From Wikipedia, the free encyclopedia
جامعه دموکراتیک و آزاد شرق کردستان یا کودار (به کُردی: کۆمهڵگای دیموکراتیک و ئازادی رۆژههڵاتی کوردستان، کۆدار یا Komalgeyê Demokratîk û Azadê Rojhilatê Kûrdistanê, Kodar) یک نظام اجتماعی، سیاسی، فرهنگی و اقتصادی است که برای سازمان دادن جامعۀ کردستان ایران در قالبی غیردولتی و بر اساس نظام ارزشی و تئوریک کنفدرالیسم دموکراتیک تأسیس شدهاست.[1] بنیانگذار جامعۀ دموکراتیک و آزاد شرق کردستان (کودار)، حزب زندگی آزاد کردستان (پژاک) بوده که در سال ۱۳۹۳ آن را بر اساس آرا و عقاید عبدالله اوجالان تأسیس کردهاست.[2]
جامعه دموکراتیک و آزاد شرق کردستان کۆمهڵگای دیموکراتیک و ئازادی رۆژههڵاتی کوردستان Komalgeyê Demokratîk û Azadê Rojhilatê Kûrdistanê | |
---|---|
تاریخچه | |
بنیادگذاری | ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ |
رهبری | |
رهبر افتخاری | |
ریاست مشترک | گلان فهیم و فواد بریتان |
محل نشستها | |
کوهستان قندیل | |
وبگاه | |
کودار خود را نه یک حزب یا سازمان، بلکه «یک سیستم دمکراتیک غیردولتی» میداند که از «همۀ اقشار و طبقات مختلف اجتماعی بهخصوص زنان و جوانان» و «بر اساس میهن آزاد و یکسان، و مجالس شهروندان آزاد و برابر» تشکیل می شود و با بهرهگیری از «نیروی ذاتی تنوعات جامعه» به فعالیت «در عرصه های اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی، علمی، هنری، سیاسی، دفاع، دیپلماسی و حقوقی» میپردازد.[3]
به گفتۀ فرهاد عبداللهزادگان عضو رهبری حزب حیات آزاد کردستان، کودار بُعد عملی ایدۀ کنفدرالیسم دموکراتیک و تحققبخشی به جامعۀ مبتنی بر سیاست دموکراتیک را نمایندگی میکند و این با ساختار و عمل حزبی که آموزش و تکوین کادر از طریق قالب، جهتگیری، استراتژی، تاکتیک و ایدئولوژی حزبی مشخص را دنبال میکند کاملاً متفاوت است. کودار به عنوان مدلی از یک نظام سیاسی-اجتماعیِ کنفدرالـدموکراتیک میتواند احزاب و نهادهای سیاسی، اجتماعی و مدنی متعددی را با ایدئولوژی و ساختار و قالب متفاوت در زیر یک سقف گرد آورد. به گفتۀ عبداللهزادگان نظام کنفدرال دموکراتیک کودار آلترناتیوی برای الگوی قدرتگرایی حزبی و هدف قرار دادن سلطۀ حزبی بر جامعه محسوب میشود و حزب حیات آزاد کردستان با تأسیس این نظام که احزاب سیاسی تنها به عنوان جزئی از آن امکان فعالیت دارند، زمینه را برای ایجاد جامعهای دموکراتیک مهیا ساختهاست. نظام کنفدرالیسم کودار همچنین با جبهه و فعالیت جبههای نیز متفاوت است. جبهۀ سیاسی چندین حزب سیاسی یا تشکل مدنی را با هدف به دست آوردن قدرت دولتی با یکدیگر متحد میکند، اما نظام کنفدرال نه تنها به فعالیت حزبی محدود نیست، بلکه احزاب را در خدمت یک نظام اجتماعی دموکراتیک، متکثر و فراگیر قرار میدهد که ابعاد آن تنها به سیاست محدود نمیشود و به دنبال تسخیر قدرت دولتی نیز نیست.[4] به گفتۀ امیر کریمی عضو شورای رهبری کودار نیز کودار نه یک حزب یا جبهه، بلکه «یک نظام دموکراتیک اجتماعی» است که نه «خودِ پژاک» بلکه «منتج از بستری است که مبارزات پژاک در جامعه کردستان ایجاد کرده است.» به باور او تأسیس جامعۀ دموکراتیک امری مربوط به فردای پیروزی دموکراتیک نیست، بلکه امری است که میباید در روند مبارزه متحقق شود و به آرامی تکامل بیابد. به باور او کودار بر پایۀ فعالیتهای قبلی نیروهای کنفدرالیست دموکراتیک به وجود آمده و همچون بستری برای فعالیت این نیروها در آینده نیز رشد خواهد یافت.[5]
همتای این سیستم در رابطه با زنان جامعه زنان آزاد شرق کوردستان (کژار) است که از آن به عنوان به عنوان شاخۀ زنان جامعۀ دموکراتیک و آزاد شرق کردستان (کودار) یاد میشود.
کنگرۀ مؤسس «جامعه دموکراتیک و آزاد شرق» (کودار) همزمان با برگزاری کنگرۀ چهارم حزب حیات آزاد کردستان، در روز ۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۳ در قندیل برگزار شد و طی آن سیستم کودار اعلام موجودیت کرد. در این کنگره همچنین شورای رهبری متشکل از ۱۹ نفر (۱۰ نفر زن و ۹ نفر مرد) انتخاب شدند و همچنین زیلان تانیا و ریزان جاوید به عنوان ریاست مشترک برگزیده شدند. در کنگرۀ مؤسس بیانیۀ اعلام موجودیت کودار منتشر و قرائت شد که در آن به شرح نظام کودار و اهداف آن پرداخته شدهاست.[3] [6]
کودار در ۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ برنامهای را تحت عنوان «نقشۀ راه کودار برای برساخت دموکراسی در ایران و حل مسئله کُرد» منتشر کرد و خواهان حل دموکراتیک مسئلۀ کُرد و تغییرات اساسی به منظور تأسیس نظامی دموکراتیک در ایران شد.[7]
کودار همچنین در ٢١ تیرماه ١٣٩٧ به صورت مشترک با حزب حیات آزاد کردستان (پژاک) برنامۀ مشترکی را با عنوان «پروژۀ کودار و پژاک جهت اقدام برای دموكراتيزهكردن ايران» منتشر کرد.[8]
کودار در ۱۱ شهریور ۱۳۹۶ متنی را تحت عنوان «قرارداد اجتماعی کودار» منتشر کرد که در کنگرۀ دوم این سیستم به تصویب رسیدهبود و خطوط کلی، ساختار و اهداف کودار را نشان میدهد.[9] این متن در کنگرۀ سوم کودار بازنگری قرار گرفت و نسخۀ تازهای از آن در ۲۸ آذر ۱۳۹۹ انتشار یافت.[10]
جامعه دموکراتیک و آزاد شرق (کودار) در بیانیۀ اعلام موجودیت خود از ۱۱ اصل به عنوان بنیانهای نظام کنفدرالیسم دموکراتیک یاد کرده که بنیانهای نظام سیاسی،اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی کودار به شمار میآیند. در «قرارداد اجتماعی کودار» مصوب کنگرۀ سوم ذیل مادۀ پنچم فصل اول نیز «مبانی و اصول نظام کودار» در ۱۴ بند ذکر شدهاست. خلاصهای از بنیانهای کودار بر اساس بیانیۀ اعلام موجودیت آن به شرح زیر است:[3]
جامعه دموکراتیک و آزاد شرق کردستان (کودار) توسط یک شورای رهبری متشکل از ۱۹ نفر (۱۰ نفر زن و ۹ نفر مرد) رهبری میشود. ریاست این شورا نیز در هر دوره بر عهدۀ دو نفر قرار میگیرد که یکی نفر باید مرد و دیگری باید زن باشد.[3] افراد زیر در دورههای مختلف تاکنون به عنوان رؤسای مشترک کودار انتخاب شدهاند:
Seamless Wikipedia browsing. On steroids.
Every time you click a link to Wikipedia, Wiktionary or Wikiquote in your browser's search results, it will show the modern Wikiwand interface.
Wikiwand extension is a five stars, simple, with minimum permission required to keep your browsing private, safe and transparent.