رودخانه‌ای در آسیای میانه که در تاجیکستان و ازبکستان قرار گرفته است. From Wikipedia, the free encyclopedia
رود زرافشان (به تاجیکی: Зарафшондарё) رودخانه‌ای در آسیای میانه است. این رودخانه که از ۷۴۰ تا ۸۷۷ کیلومتر درازا دارد، پس از سرچشمه گرفتن از کوهستان مست‌چاه و جریان یافتن به سمت غرب، از تاجیکستان و ازبکستان گذشته و در بیابانی در نزدیکی آمودریا خشک می‌شود.
رود زرافشان از شرق رشته‌کوه ترکستان[2] واقع در کوه‌های پامیر-آلای در تاجیکستان[1] سرچشمه می‌گیرد. این رود سپس با جریان یافتن به سمت غرب از تاجیکستان و درهٔ زرافشان گذشته و وارد جنوب شرقی ازبکستان می‌شود و با عبور از شهرهای سمرقند و بخارا و طی مسافتی بین ۷۴۰ تا ۸۷۷ کیلومتر، در بیابانی واقع در شمال ترکمن‌آباد (چهارجوی) و در نزدیکی رود آمودریا که زرافشان زمانی یکی از رودهای تغذیه‌کنندهٔ آن بود ناپدید می‌شود.[1][2] همچنین کوه‌های زرافشان بخش جنوبی آبخیز رودخانه را تشکیل می‌دهند.[1]
آب رود زرافشان از ذوب برف‌ها و یخچال‌ها تأمین شده[3] و حوضهٔ آبخیز وسیعی توسط آن آبیاری می‌شود، از جمله استپ قارشی واقع در جنوب زرافشان که توسط کانالی آب رودخانه را دریافت می‌کند.[2] همچنین درهٔ زرافشان که آب آن توسط سد مخزنی کته قورغان تأمین می‌شود[1] و به‌ویژه در بخش ازبک‌نشین آن جمعیت زیادی ساکنند[2]، یکی از واحه‌های مهم در آسیای میانه است که در مکان سغد باستان قرار دارد.[1]
يونانيان باستان اين رود را پاليتميتوس می‌ناميدند. همچنين در گذشته‌ای نه چندان دور، اين رودخانه با نام رود سغد نيز شناخته می‌شد.
نام رودخانه متشکل از دو واژهٔ زر و افشان و به معنای افشانندهٔ زر می‌باشد و اشاره به اهمیت رود زرافشان در آبیاری منطقه دارد. همچنین ممکن است ارتباطی نیز بین نام رود و طلای واقعی وجود داشته باشد که روزگاری در بخش‌های بالادست رودخانه استخراج می‌شد.[4]
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
