌کرد که در مراسم رسمی به افتخار حضور او خوانده می‌شد.
برای مهمان نوازی از ناصرالدین‌شاه یک حمام سنتی به سبک ایرانی در بخشی از حمام‌های قصر ملکه ویکتوریا در لندن ساخته شد. لرد سیدنی وزیر دربار پیش از ورود شاه به لندن، از این حمام بازدید کرد.[1]
در طول اقامت مهمانان ایرانی ۳۳ قلم از اموال کاخ باکینگهام که اکثراً کارد و چنگال و یک بشقاب طلا و یک سس‌خوری بودند، گم شد.[1]
دومین سفر ناصرالدین‌شاه به اروپا در آخرین روز ربیع‌الاول ۱۲۹۵ هجری قمری (فروردین ۱۲۵۷ خورشیدی/۱۸۷۸ میلادی) آغاز شد، وی ضمن عبور از کرج، قزوین، ابهر، زنجان، تبریز، مرند و عبور از ارس به منطقه قفقاز رفته و پس از عبور از شهرهای نخجوان، ایروان و تفلیس و در ادامه با قطار به شهر مسکو و سن پترزبورگ سفر کرده و با اقامتی چند روزه در روسیه با الکساندر دوم تزار روسیه دیدن کرده، سپس با قطار به سمت شهر ورشو رفته و از آنجا به کشور آلمان و شهر برلین وارد شد و با ویلهلم یکم، امپراتور آلمان در مه ۱۸۷۸ ملاقات کرد، در این روز امپراتور آلمان مورد سوءقصد برای ترور قرار گرفت اما نجات یافت، شاه پس از توقفی یک هفته‌ای در آلمان و بازدید از چند شهر این کشور به طرف شهر پاریس حرکت کرد، در فرانسه با پاتریس دو مک ماهون رئیس‌جمهور این کشور دیدن کرد.
وی پس از سه هفته اقامت در فرانسه و بازدید از مناطق مختلف این کشور با قطار به سمت شهر زالتسبورگ حرکت کرد، وی پس از عبور از شهرهای استراسبورگ و مونیخ به این شهر وارد شد، سپس به وسیله قطار مخصوص امپراتوری به وین رفت و با فرانتس یوزف یکم ملاقات کرد، پس از اقامتی ۹ روزه در اتریش تصمیم به بازگشت گرفت و با قطار به سمت قفقاز حرکت کرد، وی در راه از شهرهای خارکوف، آزوف، روستوف و گروزنی عبور کرده و به منطقه داغستان رسیده، در آنجا به وسیله کشتی در ۲۳ رجب به بندر انزلی رفته و در ۱۷ شعبان ۱۲۹۵ به تهران بازگشته است.
یک سال پیش از سومین سفر ناصرالدین‌شاه قاجار به اروپا شاه از سوی رئیس‌جمهور فرانسه برای بازدید نمایشگاه بزرگ بین‌المللی صنعتی و بازرگانی پاریس و همچنین از سوی الکساندر سوم امپراتور روسیه تزاری و سران چند کشور اروپا و سلطان عبدالحمید پادشاه عثمانی برای بازدید از آن کشورها دعوت شده بود، وی که قصد بازدید رسمی از انگلستان را نیز داشت دعوت‌نامه از این کشور دریافت نکرده بود اما سفیر انگلستان در ایران با رایزنی‌هایی که با لندن انجام داد به عواقب عدم دعوت رسمی از شاه ایران اشاره کرده و ملکه موافقت نمود تا ناصرالدین‌شاه به عنوان مهمان رسمی ملکه به انگلستان دعوت شود. همچنین در ۱۶ شوال ۱۳۰۶ شاه و همراهانش در هلند در شهر آمستردام مورد استقبال ویلم سوم و خانواده سلطنتی قرار می‌گیرند. وی از کارخانجات آمستردام دیدن می‌کند. هدف وی بازدید از تولیدات صنایع توپسازی بود. سپس وی از یک سالن اپرا در آمستردام دیدن می‌کند. همچنین وی در خاطراتش دربارهٔ خواننده زن چنین نوشته:
«خوش لباس بود، چندان بدگل نبود، اما آوازش مثل زوزه سگ به گوش ما می‌رسید»
بنابراین سفر ناصرالدین‌شاه در ۱۲ شعبان ۱۳۰۶ هجری قمری (۲۴ فروردین ۱۲۶۸ خورشیدی/۱۸۸۹ میلادی) آغاز و در ۲۴ صفر ۱۳۰۷ هجری قمری به پایان رسیده‌است.
.jpg)
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
