فیلسوف متأله، فقیه و عارف ایرانی (۱۳۰۷–۱۴۰۰) From Wikipedia, the free encyclopedia
حسن حسنزاده طبری آملی (۲۱ بهمن ۱۳۰۷ – ۳ مهر ۱۴۰۰) مشهور به حسن حسنزاده آملی،[1][2] فیلسوف متأله، فقیه و عارف ایرانی بود.[3][4] وی در ادبیات، علوم غریبه،[5] علم هیئت و طب اسلامی مهارت داشت.[6] او همچنین اشعاری به زبان‌های فارسی، طبری و عربی سروده بود.[7][8][7] حسنزاده آملی در سومین همایش چهره‌های ماندگار در سال ۱۳۸۲، به عنوان چهره ماندگار برگزیده شد.[9] وی روز شنبه، ۳ مهر ۱۴۰۰، در سن ۹۲ سالگی درگذشت. رهبر جمهوری اسلامی ایران، سید علی خامنه‌ای، بر جنازهٔ او نماز خواند.[10]
حسن حسنزاده آملی | |
|---|---|
.jpg) | |
| عنوان(ها) | آیت‌الله العظمیعلامهذوالفنون |
| اطلاعات شخصی | |
| زاده | حسن حسنزاده طبری آملی ۲۱ بهمن ۱۳۰۷ |
| درگذشته | ۳ مهر ۱۴۰۰ (۹۲ سال) آمل، ایران |
| آثار معروف | فهرست |
| تحصیلات | حوزه علمیه قم |
| بستگان | باقر لاریجانی (داماد) |
| استادان | سید محمدحسین طباطبایی سید محمدحسن الهی طباطبایی مهدی الهی قمشه‌ای ابوالحسن شعرانی محمدتقی آملی سید ابوالحسن رفیعی قزوینی محمدحسین فاضل تونی |
| وبگاه | |
حسنزاده آملی در اواخر سال ۱۳۰۷ هجری خورشیدی در روستای ایرای لاریجان از توابع شهرستان آمل متولد شد. وی در سن شش سالگی، به مکتب‌خانه رفت و خواندن و نوشتن یادگرفت. تعدادی از جزوات متداول در مکتب‌خانه‌های آن زمان را خواند. سپس وارد دورهٔ ابتدایی دروس حوزوی شد. تاریخ ورود وی به حوزهٔ علمیه مهرماه سال ۱۳۲۳ هجری شمسی بود.
متون مقدماتی درس حوزه را در آمل نزد محمد غروی، عزیزالله طبرسی، احمد اعتمادی، عبدالله اشراقی، ابوالقاسم رجائی، میرزا ابوالقاسم فرسیو و استادان دیگر فرا گرفت و در آمل آغاز به تدریس چند کتاب مقدماتی نمود.[11]
محمدباقر لاریجانی داماد او است.[12]
وی در شهریور ۱۳۲۹ خورشیدی به تهران آمد و چند سالی در مدرسهٔ حاج ابوالفتح به سر برد و باقی کتب حوزوی را نزد سید احمد لواسانی خواند. چندین سال در مدرسهٔ مروی به سر برد و زیر نظر محمدتقی آملی و ابوالحسن شعرانی به مدت ۱۳ سال درس خواند و از او اجازهٔ اجتهاد دریافت داشت.
در سال ۱۳۴۲ هجری شمسی به قصد اقامت در قم، تهران را ترک گفته و پس از ورود به قم، آغاز به تدریس معارف حوزوی و فنون ریاضی نمود. او در قم نزد سید محمدحسین طباطبایی، و به سفارش وی از سید محمدحسن الهی طباطبایی استفاده برده است. حسنزاده آملی به مدت ۱۷ سال از دروس سید محمدحسین طباطبایی بیشترین بهره‌ها برد.
بعضی از دروسی که حسنزاده آملی تدریس نموده است،[13] به شرح ذیل است:
در این زمینه وی معتقد است وحدت وجود از مهمّات مسائل توحیدی است. صوفیه و عرفاً و متشرّعه و اصحاب حدیث، حتی فرنگیها هم عدّه‌ای در این مسئله وارد شده‌اند. اهل حدیث و متشرعه هم با تفسیر از احادیث بیان داشته‌اند او (تعالی) وحدت عددیه ندارد. وی در معنای وحدت وجود گفته است که «در عالم یک حقیقت موجود است و آن خداست، و موجودات دیگر قابل اینکه به آن‌ها چیز گفته شود نیستند. … زیرا موجود آن است که اثر داشته و کار از او ساخته باشد. وقتی مقایسه کنیم می‌بینیم که موجودات دیگر کاری نمی‌توانند بکنند مگر به اذن خدا.»[15][16]
وی بر این باور است که قرآن و برهان و عرفان از هم متمایز و جدا نیستند.[17]
پیش از ۱۵ خرداد ۱۳۴۲ وی به دیدار سید روح‌الله خمینی رفت. در آن زمان خمینی روحانیون را مکلف کرده بود تا مسائل سیاسی و مشکلات اجتماعی مسلمین را برای عموم مردم بیان کنند و حسن زاده آملی نیز در این راه قدم گذاشت.[18]
حمایت صریح وی از حرکت خمینی و نامه‌های اعتراضی او به هویدا دربارهٔ تصویب قوانین غیرشرعی، تبعید خمینی و کشتن معترضان، همچنین حضور وی در کنار رزمندگان در جنگ ایران و عراق، این جنبه از زندگی او را نشان می‌دهد.[19]
وی در سفر سید علی خامنه‌ای به آمل در سال ۱۳۷۷ش، کتاب انسان در عرف عرفان را با نوشتن مقدمه‌ای، به سید علی خامنه‌ای تقدیم کرد.[20]
حسن زاده آملی صبح روز ۳ مهر ۱۴۰۰ش (۱۸ صفر ۱۴۴۳ق) به علت نارسایی قلبی پیشرفته در بیمارستان امام رضای آمل بستری شد و ساعت ۹ شب همان روز درگذشت. در برخی گزارش‌ها به نقل از قدیرنژاد (رئیس بیمارستان) دلیل مرگ آملی نارسایی شدید قلبی عنوان شد.[22][23]
مقامات، نهادها و مسئولان کشوری و لشکری جمهوری اسلامی ایران طی پیام‌هایی درگذشت وی را تسلیت گفتند. جامعه مدرسین، مجمع مدرسین، جامعه روحانیت، مجمع روحانیون و از علمای مشهور و مراجع تقلید سید علی خامنه‌ای، نوری همدانی، مکارم شیرازی، شبیری زنجانی، سبحانی، مظاهری، محقق داماد، علوی گرگانی، جوادی آملی،[24] سید حسن خمینی و سیدعمار حکیم پیام تسلیتی ارسال کردند.[25][26] خامنه‌ای طی پیام تسلیتی از وی با عنوان عالم ربّانی، سالک توحیدی، دانشمند و ذالفنون و از چهره‌های نادر یاد کرد. او شامگاه ۴ مهر ماه بر پیکر آملی نماز اقامه کرد.
پیکر وی پس از تشییع در پنجم مهر در روز ۶ مهر در روستای ایرای لاریجان و در آرامگاهی که در حیاط خانه‌اش برای همسرش ایجاد کرده بود به خاک سپرده شد.[27][28]
از اساتید برجسته وی:[29]
شاگردان خاص درسی - سلوکی:[32][33][34]
حسنزاده آملی دارای آثاری در زمینه‌های فقه، فلسفه، اخلاق، عرفان، حکمت دینی، کلام، حدیث و رجال، تفسیر قرآن، ریاضیات و نجوم، ادبیات عربی و فارسی، علوم طبیعی، طب قدیم، علوم غریبه و باطنی است. آثار حسنزاده آملی به تفکیک موضوعی:[36][37]
عرفانی
فلسفی
کلامی
تفسیری
روایی
رجالی
فقهی
ریاضی و هیوی
ادبی
آثار متفرقه
کتاب دروس معرفت نفس حسنزاده آملی که حاوی ۱۵۳ درس است و در آن مباحث خودشناسی، شناخت قوای انسانی، اثبات مقام تجرد و فوق تجرد نفس، نحوه ارتباط نفس و بدن، علم، سنخیت بین علم و ظرف آن، منطق، نقد مذهب مادیون، عالم ماده عالم خیال و عالم عقل، خواب - تعبیر و تأویل خواب، اتحاد علم و عالم و معلوم، فرق انسان و حیوان و نبات، عقل کل و نفس کل، کمال اول و کمال ثانی، عقل عملی و عقل نظری، ملائکه، انسان کامل، روح بخاری و روح انسانی، علم و عمل، معرفت فکری و معرفت شهودی، تکامل برزخی، معاد و قیام مورد بررسی قرار گرفته است.
حسنزاده آملی در همان سن و سال کم به مطالعه کتاب‌های گلستان و بوستان سعدی و بهارستانِ جامی روی آورد. یکی از آثار حسنزاده آملی دیوان اشعار است که حدود پنج هزار بیت دارد و در قالب‌های غزل، رباعی، قصیده و ترجیع بند سروده شده است اما بیشتر اشعار در قالب غزل و در خصوص سیر و سلوک عرفانی است. دیوان اشعار حسنزاده به سبک شاعران گذشته همچون حافظ، مولوی و محمود شبستری سروده شده است.
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.
