رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی افغانستان از نظر قانون اساسی رئیس کشور و رئیس حکومت جمهوری اسلامی افغانستان (۲۰۰۴—۲۰۲۱) و فرمانده کل نیروهای مسلح افغانستان بود. در پی هجوم طالبان در سال ۲۰۲۱ و سقوط پایتخت کابل، اشرف غنی رئیس‌جمهور سابق در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ از افغانستان به تاجیکستان گریخت.[2][3] پس از فرار غنی از کشور، طالبان ارگ را اشغال کردند.[2] دو روز بعد امرالله صالح معاون اول رئیس‌جمهور خود را بر اساس مادهٔ ۶۷ قانون اساسی افغانستان رئیس‌جمهور موقت اعلام کرد.[4]
| رئیس‌جمهور جمهوری اسلامی افغانستان | |
|---|---|
| د افغانستان د اسلامی جمهوریت جمهور رئیس | |
.svg) | |
 | |
| وضعیت | دفتر لغو شد |
| اقامت‌گاه | ارگ ریاست‌جمهوری، کابل، افغانستان (سابق) |
| مدت دوره | ۵ سال یکبار قابل تمدید |
| دارندهٔ افتتاحی | محمد داوود خان (جمهوری) حامد کرزی (جمهوری اسلامی) |
| بنیادگذاری | ۱۷ ژوئیه ۱۹۷۳ (جمهوری) ۷ دسامبر ۲۰۰۴ (جمهوری اسلامی) |
| دارندهٔ نهایی | محمداشرف غنی |
| برافتاده | ۱۵ اوت ۲۰۲۱ |
| جانشین | معاون رئیس‌جمهور |
| حقوق | ۹۶۰٬۰۰۰ افغانی در ماه[1] |
| وبگاه | |
تاریخچه
اولین رئیس‌جمهور افغانستان ژنرال محمد داوودخان در سال ۱۹۷۳ بود که قدرت پادشاهی را از پسر کاکایش (پسرعمویش) محمد ظاهر شاه در یک کودتای غیرخشونت‌آمیز گرفته بود. او در سال ۱۹۷۸ توسط اعضای حزب دموکراتیک خلق افغانستان ترور شد و نورمحمد تَرَکی به عنوان رئیس‌جمهور مقرر گشت. تا سال ۱۹۸۰ اسامی همچون نورمحمد تره‌کی، حفیظ‌الله امین و ببرک کارمل به این مقام رسیدند که با نوشتن قانون اساسی این سمت حکومتی حذف گشت و ریاست کشور به مقام رئیس شورای انقلاب سپرده شد، اما لقب رئیس‌جمهور هم موردن استفاده بود. با تغییر حکومت از جمهوری دموکراتیک به جمهوری دوباره مقام رئیس‌جمهور به قانون اساسی اضافه شد و محمد نجیب‌الله به عنوان پنجمین رئیس‌جمهور افغانستان از ۱۹۸۷ تا ۱۹۹۲ فعالیت کرد، در طول دههٔ ۹۰ و ۲۰۰۰ کشور توسط چندین رئیس‌جمهور اداره می‌شد. صبغت‌الله مجددی، برهان‌الدین ربانی و حامد کرزی، با سقوط کابل در سال ۲۰۲۱، محمداشرف غنی در ۱۵ اوت ۲۰۲۱ از کشور خارج شد و امرالله صالح در ۱۷ اوت خود را سرپرست ریاست‌جمهوری طبق قانون اساسی مدعی شد و تا ۶ سپتامبر بر این ادعا باقی‌ماد، در ۱۰ اوت ۲۰۲۲ مصاحبه‌ای با اشرف غنی انجام شد. در این مصاحبه غنی خود را طبق قانون اساسی مدعی بر رئیس‌جمهوری قانونی شد.
قدرت
قانون اساسی افغانستان به رئیس‌جمهور به عنوان رئیس دولت، قدرت‌های بسیار زیادی در زمینه‌های نظامی و مقننه اعطا کرده‌است. همین کار موضوع بحث‌های جنجالی از سوی لویه جرگه در دسامبر ۲۰۰۳ بود. اگرچه آنها از سوی دولت موقتی و پشتیبان‌های غربی حامد کرزی به عنوان کسانی که می‌توانند امنیت را تأمین کرده و در ثبات افغانستان نقش داشته باشند دیده شدند.
انتخابات‌های دیگر
جستارهای وابسته
- فهرست رؤسای دولت در افغانستان
- فهرست رهبران سیاسی افغانستان
- ستیزه در افغانستان:
- خروج نیروهای آمریکایی: ۲۰۱۱–۲۰۱۶، ۲۰۲۱
- سقوط کابل: (۱۳۷۵، ۱۳۸۰، ۱۴۰۰)
- طالبان: (شورش، نبرد زرنج، نبرد قندهار، هجوم، امارت)
- عملیات‌های تخلیهٔ کابل: (پناه به متحدان، پیتینگ)
- فهرست حملات افغانستان در ۲۰۲۱
- توافقنامهٔ دوحه
- جبهه مقاومت در برابر طالبان
پیوند به بیرون
منابع
Wikiwand in your browser!
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
