جمهوری دموکراتیک آذربایجان

جمهوری دموکراتیک آذربایجان^[ب] همچنین شناخته شده با نام جمهوری خلق آذربایجان (به ترکی آذربایجانی: آذربایجان خلق جمهوریتی)، نخستین جمهوری سکولار دموکراتیک در جهان اسلام و کشورهای ترک بود.^[۸] این جمهوری در ۲۸ مه سال ۱۹۱۸ در گنجه توسط سیاست‌مداران ملی‌گرای شورای ملی آذربایجان بعد از انحلال روسیه تزاری و بعد از منحل شدن جمهوری فدرال دموکراتیک قفقاز جنوبی اعلام استقلال کرد، اما تنها تقریباً دو سال بعد در ۲۸ آوریل ۱۹۲۰ در اثر تهاجم شوروی برچیده شد.^[۹] مرزهای این جمهوری از شمال به روسیه و گرجستان، از غرب به ارمنستان و از جنوب به ایران محدود می‌شد. جمعیت این جمهوری ۳ میلیون بود.^[۱۰] در ابتدا گنجه به به عنوان پایتخت انتخاب شد چون باکو در آن زمان تحت کنترل بلشویک‌ها بود. این جمهوری نخستین جمهوری در جهان اسلام محسوب می‌شد که حق رای را برای زنان برابر با مردان اعلام کرد.^[۱۱]

جمهوری خلق آذربایجان آذربایجان خلق جمهوریتی Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti آذربایجان
۱۹۱۸–۱۹۲۰
پرچم (۱۹۱۸–۱۹۲۰) نشان ملی
نقشه ای از جمهوری آذربایجان با ادعاهای ارضی و مناطق مورد مناقشه
پایتخت	گنجه (تا سپتامبر ۱۹۱۸) باکو
زبان(های) رایج	ترکی[الف][۱][۲]
حکومت	حکومت یکپارچه پارلمانی جمهوری
صدر اعظم‌ها
• ۱۹۱۸–۱۹۱۹	فتحعلی‌خان خویسکی
• ۱۹۱۹–۱۹۲۰	نصیب بیگ یوسف بیگلی
• ۱۹۲۰	محمدحسن حاجینسکی
رئیس مجلس ملی شورا
• ۱۹۱۸	محمدامین رسول‌زاده
• ۱۹۱۸–۱۹۲۰ آذربایجان مارشی سرود ملی جمهوری آذربایجان "March of Azerbaijan"	علیمردان توپچوباشوف
تاریخ
• بنیان‌گذاری	۲۸ مه ۱۹۱۸
• فروپاشی	۲۸ آوریل ۱۹۲۰
پیشین پسین جمهوری فدرال دموکراتیک قفقاز جنوبی جمهوری سوسیالیستی آذربایجان شوروی

حزب مساوات اکثریت اعضای مجلس را تشکیل می‌داد و احزاب دیگر همچون احرار، اتحاد، سوسیال دمکرات‌های مسلمان (هِمّت) در مجلس نماینده داشتند. نماینده‌هایی از اقلیت‌های ارمنی (۲۱ نماینده از مجلس ۱۲۰ نفری)،^[۱۲] روسی، لهستانی، یهودی و آلمانی در مجلس بودند. بعضی از نماینده‌ها از اندیشه‌های پان اسلامی و پان ترکی حمایت می‌کردند.

نگارخانه

• 
  در نقشه ( ۱۹۲۰ میلادی) اراضی جمهوری دموکراتیک آذربایجان مشخص شده
• 
• 
• 
  متن بیانیه استقلال جمهوری دموکراتیک آذربایجان

جستارهای وابسته

• تهاجم ارتش سرخ به جمهوری خلق آذربایجان
• اردوی اسلام قفقاز
• گور دسته جمعی قوبا
• دولت جمهوری دمکراتیک آذربایجان
• ایران بزرگ

یادداشت

1. زبان آذربایجانی در آن زمان زبان ترکی نامیده می‌شد.
2. که در کنفرانس صلح پاریس از آن به عنوان آذربایجان،^[۳][۴] در برخی اسناد دیپلماتیک به عنوان آذربایجان قفقازی،^[۵] و در منابع انگلیس از آن به عنوان جمهوری تاتار آذربایجان^[۶][۷] یاد شده است.

منابع

Wikipedia contributors, "Azerbaijan Democratic Republic," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Azerbaijan_Democratic_Republic&oldid=189677698 (accessed March ۵، ۲۰۰۸). ویکی‌پدیای آذری

1. Фарид Алекберли. История государственного языка в Азербайджане.. Elm History & Heritage Website. Archived from the original on 2023-01-29. Retrieved 2020-06-22.
2. Азербайджанская Демократическая Республика(1918–1920) / Н. Агамалиева. — Баку: «Элм» , 1998. — 5-8066-0897-2
3. Bulletin d'Information de l'Azerbaidjan, No. I, September 1, 1919, pp. 6–7.
4. 125 H.C.Debs. , 58. , February 24, 1920, p. 1467.
5. «AZERBAIJAN – Encyclopaedia Iranica». web.archive.org. ۲۰۱۳-۰۱-۲۳. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۳. دریافت‌شده در ۲۰۲۴-۰۹-۱۸.
6. Luke, Harry (1935). More Moves on an Eastern Chequerboard. L. Dickson & Thompson. p. 265.
7. Mowat, Robert Balmain (1927). A History of European Diplomacy, 1914-1925. Longmans, Green & Company. p. 203.
8. Tadeusz Swietochowski. Russia and Azerbaijan: A Borderland in Transition. Columbia University Press, 1995. ISBN 0-231-07068-3, ISBN 978-0-231-07068-3 and Reinhard Schulze. A Modern History of the Islamic World. I.B.Tauris, 2000. ISBN 1-86064-822-3, ISBN 978-1-86064-822-9.
9. The Struggle for Transcaucasia: 1917–1921. The New York Philosophical Library. pp. 124, 222, 229, 269–270. ISBN 978-0-8305-0076-5.
10. Swietochowski, Tadeusz. Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community. Cambridge University Press, 2004, p. 129. ISBN 0-521-52245-5.
11. Tadeusz Swietochowski. Russian Azerbaijan, 1905-1920: The Shaping of a National Identity in a Muslim Community. Cambridge University Press, 2004. ISBN 0-521-52245-5, 9780521522458, p.144
12. Kazemzadeh, Firuz (1951). The Struggle for Transcaucasia: 1917-1921. The New York Philosophical Library. pp. 124, 222, 229, 269–270. ISBN 0-8305-0076-6.