سیاه گیله (گونه)

سیاه گیله^[۱] یا توت‌آبی/توتابی یا بلوبری (به انگلیسی: Blueberry) یک گیاه با میوهٔ سَته از سرده سیاه‌گیله است. این سرده شامل سیاه‌گیله، هاکلبری و توت خرس نیز می‌شود. گونه‌ای که میوه‌هایش نیز در بازار تحت نام بلوبری به فروش می‌رسد بومی نواحی آمریکای شمالی است که در دههٔ ۱۹۳۰ به اروپا معرفی شده‌است.^[۲] آنها معمولاً به صورت ایستاده هستند اما گاهی به صورت درختچه‌های خمیده با طول متغیر از ۱۰ سانتیمتر (۳٫۹ اینچ) تا ۴ متر (۱۶۰ اینچ) یافت می‌شوند. گل‌های آن استکانی و به شکل زنگ هستند و به رنگ‌های سفید، صورتی رنگ‌پریده یا قرمز یا حتی گاهی سبز یافت می‌شوند.

سیاه گیله Cornelian cherry or Cornus Maa
سیاه گیله یا بلوبری
رده‌بندی علمی
فرمانرو:	گیاهان
راسته:	خلنگ‌سانان
تیره:	خلنگیان
سرده:	واکسینیوم
Section:	Cyanococcus ریدبرگ
گونه‌ها
متن را ببینید

تالش‌های غرب گیلان به این میوه سیاکوتی می‌گویند.

این میوه در روستای پرمهر واقع در بخش موران شهرستان گرمی ایران بسیار وجود دارد.^[۳]

مواد مؤثر

سیاه گیله یا بلوبری

A punnet of blueberries
ارزش غذایی به ازای هر ۱۰۰ گرم (۳٫۵ اونس)
انرژی	۲۴۰ کیلوژول (۵۷ کیلوکالری)
کربوهیدرات	14.49 g
قند	9.96 g
فیبر خوراکی	2.4 g
چربی	0.33 g
پروتئین	0.74 g
ویتامین‌ها	درصد ارزش روزانه
برابر ویتامین آ بتا-کاروتن لوتئین زآگزانتین	۰٪ ۳۲ میکروگرم ۸۰ میکروگرم
ویتامین آ	۵۴ یکای بین‌المللی
ویتامین (B۱)	۳٪ ۰٫۰۳۷ میلی‌گرم
(B۲)	۳٪ ۰٫۰۴۱ میلی‌گرم
نیاسین (B۳)	۳٪ ۰٫۴۱۸ میلی‌گرم
پانتوتنیک اسید (B۵)	۲٪ ۰٫۱۲۴ میلی‌گرم
ویتامین ب۶	۴٪ ۰٫۰۵۲ میلی‌گرم
فولیک (B۹)	۲٪ ۶ میکروگرم
ویتامین ث	۱۲٪ ۹٫۷ میلی‌گرم
ویتامین ئی	۴٪ ۰٫۵۷ میلی‌گرم
ویتامین کا	۱۸٪ ۱۹٫۳ میکروگرم
مواد معدنی	مقدار درصد ارزش روزانه
کلسیم	۱٪ ۶ میلی‌گرم
آهن	۲٪ ۰٫۲۸ میلی‌گرم
منیزیم	۲٪ ۶ میلی‌گرم
منگنز	۱۶٪ ۰٫۳۳۶ میلی‌گرم
فسفر	۲٪ ۱۲ میلی‌گرم
پتاسیم	۲٪ ۷۷ میلی‌گرم
سدیم	۰٪ ۱ میلی‌گرم
روی	۲٪ ۰٫۱۶ میلی‌گرم
Link to USDA Database entry
یکاها μg = میکروگرم • mg = میلی‌گرم IU = یکاهای بین‌المللی
†درصدهای تقریبی ارائه شده برای افراد بزرگسال از روی مرجع مصرف رژیم غذایی هستند. منبع: مرکز داده غذای وزارت کشاورزی آمریکا

بلوبری منبع غنی آنتوسیانین‌ها، فلاونوئیدها، رسوراترول و الاجیک اسید است.

عوارض جانبی و تأثیرات

• بلوبری ممکن است سطح قند خون در افراد مبتلا به دیابت را کاهش دهد. سردرد، سرگیجه، بی‌خوابی، نامنظم شدن ضربان قلب، استفراغ، اسهال و از دست دادن اشتها از نشانه‌های مصرف بیش از اندازهٔ این میوه است. مبتلایان به دیابت بهتر است پیش از مصرف با پزشک خود مشورت کنند.
• مصرف این میوه ممکن است باعث تغییر در سطح گلوکز خون شود و در فرایند کنترل قند خون در حین و پس از عمل جراحی اختلال ایجاد کند. حداقل ۲ هفته پیش از عمل جراحی از مصرف تمشک آبی خودداری شود.

بزرگ‌ترین تولیدکنندگان بلوبری در جهان

پنج کشور برتر تولیدکننده بلوبری- سال ۲۰۲۰[۴]
کشور	میزان تولید (تن)
ایالات متحده آمریکا	۲۹۴٬۰۰۰
پرو	۱۸۰٬۳۰۰
کانادا	۱۴۶٬۳۷۰
مکزیک	۵۰٬۲۹۳
اسپانیا	۴۸٬۵۲۰
در کل دنیا	۸۵۰٬۸۸۶
No symbol = official figure, P = official figure, F = FAOSTAT ۲۰۰۷، * = Unofficial/Semi-official/mirror data, C = Calculated figure A = Aggregate (may include official, semi-official or estimates); Source: Food And Agricultural Organization of United Nations: Economic And Social Department: The Statistical Division

در سال ۲۰۲۰، تولید جهانی بلوبری در مقایسه با سال پیش، ۱۴ درصد افزایش داشت. آمریکا با ۳۷ درصد و کانادا با ۲۴ درصد مجموع تولید جهانی، بزرگ‌ترین تولیدکنندگان این میوه در جهان هستند.

دانستنی‌ها

• شکوفه‌های بلوبری شبیه ستارهٔ پنج‌پر است. این گیاه، به همین دلیل برای سرخ‌پوستان میوه‌ای مقدس بود.
• نخستین بار در سال ۱۹۱۶، وایت و کوویل، برداشت و فروش تجاری تمشک آبی، را از بوته‌زارهای تمشک در منطقهٔ نیوجرسی انجام دادند.
• در سال ۲۰۱۶ میلادی صدمین سالگرد تجاری سازی محصول بلوبری در کشور آمریکا جشن گرفته شد.
• امروزه ایالات متحدهٔ آمریکا، بزرگ‌ترین تولیدکنندهٔ بلوبری در جهان است.

جستارهای وابسته

• سته
• کرنبری
• توتین سسکتون
• سته سسکتون