جوملا

جوملا (به انگلیسی: Joomla) یک سامانه مدیریت محتوا آزاد و متن‌باز مخصوص انتشار محتوای وب در وبگاه است. جوملا در یک چارچوب نرم‌افزاری تحت وب مدل-نما-کنترل‌گر ساخته شده که می‌تواند به‌طور مستقل از سیستم مدیریت محتوا استفاده شود. جوملا به زبان پی‌اچ‌پی نوشته شده‌است و از پایگاه دادهٔ مای‌اس‌کیوال استفاده می‌کند.

جوملا

توسعه‌دهنده(ها)	اوپن سورس مترز[۱]
انتشار اولیه	۱۷ اوت ۲۰۰۵
انتشار پایدار	5.2.0[۲] / ۱۴ اکتبر ۲۰۲۴؛ خطا: ناتوان در تجزیهٔ پارامتر اول در قالب تاریخ یا زمان. (۱۴ اکتبر ۲۰۲۴-خطا: زمان نامعتبر}})
مخزن	https://github.com/joomla/joomla-cms
نوشته‌شده با	پی‌اچ‌پی
سیستم‌عامل	مایکروسافت ویندوز، شبه یونیکس
حجم	۲۶٫۳ مگابایت (فشرده) ۶۸٫۳ مگابایت (غیرفشرده)
نوع	سامانه مدیریت محتوا
مجوز	پروانه عمومی همگانی گنو، نسخه ۲.۰ یا بالاتر
وبگاه	https://www.joomla.org

قابلیت‌های جوملا! شامل امکان بارگذاری موقت در حافظه برای بهبود کارایی (caching)، ایجاد فهرست خودکار، ارسال خبر از طریق قالب RSS، ارائهٔ نسخه قابل چاپ، بخش‌های کوتاه خبری، تالار گفتگو، نظر سنجی، تقویم، جستجوی اینترنت و پشتیبانی از زبان‌های متعدد از جمله فارسی است.^[۳][۴]

علاوه بر امکانات پایه، افزونه‌هایی (شامل کامپوننت، ماژول، پلاگین، قالب، بسته زبان) هستند که به امکانات جوملا می‌افزایند. بیش از ۱۰٬۲۰۰ افزونهٔ رایگان و تجاری در شاخه رسمی افزونه‌های جوملا وجود دارد.^[۵]

نام جوملا گرفته شده از واژه‌ای در زبان سواحیلی است که به معنی «جملگی» یا «همگی» و همچنین «همگی باهم» است. جوملا با اجازه‌نامهٔ جی‌پی‌ال منتشر می‌شود.

تاریخچه

پیشینه این سیستم به سال ۲۰۰۱ و نرم‌افزار مامبو برمی گردد که توسط گروه مایکرو در استرالیا ایجاد شد. مامبو خیلی سریع جهانی شد و با ارائه ایده‌های مختلف توسط مهندسان و گرافیست‌ها، قدرتمند و به تدریج فراگیر شد. در سال‌های بعد در اثر اختلافاتی که در تیم مامبو به وجود آمد، گروهی از افراد تیم دور هم جمع شدند و جوملا را جایگزین مامبو کردند. جوملا با استفاده از زبان برنامه‌نویسی PHP ساخته شده‌است و از تکنولوژی برنامه‌نویسی شی گرا و پلت فرم‌های طراحی نرم‌افزار استفاده می‌کند. داده‌ها را در پایگاه داده‌های sql ذخیره می‌کند و شامل ویژگی‌هایی مانند جستجو، ذخیره‌سازی صفحه، نظر سنجی، آر اس اس خوان، نسخه قابل چاپ از صفحات، اخبار، وبلاگ و حمایت از زبان‌های بین‌المللی می‌شود.

تاکنون پنج نسخه توسط جوملا ارائه شده‌است که شامل نسخه‌های ۱، ۱٫۵، ۱٫۶، ۱٫۷، ۲٫۵ و جدیداً ۳٫۹ می‌باشد. هم‌اکنون فقط یک نسخه توسط گروه جوملا پشتیبانی و به روز رسانی می‌گردد که همانا نسخه ۳ جوملا است.

اولین نسخهٔ جوملا! نسخهٔ ۱٫۰٫۰ بود که در ۱۶ سپتامبر ۲۰۰۵ عرضه شد. این نسخهٔ جوملا در واقع بسته‌بندی جدیدی از نسخهٔ ۴٫۵٫۲٫۳ از نرم‌افزار مامبو بود که ایرادهای آن گرفته شده بود. در نقشه راه توسعه این پروژه تصمیم گرفته شده که نسخه ۱٫۵ این برنامه با زبان PHP نسخه ۵ از ابتدا نوشته شود.

جوملا ۱٫۷ و ۱٫۵ تا ۲۴ فوریه پشتیبانی می‌شدند و از آن به بعد تنها از جوملا ۲٫۵ پشتیبانی شد. پشتیبانی از نسخه جوملا ۲٫۵ نیز ۳۱ دسامبر ۲۰۱۴ (۱۰ دی ۱۳۹۳) پایان پذیرفت.

جوملا ۳ از آوریل ۲۰۱۳ در دسترس قرار گرفت و آخرین نسخه آن یعنی ۳٫۱۰ همزمان با انتشار نسخه پایدار جوملا ۴ در ۱۷ اوت ۲۰۲۱ (۲۶ مرداد ۱۴۰۰) در دسترس قرار گرفت. جوملا ۳٫۱۰ پلی برای مهاجرت به جوملا ۴ محسوب شده و تا ۲ سال از تاریخ انتشار پشتیبانی خواهد شد. جوملا ۴ حاوی تغییرات بسیار بزرگی نظیر بازنویسی کدها، مدیریت رسانه پیشرفته، رابط کاربری مدیریت جدید، سیستم گردش کار و… است.

تاریخچه نسخه‌های جوملا

نسخه‌های جوملا^[۶]

نسخه	عنوان	تاریخ انتشار	حداکثر تاریخ پشتیبانی	ویژگی (های) اصلی	توضیحات
۱٫۰ & ۱٫۵	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۱٫۰	۰۲۰۰۵-۰۹-۲۲سپتامبر ۲۲, ۲۰۰۵	۰۲۰۰۹-۰۷-۲۲ژوئیه ۲۲, ۲۰۰۹	نسخه از مامبو ۴٫۵٫۲٫۳ که با ترکیبی از رفع مشکلات امنیتی سطح متوسط و سایر اشکالات تحت نام تجاری جدید منتشر شد. این نسخه برای PHP 4 نوشته شد. ژوئیه ۲۰۰۹ پایان رسمی پشتیبانی از جوملا ۱٫۰ بود[۷]
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۱٫۵	۰۲۰۰۸-۰۱-۲۲ژانویه ۲۲, ۲۰۰۸[۸]	۰۲۰۱۲-۱۲-۳۱دسامبر ۳۱, ۲۰۱۲	بازنگری در رابط کاربری، قالب‌ها و پشتیبانی محدود از legacy mode.[۹] نوشته شده برای PHP 5.	اولین نسخه پشتیبانی طولانی مدت (LTS) اگرچه با نسخه قبلی سازگار نبود. چنین نسخه‌های LTS قرار بود پس از انتشار سه نسخه بزرگ یا جزئی منتشر شده و تا سه ماه پس از انتشار نسخه LTS بعدی پشتیبانی شوند اما این رویکرد در عمل دنبال نشد.[۱۰] سپتامبر ۲۰۱۲ پایان عمر جوملا ۱٫۵ بود.[۱۱][۱۲]
۱٫۶, ۱٫۷ & ۲٫۵	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۱٫۶	۰۲۰۱۱-۰۱-۱۰ژانویه ۱۰, ۲۰۱۱[۱۳][۱۴]	۰۲۰۱۱-۰۸-۰۱اوت ۲۰۱۱	اضافه شدن لیست کامل کنترل دسترسی، سلسله مراتب تعریف شده کاربر برای مجموعه‌ها، بهبود رابط کاربری مدیریت
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۱٫۷	۰۲۰۱۱-۰۷-۱۹ژوئیه ۱۹, ۲۰۱۱[۱۵][۱۶]	۰۲۰۱۲-۰۲-۰۱فوریه ۲۰۱۲	تقویت امنیت و بهبود ابزارهای مهاجرت
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۲٫۵	۰۲۰۱۲-۰۱-۲۴ژانویه ۲۴, ۲۰۱۲[۱۷]	۰۲۰۱۴-۱۲-۳۱دسامبر ۳۱, ۲۰۱۴	کامپوننت جدید «جستجوی هوشمند»، اضافه شدن پشتیبانی از Microsoft SQL Server، اضافه شدن یادداشت‌های کاربر، پیشرفت‌های امنیتی و موارد دیگر	نسخه دوم LTS. در اصل قرار بود این نسخه ۱٫۸٫۰ باشد، با این حال توسعه دهندگان در تاریخ ۹ اوت اعلام کردند که نام آن را تغییر می‌دهند تا براساس شیوه جدید شماره گذاری نسخه‌ها، نسخه‌های LTS بر اساس x.5 باشد[۱۸][۱۹] دسامبر ۲۰۱۴ پایان رسمی جوملا ۲٫۵ بود.[۲۰]
3.x	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۰	۰۲۰۱۲-۰۹-۲۷سپتامبر ۲۷, ۲۰۱۲[۲۱]	۰۲۰۱۳-۰۴-۰۱آوریل ۲۰۱۳	قالب پیش فرض جدید مبتنی بر Bootstrap، اضافه شدن پشتیبانی از PostgreSQL، کاهش پشتیبانی از PHP 5.2	در ابتدا، این نسخه قرار بود در ژوئیه ۲۰۱۲ منتشر شود. با این حال، برنامه انتشار ژانویه / ژوئیه برای داوطلبان ناخوشایند بود و برنامه به انتشارهای سپتامبر / مارس تغییر یافت.[۲۲] در ۲۴ دسامبر ۲۰۱۲ تصمیم گرفته شد که برای بهبود چرخه عمر توسعه و گسترش پشتیبانی از نسخه‌های LTS، یک سری موارد پیش‌بینی نشده به سری 3.x اضافه شود.[۲۳]
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۱	۰۲۰۱۳-۰۴-۲۴آوریل ۲۴, ۲۰۱۳[۲۴]	۰۲۰۱۳-۱۰-۰۱اکتبر ۲۰۱۳	تگ‌کردن مقالات[۲۵]
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۲	۰۲۰۱۳-۱۱-۰۶نوامبر ۶, ۲۰۱۳[۲۶]	۰۲۰۱۴-۱۰-۰۱اکتبر ۲۰۱۴	نسخه‌بندی مقالات	به دلیل یک تغییر الزامی PHP در جوملا ۳٫۳، پشتیبانی امنیتی برای نسخه ۳٫۲ برای ۶ ماه پس از انتشار نسخه ۳٫۳ ادامه یافت.[۲۷]
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۳	۰۲۰۱۴-۰۴-۳۰آوریل ۳۰, ۲۰۱۴[۲۸]	۰۲۰۱۵-۰۲-۰۱فوریه ۲۰۱۵	بهبود هش رمز عبور، پشتیبانی از ریز داده‌ها، از بین بردن وابستگی‌ها به MooTools.	در ۲۵ آپریل ۲۰۱۴، تیم رهبری تولید جوملا اعلام کرد که در نسخه‌های جدید از 'Semantic Versioning Scheme' پیروی خواهد کرد؛ بنابراین خط مشی قبلی LTS (پشتیبانی بلند مدت) و STS (پشتیبانی کوتاه مدت) لغو شد.[۲۹][۳۰] نسخه ۳٫۳٫۱ جوملا اولین نسخه منتشر شده تحت استراتژی جدید توسعه بود.[۳۱]
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۴	۰۲۰۱۵-۰۲-۲۴فوریه ۲۴, ۲۰۱۵[۳۲]	۰۲۰۱۶-۰۳-۰۱مارس ۲۰۱۶	Coپیشرفت‌های امنیتی بهبود یافته، ادغام Composer و No CAPTCHA reCAPTCHA گوگل.	بازبینی‌های گسترده امنیتی در اکتبر ۲۰۱۵ با انتشار نسخه v3.4.5 ارائه شد.
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۵	۰۲۰۱۶-۰۳-۲۱مارس ۲۱, ۲۰۱۶[۳۳]	۰۲۰۱۶-۰۷-۰۱ژوئیه ۲۰۱۶	تغییراتی در رابط کاربری (شامل برخی از قابلیت‌های کشیدن و رها کردن تصاویر).	پشتیبانی از PHP 7 اضافه شده‌است. برای آپلود آمار ناشناس سرور (در مورد محیط‌هایی که از جوملا استفاده می‌شود)، ویژگی opt-in اضافه شد.
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۶	۰۲۰۱۶-۰۷-۱۲ژوئیه ۱۲, ۲۰۱۶[۳۴]	۰۲۰۱۷-۰۴-۰۱آوریل ۲۰۱۷	بهبودهایی در تجربه کاربری و بروزرسانی‌های نرم‌افزار
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۷	۰۲۰۱۷-۰۴-۲۵آوریل ۲۵, ۲۰۱۷[۳۵]	۰۲۰۱۷-۰۹-۰۱سپتامبر ۲۰۱۷	گزینه‌های اختیاری سفارشی، گردش کار بهبود یافته، مدیر انجمن‌های چند زبانه، مدیر منوی مدیریت، سیستم به روزرسانی بهبود یافته، سیستم‌های مدیریت حافظه پنهان و بسته / افزونه و پیشرفت‌های بیشتر در تجربه کاربری
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۸	۰۲۰۱۷-۰۹-۱۹سپتامبر ۱۹, ۲۰۱۷[۳۶]	۰۲۰۱۸-۱۰-۰۱اکتبر ۲۰۱۸	سیستم مسیریابی بهبود یافته، لایه سازگاری با جوملا ۴، داده‌های نمونه قابل نصب اختیاری، بهبود کد و پشتیبانی رمزگذاری (استفاده از پسوند سدیم در PHP 7.2 یا از طریق polyfill sodium_compat برای نسخه‌های تحت پشتیبانی کمتر).
	نگارش قدیمی، دیگر پشتیبانی نمی‌شود: ۳٫۹	۰۲۰۱۸-۱۰-۲۰اکتبر ۲۰, ۲۰۱۸[۳۷][۳۸]	اوت ۲۰۲۱	«مجموعه ابزار حریم خصوصی»، به ویژه در پاسخ به تصویب قوانین و مقررات جدید حفظ حریم خصوصی و حفظ اطلاعات و به‌طور خاص GDPR.
	نگارش قدیمی‌تر، هنوز پشتیبانی می‌شود: ۳٫۱۰	۰۲۰۲۱-۰۸-۱۷اوت ۱۷, ۲۰۲۱[۳۹]	[note ۱]	پل ارتباطی جوملا سری ۳ و جوملا سری ۴
4.x	نگارش قدیمی‌تر، هنوز پشتیبانی می‌شود: 4.0	۰۲۰۲۱-۰۸-۱۷اوت ۱۷, ۲۰۲۱[۳۹][۴۰]	۰۲۰۲۲-۰۲-۱۵فوریه ۱۵, ۲۰۲۲	پشتیبانی از php 5 و Microsoft SQL Server خاتمه می‌یابد	اضافه شدن پشتیبانی از پی اچ پی ۸
	نگارش قدیمی‌تر، هنوز پشتیبانی می‌شود: 4.1	۰۲۰۲۲-۰۲-۱۵فوریه ۱۵, ۲۰۲۲[۴۱]		قالب‌های زیرمجموعه؛ بررسی‌کننده دسترسی
	نگارش پایدار جاری: 4.2	۰۲۰۲۲-۰۸-۱۶اوت ۱۶, ۲۰۲۲[۴۲]	۰۲۰۲۳-۰۴-۱۸آوریل ۱۸, ۲۰۲۳	میانبرهای صفحه کلید، قالب‌های زیرمجموعه؛ احراز هویت چند عاملی
	نگارش آتی: 4.3	۰۲۰۲۳-۰۴-۱۸آوریل ۱۸, ۲۰۲۳[۴۳]	N/A
ایجاز: نگارش قدیمی نگارش قدیمی‌تر، هنوز پشتیبانی می‌شود نگارش پایدار جاری آخرین نگارش پیش‌نمایش انتشار آتی

نسخه‌های در حال استفاده

نمودار زیر میزان استفاده از نسخه‌های مختلف جوملا را در بین تمام وب سایت‌هایی که از جوملا در مارس ۲۰۲۲ استفاده می‌کنند نشان می‌دهد.^[۴۴]

نسخه‌های مورد استفاده جوملا؛ مارس ۲۰۲۲

  ۱ (۸٫۱٪)

  ۲ (۱۱٫۶٪)

  ۳ (۸۰٫۳٪)

جوایز

سال	جایزه[۴۵]	موضوع
۲۰۰۵	جوایز لینوکس و متن‌باز انگلستان	بهترین پروژه لینوکس/متن‌باز
۲۰۰۶	جوایز متن‌باز Packt	بهترین CMS متن‌باز
	جوایز لینوکس و متن‌باز انگلستان	بهترین پروژه لینوکس/متن‌باز
۲۰۰۷	جوایز متن‌باز Packt	بهترین CMS متن‌باز PHP
۲۰۰۸	جوایز متن‌باز Packt	با ارزش‌ترین فرد CMS متن‌باز — جایزه شخصی: Johan Janssens رتبه اول بهترین CMS متن‌باز رتبه دوم مجموع بهترین CMS منبع باز
۲۰۰۹	جوایز متن‌باز Packt	با ارزش‌ترین فرد CMS متن‌باز — جایزه شخصی: Louis Landry رتبه اول تالار مشاهیر CMS رتبه دوم تالار بهترین CMS منبع‌باز
۲۰۱۰	جوایز متن‌باز Packt	رتبه دوم تالار مشاهیر CMS
۲۰۱۱	جوایز متن‌باز Packt	بهترین CMS متن‌باز
۲۰۱۴	جوایز CMS منتخب از نگاه منتقدان	بهترین CMS رایگان
۲۰۱۵	جوایز CMS منتخب از نگاه منتقدان	بهترین CMS رایگان
۲۰۱۶	جوایز CMS منتخب از نگاه منتقدان	بهترین CMS رایگان
۲۰۱۷	جوایز CMS منتخب از نگاه منتقدان	بهترین CMS رایگان
۲۰۱۸	جوایز CMS منتخب از نگاه منتقدان	بهترین CMS رایگان
۲۰۱۹	جوایز CMS منتخب از نگاه منتقدان	بهترین CMS رایگان
۲۰۲۰	جوایز CMS منتخب از نگاه منتقدان	بهترین CMS رایگان

سهم بازار سیستم‌های مدیریت محتوا

نمودار زیر سهم جوملا از بازار CMS را نشان می‌دهد (به عنوان مقایسه در برابر پیشرو فعلی بازار یعنی وردپرس).^[۴۶]

روند جستجوهای گوگل

نمودار زیر روند جستجوهای جوملا در گوگل را در طول زمان نشان می‌دهد.^[۴۷]

جستارهای وابسته

• وردپرس
• دروپال
• فهرست سامانه‌های مدیریت محتوا

نکته‌ها

1. "پشتیبانی" اسمی نسخه ۳٫۱۰ دو سال پس از انتشار نسخه ۴٫۰ متوقف می‌شود

منابع

1. «Open Source Matters». Open Source Matters. دریافت‌شده در ۲۱ دسامبر ۲۰۲۲.
2. "Joomla 5.2.0 and Joomla 4.4.9 are here!".
3. Translation Packs 3.x | Joomla Farsi
4. Translation Packs 3.x | Joomla Dari
5. Extensions Directory Reaches Six Thousand Published! | Joomla! Community Portal
6. See Joomla! CMS versions for additional information about version status.
7. Sandven, Kristoffer (20 July 2009). "Procrastinators: Joomla 1.0 End of Life is Here". CMS Critic. Retrieved 5 December 2020.
8. Joomla! 1.5 version history
9. "What is "legacy mode"?". docs.joomla.org. Retrieved 28 November 2020.
10. "Development Strategy". Joomla.org. 13 August 2011.
11. "Farewell my Joomla! friend … Adios!". Bang2Joom. 13 March 2014. Archived from the original on 15 March 2014.
12. "Joomla! CMS versions". Joomla.org. 13 March 2014.
13. "Joomla! 1.6 Has Arrived!". Joomla.org. 10 January 2011. Retrieved 29 November 2020.
14. Johnston, Mike (19 January 2011). "Joomla! 1.6 Review". CMS Critic.
15. "Joomla! 1.7 Released". Joomla.org. 19 July 2011. Retrieved 29 November 2020.
16. Johnston, Mike (19 July 2011). "1.7 released with focus on enhanced security". CMS Critic.
17. "Joomla 2.5.0 Released". Joomla.org. 24 January 2012. Retrieved 29 November 2020.
18. "The Version Votes are In". Joomla.org. 24 August 2011.
19. "Vote for the Version". Joomla.org. 24 August 2011.
20. "Joomla 2.5 end of life". 23 October 2014. Retrieved 5 December 2020.
21. "Joomla 3.0.0 Released". Joomla.org. 27 September 2012. Retrieved 29 November 2020.
22. "Joomla discussion—release cycle status". groups.google.com. 18 February 2012.
23. "It's Official—Joomla! CMS to add 3.2 release". joomla.org. 24 December 2012. Retrieved 4 December 2020.
24. "Joomla! 3.1.0 Stable Released". Joomla.org. 24 April 2013. Retrieved 29 November 2020.
25. "Tag—You're It". Joomla.org. 6 March 2013. Retrieved 26 November 2020.
26. "Joomla! 3.2.0 Stable Released". Joomla.org. 6 November 2013.
27. "Raising The Bar On Security". Joomla.org. 29 January 2014. Retrieved 29 November 2020.
28. "Joomla! 3.3.0 Released". Joomla.org. 30 April 2014. Retrieved 29 November 2020.
29. "Release and support cycle". Joomla.org. 8 March 2015.
30. "Joomla Development Strategy". Joomla.org.
31. "Past release and support cycle". Joomla.org.
32. "Joomla! 3.4 is Here". Joomla.org. 24 February 2015. Retrieved 29 November 2020.
33. "Joomla! 3.5 is Here". Joomla.org. 21 March 2016. Retrieved 29 November 2020.
34. "Joomla! 3.6 is Here". Joomla.org. 12 July 2016. Retrieved 29 November 2020.
35. "Joomla! 3.7 is Here". Joomla.org. 25 April 2017. Retrieved 29 November 2020.
36. "Joomla! 3.8.0 Release". Joomla.org. 19 September 2017. Retrieved 29 November 2020.
37. "Joomla! 3.9.0 Release". Joomla.org. 30 October 2018. Retrieved 29 November 2020.
38. "Joomla! 3.9 Landing Page". Joomla.org. 30 October 2018.
39. {{cite web|title=Joomla 4.0 and Joomla 3.10 are here! |url=https://www.joomla.org/announcements/release-news/5845-joomla-4-0-and-joomla-3-10-are-here.html |work=Joomla.org |date=17 August 2021 |access-date=17 August 2021
40. "Joomla! 4.0 Landing Page". Joomla.org. 17 August 2021.
41. "Joomla 4.1.0 Stable - New standards in accessible website design". Joomla.org. 15 February 2022.
42. "Joomla 4.2 and 3.10.11 release". Joomla.org. 16 August 2022.
43. "Joomla 4.3 Beta 1 - Feature freeze. See what made it". Joomla.org (به انگلیسی). 7 February 2023. Retrieved 7 February 2023.
44. "Versions of Joomla". Retrieved 12 March 2022.
45. Only verifiable citations from "Joomla! Awards" are included in this table.
46. "Market share yearly trends for content management systems". Retrieved 23 July 2022.
47. "Google Trends—Explore—joomla (search term)". Archived from the original on 22 December 2021. Retrieved 22 December 2021.

پیوند به بیرون

• پرونده‌های رسانه‌ای مربوط به Joomla! در ویکی‌انبار 
• وبگاه رسمی