جایزه معماری پریتزکر

جایزهٔ معماری پریتْزْکِر^[الف] هر ساله «به‌منظور بزرگداشت معمار یا معمارانی زنده اهدا می‌شود که آثار ساخته‌شدهٔ ایشان دلالت بر ترکیبی از صفاتی چون استعداد، بینش، و تعهد داشته و از طریق هنر معماری خدماتی قابل توجه و پیوسته را به بشریت و محیط مصنوع کرده‌اند».^[۱] این جایزه را جی آرتور پریتزکر و همسرش سیندی^[ب] در سال ۱۹۷۹ بنیان گذاردند و خانواده پریتزکر و بنیاد هایت هزینه‌های آن را تأمین می‌کنند.^[۲] جایزهٔ پریتزکر از برترین جوایز معماری دنیا به‌شمار می‌رود^[۳] و به‌کرات از آن با عنوان جایزه نوبل معماری یاد شده‌است.^[۴][۵][۶]

جایزه معماری پریتزکر
مدال جایزهٔ معماری پریتزکر
توصیف	یک عمر دستاورد حرفه‌ای در هنر معماری
پشتیبان مالی	بنیاد هایت
کشور	ایالات متحده آمریکا
پاداش(ها)	۱۰۰٬۰۰۰ دلار آمریکا
نخستین دوره	۱۹۷۹؛ ۴۶ سال پیش (۱۹۷۹-خطا: زمان نامعتبر}})
آخرین دوره	۲۰۲۴
وبگاه	www.pritzkerprize.com

به نوشتهٔ وبگاه این جایزه برندگان آن «فارغ از ملیت، نژاد، مذهب، یا مرام» انتخاب می‌شوند.^[۷] به برندهٔ جایزه ۱۰۰٬۰۰۰ دلار آمریکا، یک گواهی تقدیر، و از سال ۱۹۸۷ به بعد یک مدال برنز با طرحی الهام‌گرفته از آثار لویی سالیوان اهدا می‌شود^[۱] که روی آن سه کلمهٔ لاتین firmitas (ایستایی)، utilitas (کارایی)، و venustas (زیبایی) (سه کیفیت مطلوب معماری از نظر ویتروویوس، معمار روم باستان) حک شده‌است.^[۸] پیش از ۱۹۸۷ به جای این مدال برنز مجسمه‌ای از هنری مور (که در نسخهٔ محدود ساخته شده‌بود) به برنده اهدا می‌شد.^[۱]

مدیر نهاد اجرایی جایزه مارتا تورن^[۹] فهرست نامزدها را با پرسش از برندگان پیشین، دانشگاهیان، منتقدان، و دیگر افرادی که «تخصص و علاقه‌ای در زمینهٔ معماری دارند» تهیه می‌کند.^[۷] هر معمار دارای پروانهٔ اشتغال نیز می‌تواند با ارسال تقاضایی پیش از یکم نوامبر هر سال خود را نامزد دریافت جایزه سال آتی کند. در ۱۹۸۸ گوردون بانشفت خودش را نامزد کرد و در نهایت برندهٔ جایزه شد.^[۱۰] هیئت داوری، که هر سال متشکل از پنج تا نُه متخصص شناخته‌شده در زمینه‌های «معماری، کسب‌وکار، آموزش، نشر، و فرهنگ» است، در اوایل سال میلادی نامزدها را می‌سنجد و برنده را در بهار آن سال اعلام می‌کند.^[۷] رئیس کنونی نهاد جایزه استیون برایر است. این سمت پیشتر بر عهدهٔ جان کارتر براون (۱۹۷۹–۲۰۰۲)، جیکوب روتشیلد (۲۰۰۳–۲۰۰۴)، پیتر پالومبو (۲۰۰۵–۲۰۱۵)، و گلن مورکات (۲۰۱۷–۲۰۱۸) بوده‌است.^[۱۱]

برندگان

فیلیپ جانسون در سال ۱۹۷۹ «برای ۵۰ سال تخیل و سرزندگی‌ای که در تعداد بیشماری موزه، نمایش‌خانه، کتابخانه، خانه، باغ، و بنای اداری مجسم شده‌است» نخستین برندهٔ جایزهٔ معماری پریتزکر شد.^[۱۲] در سال ۲۰۰۴ زها حدید اولین زنی بود که برندهٔ این جایزه شد.^[۱۳] جوانترین برندهٔ جایزه هم ریوئه نیشی‌زاوایِ ۴۴ساله در سال ۲۰۱۰ بود.^[۱۴] شرکای معماری برندهٔ جایزه (ژاک هرتزوگ و پیر دمورن در سال ۲۰۰۱، و کازویو سجیما و نیشی‌زاوا در سال ۲۰۱۰) در دریافت جایزه نیز شریک بوده‌اند. در ۱۹۸۸ گوردون بانشفت و اسکار نیمایر هر دو به شکل مستقل برندهٔ جایزه شدند.^[۱۵] در سال ۲۰۱۷ رافائل آراندا،^[پ] کارمه پیجم،^[ت] و رامون ویالتا^[ث][۱۶] نخستین گروه سه نفره‌ای بودند که برندهٔ این جایزه شدند.^[۱۷] برندهٔ جایزهٔ معماری پریتزکر در سال ۲۰۲۲ دیبدو فرانسیس کره است.

ردیف	سال	برنده	ملیّت	عکس	نمونه‌اثر (سال تکمیل)		مکان اهدای جایزه	منبع
۱	۱۹۷۹	فیلیپ جانسون	آمریکا			خانه شیشه‌ای (۱۹۴۹)	دامبرتون اکس، واشینگتن، دی.سی.	[۱۸]
۲	۱۹۸۰	لوئیس باراگان	مکزیک			تورس د ستلیته (۱۹۵۷)	دامبرتون اکس، واشینگتن، دی.سی.	[۶]
۳	۱۹۸۱	جیمز استیرلینگ	بریتانیا			کتابخانه تاریخ استیلی (۱۹۶۸)	موزه ساختمان ملی، واشینگتن، دی.سی.	[۱۹]
۴	۱۹۸۲	کوین روشه[ج]	ایرلند آمریکا			ساختمان شوالیه‌های کلمبوس (۱۹۶۹)	مؤسسه هنر شیکاگو	[۴]
۵	۱۹۸۳	آی.ام. پی[چ]	آمریکا			نگارخانه ملی هنر، ساختمان شرقی (۱۹۷۸)	موزه متروپولیتن نیویورک	[۲۲]
۶	۱۹۸۴	ریچارد مایر	آمریکا			موزه هنرهای (۱۹۸۳)	نگارخانه ملی هنر (آمریکا)، واشینگتن، دی.سی.	[۴]
۷	۱۹۸۵	هانس هولاین	اتریش			موزه ابتیبرگ (۱۹۸۲)	کتابخانه هانتینگتون، سان مارینو، کالیفرنیا	[۴]
۸	۱۹۸۶	گوتفرید بوهم	آلمان (آلمان غربی)			کلیسای رستاخیز مسیح، کلن (۱۹۶۸)	تالار زرگران، لندن	[۴]
۹	۱۹۸۷	کنزو تانگه	ژاپن			کلیسای جامع مریم مقدس (۱۹۶۴)	موزه هنر کیمبل، فورت وورث، تگزاس	[۲۳]
۱۰	۱۹۸۸	گوردون بانشفت (جایزهٔ مشترک)	آمریکا			کتابخانه اسناد و کتاب‌های نادر باینیکی (۱۹۶۳)	مؤسسه هنر شیکاگو	[۴][۲۴]
		اسکار نیمایر (جایزهٔ مشترک)	برزیل			کلیسای جامع برازیلیا (۱۹۵۸)		[۴][۲۴]
۱۱	۱۹۸۹	فرانک گری[ح]	کانادا آمریکا			تالار کنسرت والت دیزنی (۲۰۰۳)	تودای‌جی، نارا، ژاپن	[۲۲]
۱۲	۱۹۹۰	آلدو روسی	ایتالیا			موزه بونه‌فانتن (۱۹۹۰)	پالازو گراسی، ونیز	[۲۶]
۱۳	۱۹۹۱	رابرت ونچوری	آمریکا			نگارخانه ملی لندن، بال سینزبری (۱۹۹۱)	کاخ ایتروبیده، مکزیکو سیتی	[۲۷]
۱۴	۱۹۹۲	آلوارو سیزا	پرتغال			اکسپو ۱۹۹۸ (۱۹۹۸)	کتابخانه هارولد واشینگتن، شیکاگو	[۲۸]
۱۵	۱۹۹۳	فومیهیکو ماکی	ژاپن			ورزشگاه متروپولیتن توکیو (۱۹۹۱)	قلعه پراگ	[۲۳]
۱۶	۱۹۹۴	کریستیان دپورتزآمپاک	فرانسه			سفارت فرانسه در برلین (۲۰۰۳)	مرکز همایش کلمبوس، ایندیانا	[۲۹]
۱۷	۱۹۹۵	تادائو آندو	ژاپن			کلیسای نور (۱۹۸۹)	پتی تریانو، ورسای	[۳۰]
۱۸	۱۹۹۶	رافائل مونئو	اسپانیا			ادیتوریوم و مرکز همایش کورسال (۱۹۹۹)	مرکز گتی، لس‌آنجلس	[۲۲]
۱۹	۱۹۹۷	سور فهن	نروژ			موزه یخچال‌های طبیعی نروژ (۱۹۹۱)	موزه گوگنهایم بیلبائو	[۳۱]
۲۰	۱۹۹۸	رنزو پیانو	ایتالیا			فرودگاه بین‌المللی کانزای (۱۹۹۴)	کاخ سفید، واشینگتن، دی.سی.	[۳۲]
۲۱	۱۹۹۹	نورمن فاستر	بریتانیا			پل هزاره لندن (۲۰۰۰)	موزه آلتس، برلین	[۲۲]
۲۲	۲۰۰۰	رم کولهاس	هلند			کازا دا موزیکا، پورتو (۲۰۰۳)	پارک باستان‌شناسی اورشلیم	[۳۳]
۲۳	۲۰۰۱	هرتزوگ و دمورن	سوئیس			تیت مدرن (۲۰۰۰)	مانتیسلو، شارلوتسویل، ویرجینیا	[۳۴]
۲۴	۲۰۰۲	گلن مورکات	استرالیا			برورا واترز این (۱۹۸۳)	کاپیتول، رم	[۳۵]
۲۵	۲۰۰۳	یورن اوتزان	دانمارک			تالار اپرای سیدنی (۱۹۷۳)	آکادمی سلطنتی هنرهای زیبای سان فرناندو، مادرید	[۳۶]
۲۶	۲۰۰۴	زها حدید[خ]	عراق بریتانیا			مرکز هنرهای معاصر سینسینتی (۲۰۰۳)	موزه ارمیتاژ، سن‌پترزبورگ	[۲۲]
۲۷	۲۰۰۵	تام مین	آمریکا			ساختمان فدرال سان فرانسیسکو (۲۰۰۷)	غرفه جی پریتزکر، شیکاگو	[۳۸]
۲۸	۲۰۰۶	پائولو مندز دا روشا	برزیل			نمازخانه سن پیترو، سائو پائولو (۱۹۸۷)	کاخ دلمه‌باغچه، استانبول	[۳۹]
۲۹	۲۰۰۷	ریچارد راجرز[د]	بریتانیا			ساختمان لویدز (۱۹۸۶)	بانکتینگ هاوس، وایت‌هال، لندن	[۴۱]
۳۰	۲۰۰۸	ژان نوول	فرانسه			توره گلوریس (۲۰۰۵)	کتابخانه کنگره، واشینگتن، دی.سی.	[۲۲][۴۲]
۳۱	۲۰۰۹	پیتر زومتور	سوئیس			مرکز آب‌درمانی والس (۱۹۹۶)	کاخ قانون‌گذاری بوئنوس آیرس	[۲۲][۴۳]
۳۲	۲۰۱۰	کازویو سجیما و ریوئه نیشی‌زاوا (ساناآ)	ژاپن			موزه هنرهای معاصر قرن بیست‌ویکم، کانازاوا (۲۰۰۳)	جزیره ایلیس، نیویورک	[۴۴]
۳۳	۲۰۱۱	ادواردو سوتو د مورا	پرتغال			ورزشگاه شهری براگا (۲۰۰۴)	ادیتوریوم اندرو دابلیو. ملون، واشینگتن، دی.سی.	[۴۵]
۳۴	۲۰۱۲	وانگ شو	چین			موزه تاریخ نانگبو (۲۰۰۸)	تالار بزرگ خلق، پکن	[۴۶]
۳۵	۲۰۱۳	تویو ایتو	ژاپن			کتابخانه سندای (۲۰۰۱)	کتابخانه و موزه جان اف. کندی، بوستون	[۴۷]
۳۶	۲۰۱۴	شیگرو بان	ژاپن			مرکز پمپیدو-متس (۲۰۱۰)	موزه ملی آمستردام، آمستردام	[۴۸]
۳۷	۲۰۱۵	فرای اتو[ذ]	آلمان			ورزشگاه المپیک مونیخ (۱۹۷۲)	نیو ورلد سنتر، میامی	[۴۹][۵۰]
۳۸	۲۰۱۶	الخاندرو آراونا	شیلی			برج‌های تایلندی، دانشگاه کاتولیک پاپی شیلی (۲۰۰۵)	مقر سازمان ملل متحد، نیویورک	[۵۱][۵۲]
۳۹	۲۰۱۷	رافائل آراندا، کارمه پیجم، و رامون ویالتا (معماران آرسی‌آر)	اسپانیا			کتابخانه سنت آنتونی، بارسلونا (۲۰۰۸)	قصر آکاساکا، توکیو	[۵۳]
۴۰	۲۰۱۸	بالکریشنا دوشی	هند			مؤسسه هندی مدیریت، بنگلور (۱۹۷۷–۱۹۹۲، در چند فاز)	موزه آقاخان، تورنتو	[۵۴][۵۵]
۴۱	۲۰۱۹	آراتا ایسوزاکی	ژاپن			موزه هنر میتو (۱۹۹۰)	کاخ ورسای	[۵۶]
۴۲	۲۰۲۰	ایوون فارل و شلی مک‌نامارا	ایرلند			ساختمان گرافتون دانشگاه بوکونی (۲۰۰۷)	به‌صورت برخط[ر]
۴۳	۲۰۲۱	آن لاکاتون و ژان فیلیپ واسال	فرانسه			مدرسه ملی معماری نانت (۲۰۰۹)	به‌صورت برخط[ز][۵۷]	[۵۸]
۴۴	۲۰۲۲	دیبدو فرانسیس کره[ژ]	بورکینافاسو آلمان			مرکز معماری زمین در موپتی مالی (۲۰۱۰)	ساختمان مارشال مدرسه اقتصاد لندن، لندن	[۵۹]
۴۴	۲۰۲۳	دیوید چیپرفیلد	بریتانیا			موزه نو برلین، برلین (۱۹۹۷–۲۰۰۹)	آگورای باستانی آتن	[۶۰]
۴۵	۲۰۲۴	ریکن یاماموتو[س]	ژاپن			موزه هنر یوکوسوکا در کاناگاوا در ژاپن (۲۰۰۷)	موزهٔ هنر شیکاگو	[۶۱]

حواشی

در سال ۲۰۱۳، گروه دانشجویی «زنان در طراحی»^[ش] در مدرسه عالی طراحی هاروارد در طوماری خواستار آن شدند که دنیس اسکات براون، همسر رابرت ونچوری (برندهٔ جایزهٔ پریتزکر در سال ۱۹۹۱)، در افتخار دریافت این جایزه با او شریک شناخته شود. این طومار گفتمان دربارهٔ تبعیض جنسیتی در معماری را ترویج داد و به نوشتهٔ نیویورک تایمز «تنش‌های دیرپا در دنیای معماری را بر سر اینکه آیا در حرفه‌ای که معتبرترین جایزه‌اش تا سال ۲۰۰۴ (که زها حدید برندهٔ این جایزه شد) به زنی داده نشد، جایگاه درخور زنان به‌شکلی پیوسته از ایشان مضایقه شده‌است یا نه احیا کرد.»^[۶۲] بااینکه این طومار با حمایت بین‌المللی چندین برندهٔ پیشین همراه بود، هیئت داوری جایزه اعلام کرد که قابلیت بازبینی اعمال هیئت‌های داوری سابق را ندارد و نمی‌تواند دنیس اسکات براون و لو ونیو (همسران و شرکای ونتوری و وانگ شو، برندگان جایزهٔ پریتزکر در ۱۹۹۱ و ۲۰۱۲) در دریافت جایزه آن سال‌ها شریک بداند.^[۶۳] اسکات براون به سی‌ان‌ان گفت که «به‌عنوان یک زن، در تمام طول زندگی حرفه‌ایش احساس کرده‌است که نخبگان معماری او را طرد کرده‌اند» و «جایزهٔ پریتزکر بر این مغالطه بنیان شده‌است که معماریِ شگرف نتیجهٔ کار یک نابغهٔ مذکر تک‌وتنها است به جای اینکه محصول کار گروهی باشد.»^[۶۴]

یادداشت

1. Pritzker Architecture Prize
2. Cindy
3. Rafael Aranda
4. Carme Pigem
5. Ramón Vilalta
6. روشه در ایرلند متولد شد.^[۲۰]
7. پی در چین متولد شد.^[۲۱]
8. گری در کانادا متولد شد.^[۲۵]
9. حدید در عراق متولد شد.^[۳۷]
10. راجرز در ایتالیا متولد شد.^[۴۰]
11. † جایزهٔ اتو پس از مرگ به او اهداء شد.
12. مراسم به دلیل دنیاگیری کووید-۱۹ به صورت برخط اجرا شد.
13. مراسم به دلیل دنیاگیری کووید-۱۹ به صورت برخط اجرا شد.
14. کره متولد بورکینافاسو است.
15. ریکن یاماموتو در زمان اشغال چین از سوی ژاپن در شهر پکن چین متولد شده‌است.
16. Women in Design

منابع

1. "History". Pritzker Architecture Prize official site. The Hyatt Foundation. Archived from the original on 10 January 2010. Retrieved June 27, 2009.
2. Zuckerman, H. (1977). Scientific Elite: Nobel Laureates in the United States. Foundations of Higher Education. Free Press. p. 31. ISBN 978-1-4128-3376-9. Retrieved 2019-10-03.
3. Pollard, Lawrence (April 13, 2009). "Swiss architect wins top honour". BBC News. Archived from the original on July 12, 2011. Retrieved May 19, 2012.
4. Goldberger, Paul (May 28, 1988). "Architecture View; What Pritzker Winners Tell Us About the Prize". The New York Times. Archived from the original on May 31, 2013. Retrieved June 26, 2009.
5. McLean, Pauline (June 9, 2011). "Riverside Museum architect visits 'sophisticated shed'". BBC News. Archived from the original on December 4, 2011. Retrieved May 19, 2012.
6. Endicott, Katherine (October 14, 2006). "The Mexican garden revisited". San Francisco Chronicle. Archived from the original on September 19, 2011. Retrieved June 26, 2009.
7. "Nomination Process". Pritzker Architecture Prize official site. The Hyatt Foundation. Archived from the original on February 4, 2018. Retrieved February 3, 2018.
8. "Ceremony and Medal". Pritzker Architecture Prize official site. The Hyatt Foundation. Archived from the original on 28 June 2009. Retrieved June 29, 2009.
9. "2009 Jury Members". Pritzker Architecture Prize official site. The Hyatt Foundation. Archived from the original on 28 June 2009. Retrieved July 3, 2009.
10. "Cityscapes: How to win the Pritzker Architecture Prize: Practice, practice, practice (and don't be shy about nominating yourself)". chicagotribune.com. Archived from the original on April 3, 2010.
11. "Jury". The Hyatt Foundation. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved March 10, 2015.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
12. "Philip Johnson – 1979 Laureate – Jury Citation". Pritzker Architecture Prize official site. The Hyatt Foundation. Archived from the original on April 16, 2009. Retrieved June 30, 2009.
13. "Hadid designs landmark building". BBC News. January 15, 2005. Retrieved June 29, 2009.
14. "Pritzker Architecture Prize 1984 Announcement". The Hyatt Foundation. Archived from the original on 1 June 2012. Retrieved March 30, 2010.
15. Kamin, Blair (March 1, 2017). "Pritzker Architecture Prize goes to 3 people — a Spanish team that blends old and new". Chicago Tribune. Archived from the original on March 1, 2017. Retrieved March 2, 2017.
16. Wainwright, Oliver (March 1, 2017). "Pritzker architecture prize won by little known Catalan trio". The Guardian. ISSN 0261-3077. Archived from the original on March 1, 2017. Retrieved March 1, 2017.
17. "Announcement: Rafael Aranda, Carme Pigem and Ramon Vilalta". Pritzker Architecture Prize. The Hyatt Foundation. Archived from the original on March 2, 2017. Retrieved March 2, 2017.
18. Goldberger, Paul (May 23, 1979). "Philip Johnson Awarded $100,000 Pritzker Prize". The New York Times. Retrieved March 6, 2019.
19. Reynolds, Nigel (March 23, 2004). "Top prize for architect who is ignored by fellow British". The Daily Telegraph. Retrieved June 26, 2009.
20. "Architecture Award to Kevin Roche". The New York Times. December 14, 1992. Retrieved July 26, 2009.
21. Barboza, David (October 9, 2006). "I. M. Pei in China, Revisiting Roots". The New York Times. Archived from the original on December 12, 2011. Retrieved June 30, 2009.
22. Pilkington, Ed (April 14, 2009). "Swiss architect untouched by fad or fashion wins prized Pritzker award". The Guardian. Archived from the original on September 6, 2013. Retrieved June 26, 2009.
23. Muschamp, Herbert (April 26, 1993). "Pritzker Prize for Japanese Architect". The New York Times. Archived from the original on July 7, 2014. Retrieved June 26, 2009.
24. "The Pritzker Architecture Prize Celebrates its Tenth Anniversary Honoring Two Laureates for 1988". pritzkerprize.com. Archived from the original on April 2, 2015.
25. "Frank O. Gehry. (American, born Canada 1929)". Museum of Modern Art. Retrieved July 26, 2009.
26. Iovine, Julie (September 5, 1997). "Aldo Rossi, Architect of Monumental Simplicity, Dies at 66". The New York Times. Archived from the original on June 17, 2013. Retrieved June 26, 2009.
27. Blau, Eleanor (April 8, 1991). "Robert Venturi Is to Receive Pritzker Architecture Prize". The New York Times. Archived from the original on November 27, 2010. Retrieved June 26, 2009.
28. Ribeiro, Ana Maria (February 24, 2009). "Siza Vieira fala para casa cheia". Correio da Manhã (به پرتغالی). Retrieved June 26, 2009.
29. Muschamp, Herbert (May 2, 1994). "Priztker prize goes to French architect for the first time". The New York Times. Archived from the original on April 7, 2014. Retrieved June 26, 2009.
30. Viladas, Pilar (August 19, 2001). "Fashion's New Religion". The New York Times. Archived from the original on November 22, 2010. Retrieved June 27, 2009.
31. Samaniego, Fernando (June 1, 1997). "El noruego Sverre Fehn recibe el Pritzker de Arquitectura en el museo Guggenheim Bilbao". El País (به اسپانیایی). Retrieved June 26, 2009.
32. Muschamp, Herbert (April 20, 1998). "Renzo Piano Wins Architecture's Top Prize". The New York Times. Archived from the original on November 5, 2012. Retrieved June 26, 2009.
33. "Koolhaas receives 'Nobel of architecture' in Jerusalem". CNN. May 29, 2000. Archived from the original on February 1, 2011. Retrieved June 26, 2009.
34. "Herzog & de Meuron Propose Castle in The Sky for Hamburg". Das Spiegel. June 14, 2005. Archived from the original on August 30, 2009. Retrieved June 26, 2009.
35. "Top honour for Australian architect". BBC News. April 16, 2002. Retrieved June 26, 2009.
36. "Prize for Opera House designer". BBC News. April 7, 2003. Archived from the original on March 27, 2012. Retrieved June 26, 2009.
37. "Zaha Hadid. (British, born Iraq, 1950)". Museum of Modern Art. Retrieved July 26, 2009.
38. "Paris skyscraper to rival tower". BBC News. November 28, 2006. Retrieved June 26, 2009.
39. Forgey, Benjamin (April 9, 2006). "Brazilian wins Pritzker Prize". The Washington Post. Archived from the original on July 24, 2008. Retrieved June 26, 2009.
40. "Richard Rogers, Architect". The Yale Center for Dyslexia & Creativity. Retrieved July 29, 2014.
41. Glancey, Jonathan (March 29, 2007). "Rogers takes the 'Nobel for architecture'". The Guardian. Archived from the original on March 25, 2014. Retrieved June 26, 2009.
42. "Nouvel wins top architect's prize". BBC News. March 31, 2008. Archived from the original on May 21, 2012. Retrieved May 19, 2012.
43. Pogrebin, Robin (April 12, 2009). "Pritzker Prize Goes to Peter Zumthor". The New York Times. Archived from the original on May 16, 2012. Retrieved May 19, 2012.
44. Pogrebin, Robin (2007-11-30). "Sanaa of Japan Wins Pritzker Architecture Prize". The New York Times. Retrieved 2019-10-09.
45. Taylor, Kate (March 28, 2011). "Souto de Moura Wins 2011 Pritzker Architecture Prize". The New York Times. Archived from the original on May 1, 2011. Retrieved March 28, 2011.
46. Basulto, David (February 2012). "2012 Pritzker Prize: Wang Shu". Arch Daily. Archived from the original on February 29, 2012. Retrieved February 27, 2012.
47. Hawthorne, Christopher (March 17, 2013). "Japanese architect Toyo Ito, 71, wins Pritzker Prize". Los Angeles Times. Retrieved March 17, 2013.
48. Hawthorne, Christopher (March 24, 2014). "Architect Shigeru Ban, known for disaster relief, wins Pritzker Prize". Los Angeles Times. Retrieved March 24, 2014.
49. "Frei Otto, 2015 Laureate". Pritzker Architecture Prize. March 10, 2015. Retrieved March 11, 2015.
50. "Pritzker Prize for Frei Otto, German Architect, Is Announced After His Death". The New York Times. 2015-03-11. Retrieved 2019-10-09.
51. "Announcement". pritzkerprize.com. Archived from the original on January 14, 2016. Retrieved January 13, 2016.
52. "Ceremony". pritzkerprize.com. Archived from the original on January 16, 2016. Retrieved January 13, 2016.
53. "Announcement: Rafael Aranda, Carme Pigem and Ramon Vilalta | The Pritzker Architecture Prize". www.pritzkerprize.com. Archived from the original on March 2, 2017. Retrieved March 1, 2017.
54. "The Pritzker Architecture Prize". www.pritzkerprize.com. Archived from the original on March 7, 2018. Retrieved March 7, 2018.
55. Rajghatta, Chidanand (March 7, 2017). "Indian architect BV Doshi wins 'Nobel for architecture'". The Times of India. Retrieved March 7, 2017.
56. "The Pritzker Architecture Prize". www.pritzkerprize.com. Archived from the original on 5 November 2019. Retrieved March 5, 2019.{{cite web}}: نگهداری یادکرد:ربات:وضعیت نامعلوم پیوند اصلی (link)
57. Cutieru, Andreea (2021-09-14). "The Pritzker Architecture Prize Releases Ceremony Video Honouring the 2021 Laureates Anne Lacaton and Jean-Philippe Vassal". Arch Daily (به انگلیسی). Retrieved 2022-03-15.
58. Valencia, Nicolás (March 17, 2021). "Why Lacaton & Vassal Won the 2021 Pritzker Prize". ArchDaily (به انگلیسی). Retrieved March 17, 2021.
59. Pogrebin, Robin (2022-03-15). "Pritzker Prize Goes to Architect From West Africa". The New York Times (به انگلیسی). ISSN 0362-4331. Retrieved 2022-03-15.
60. Spocchia, Gino (2023-03-07). "David Chipperfield awarded 2023 Pritzker Prize". Architects' Journal (به انگلیسی). Retrieved 2023-03-07.
61. Ulaby, Neda (2024-03-05). "Riken Yamamoto, who designs dignity and elegance into daily life, wins Pritzker Prize". NPR (به انگلیسی). Retrieved 2025-01-03.‏
62. "Partner Without the Prize". The New York Times. Retrieved April 18, 2013.
63. "Pritzker Architecture Prize Committee Denies Honors for Denise Scott Brown". architectmagazine.com. Retrieved June 18, 2013.
64. Catriona Davies (May 29, 2013). "Denise Scott Brown: Architecture favors 'lone male genius' over women". CNN. Archived from the original on June 19, 2013.

پیوند به بیرون

• وبگاه رسمی