جلیل‌آباد (شهر)

جلیل‌آباد (به لاتین: Cəlilabad) شهری در شهرستان جلیل‌آباد کشور جمهوری آذربایجان است. جمعیت این شهر بر اساس سرشماری سال ۱۹۸۹ میلادی، ۲۵٫۸۴۶ نفر و بر اساس سرشماری سال ۲۰۰۸ میلادی، ۳۷٫۴۰۰ بوده‌است.^[۲][۳]

جلیل‌آباد
شهر
جلیل‌آباد
مختصات: ۳۹°۱۲′۳۲″ شمالی ۴۸°۲۹′۵۰″ شرقی
شهرستان	جلیل‌آباد
ارتفاع	۳۱ متر (۱۰۲ فوت)
جمعیت  (۲۰۱۰[۱])
• کل	۵۶۴۰۰
منطقهٔ زمانی	یوتی‌سی +۴ (AZT)
• تابستانی (DST)	یوتی‌سی +۵ (AZT)

جغرافیا

این شهر در ۲۱۰ کیلومتری باکو پایتخت جمهوری آذربایجان قرار دارد. در ورودی شهر جلیل‌آباد تپه‌های کم‌ارتفاع که در نواحی پایانی کوه‌های تالش هستند چشم‌انداز زیبایی می‌سازد.^[۴] این شهر از شمال به شهر بیله‌سوار و از جنوب به شهرهای ماساللی و لنکران راه دارد.

ریشه واژه

نام این ناحیه در آغاز خصیل‌لی (Xəsillı) بود این شهر در دوران اتحاد جماهیر شوروی آستراخانکا (Astraxanka) و آستراخان بازاری (Astraxanbazarı) نام داشت و پس از فروپاشی نام آن به افتخار جلیل محمدقلی‌زاده به جلیل‌آباد تغییر یافت.^[۵][۶] مردم تالش به این شهر Hamoşaro می‌گویند.

تاریخچه

در ۲۹ دسامبر ۱۹۸۹ میلادی و در دوره تنش‌های فروپاشی شوروی فعالان جبهه مردمی ساختمان کمیته حزب کمونیست شهر را اشغال کردند و ده‌ها تن زخمی شدند.^[۷]

بر اساس سرشماری انجام‌شده در سال ۱۸۸۶ میلادی، ۳۶ خانواده و ۲۳۶ باشنده وجود داشت و تقریباً همه آن‌ها تاتارهای شیعه (امروزه آذری-آذربایجانی) بودند.^[۸]

به گفته شماری از تاریخ‌نگاران شهرک آستراخان بازاری به دست شماری از مردم شماخی که در زمین‌لرزه سال ۱۹۰۲ میلادی آواره شده بودند به خصیل‌لی پناه آورده بودند، آباد شد. پس از آن خانوارهای دیگری از ماسال‌لی، یاردیملی، سالیان، ساعتلی و... نیز به آن نقل مکان کردند.

بر اساس نتایج سرشماری کشوری آذربایجان شوروی در سال ۱۹۲۱ میلادی، آستراخان بازاری دارای ۱۹۰۸ نفر (۴۵۵ خانوار) بوده‌است. و جمعیت غالب را ترک‌های آذربایجانی تشکیل می‌دادند ؛ اگرچه بر اساس منابع محلی شمار گسترده‌ای از تالش‌ها هم در این شهرک و نواحی پیرامون (از جمله شیله‌ونگه) زندگی می‌کردند.^[۹]

بر اساس سرشماری سال ۱۹۵۹ میلادی، ۶۰۷۶ نفر در آستراخان بازاری زندگی می‌کردند. بر اساس سرشماری سال ۱۹۷۹ شهرستان جلیل‌آباد ۱۹۹۶۲ نفر جمعیت داشت.^[۱۰] که در سال ۱۹۹۹ جمعیت به ۲۵۸۴۶ نفر افزایش یافت.^[۱۱][۱۲]

اقتصاد

مردم این شهر و حومه به فعالیت‌های کشاورزی، دامداری و دامپروری مشغول هستند. این شهر دارای کارخانه‌های تولید کره و پنیر و شراب‌سازی است.

ورزش

این شهر یک باشگاه فوتبال به نام باشگاه فوتبال امید داشت که در سال ۱۹۹۰ میلادی تأسیس شد اما چند سال بعد منحل شد.^[۱۳]

نگارخانه

• 
  مرکز شهر جلیل‌آباد
• 
  میدان شهیدان جلیل‌آباد
• 
  فضای درونی میدان شهیدان جلیل‌آباد

جستارهای وابسته

• فهرست شهرهای جمهوری آذربایجان
• شهرستان جلیل‌آباد

منابع

1. 2010 Demographic statistics according to the administrative divisions, The State Statistics Committee of the Azerbaijan Republic
2. "The largest cities in Azerbaijan, ranked by population" (به انگلیسی). mongabay.com. Archived from the original on 28 June 2012. Retrieved 30 Jun 2012.
3. "Azerbaijan: largest cities and towns and statistics of their population" (به انگلیسی). world-gazetteer. Archived from the original on 23 April 2013. Retrieved 22 May 2012.
4. "Cəlilabad şəhəri — azerbaijans.az". Archived from the original on 2022-01-05. Retrieved 2011-12-24.
5. Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti. İki cilddə. I cild. Bakı, "Şərq-Qərb", 2007.
6. Поспелов Е. М. (1993). Имена городов: вчера и сегодня (۱۹۱۷ — ۱۹۹۲): Топонимический словарь. М.: Русские словари. pp. ۱۵۳–۱۵۴.
7. Том де Ваал (2005-07-08). "Глава 6. 1988-1990 гг. Азербайджанская трагедия" (به روسی). Русская служба Би-би-си. Archived from the original on 2021-11-07. Retrieved 2011-12-17.
8. Свод статистических данных о населении Закавказского края, извлечённых из посемейных списков 1886 г. Тифлис. 1893.
9. Азербайджанская сельско-хозяйственная перепись 1921 года. Вып 3. Ленкоранский уезд (Издание А. Ц. С. У. ed.). Баку. 1922. pp. 42–43.
10. "Всесоюзная перепись населения 1959 г. Численность городского населения союзных республик (кроме РСФСР), их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу". Демоскоп Weekly. Archived from the original on 2012-05-21. Retrieved 2011-12-17.
11. Демоскоп Weekly - Электронная версия бюллетеня Население и общество. "Всесоюзная перепись населения 1989 г." (به روسی). Институт демографии Государственного университета - Высшей школы экономики. Archived from the original on 2012-02-04. Retrieved 2010-09-22. {{cite web}}: Unknown parameter |deadlink= ignored (|url-status= suggested) (help); Unknown parameter |description= ignored (help)
12. "Всесоюзная перепись населения 1979 г. Численность городского населения союзных республик (кроме РСФСР), их территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу". Демоскоп Weekly. Archived from the original on 2013-09-21. Retrieved 2011-12-17.
13. "Azerbaijan – List of Foundation Dates". The Rec.Sport.Soccer Statistics Foundation. Retrieved 6 January 2014.

• مشارکت‌کنندگان ویکی‌پدیا. «Cəlilabad». در دانشنامهٔ ویکی‌پدیای انگلیسی، بازبینی‌شده در ۲۵ فوریهٔ ۲۰۱۳.

پیوند به بیرون

• جلیل‌آباد (شهر) در سرور تحت شبکه نام‌های جغرافیایی
• World Gazetteer: Azerbaijan^{[پیوند مرده]} – World-Gazetteer.com
• http://jalilabad.org بایگانی‌شده در ۶ نوامبر ۲۰۱۸ توسط Wayback Machine – Cəlilabad